مبارزه با خشونت علیه زنان با نقاشی و گرافیتی

دختری جوان در یکی از سرک های کابل صورتش را با چادر پوشانده و در یکی از پیاده روها با رنگ فشاری روی زمین نقش یک زن برقع پوش افغان را می کشد. این کار شمسیه حسنی، نقاش و گرافیتیست افغان کار ساده ای نیست، اما او دست از این کارش بر نمی دارد.

برای تماشای آلبوم عکس اینجا کلیک کنید.

خانم حسنی از چند سال به این سو بر مخروبه های کابل گرافیتی هایی را در تقبیح جنگ و خشونت می کشد و می خواهد با این کارش اذهان عامه را تغییر دهد. او اواخر سال 2010 در یک کارگاه آموزشی گرافیتی که از سوی نهاد "کامبت کمونیکیشن" در کابل برگزار شده بود شرکت کرد و زیر نظر "چوو" هنرمند انگلیسی این هنر را آموخت.

حسنی می گوید گمان نمی کرد که به این اندازه از هنرش استقبال شود و به شهرت برسد. حالا او علاوه بر افغانستان، حداقل در کشورهای مختلف در قاره های آسیا، اروپا، امریکا و شبه قاره هند اثرهایی دارد که بیشتر شان بر وضعیت زنان افغانستان متمرکز اند. یکی از آثار او با قطعی بزرگ در شهر هامبورگ آلمان موقعیت دارد.

او در رابطه با این که چرا بیشتر تصویر زنان افغان را در نقاشی های سه بعدی و گرافیتی هایش می کشد، می گوید در چهار دهه جنگ متوالی در افغانستان این زنان بودند که بیشترین آسیب را دیدند و تقریبا از اجتماع پاک شده بودند.

او می افزاید: «من می توانم زنان را با نقاشی هایم دوباره به اجتماع بیاورم و به مردم یک زن نو را معرفی کنم. زنانی که من می کشم شکل عادی ندارند و با زنانی که در قدیم بوده اند و زنی که در واقعیت وجود دارد، بسیار متفاوت هستند. من زنان را بزرگتر می کشم. در ابتدا بیشتر زنانی را می کشیدم که چادری داشتند، اما برای من مهم این بود که مشکل زنان در افغانستان چادری نیست، اگر زن چادری دارد و یا ندارد می تواند پیشرفت کند».

خیابان آزاری و خاک

اثرهای هنری این بانو بیشتر بر ویرانه های جنگ ترسیم شده اند و به دلیل فرسایش این ساختمان ها و یا اقدام برای بازسازی شان برخی از آنها از بین رفته اند، اما هنوز هم در گوشه و کنار کابل می توان خرابه های جنگ را دید که با گرافیتی و نقاشی های او مزین شده اند. از مدتی به این سو شمسیه حسنی نقاشی های متفاوتی را در سرک ها می کشد. او اولین کسی است که در افغانستان نقاشی سه بعدی "تری دی" می کشد.

اما این کار برای او آسان نیست. وی می گوید به دلیل اینکه نقاشی سه بعدی بیشتر روی زمین و سطح هموار آفریده می شود، نمی تواند کارش را آن طوری که می خواهد گسترش بدهد. از یک سو آزار و اذیت خیابانی و از سویی هم گرد و خاک زیاد سد راه او شده اند. وی می گوید با آن هم بی کار ننشسته و چند اثر را در خانه روی پارچه کشیده و در پیاده روها چسبانده است.

وی می افزاید: «به این خاطر که احساس خوبی نداشتم که برای کشیدن گرافیتی دو سه روز را روی سرک سپری می کردم. از طرفی هم خاک بسیار زیاد است. حتی اگر من روی زمین کار کنم هم بعد از مدتی روی اثرم را خاک می گیرد و پاک می شود؛ به همین خاطر چند اثر سه بعدی را بالای یک تکه خاص خلق کرده ام».

یکی از آثار سه بعدی جدید و مشهور او در دانشکده هنرهای کابل رسم شده است. این بانوی هنرمند تا کنون چندین نمایشگاه بین المللی در کشورهای اروپایی، آسیایی و امریکا برگزار کرده است. در افغانستان نیز سال گذشته فستیوال گرافیتی را برگزار نمود که قرار است از این به بعد همه ساله برگزار شود. اما آن چنان که باید از او حمایت نمی شود.

شیما وفا عثمانی، خانمی که از هرات به کابل سفر کرده و کارهای هنری حسنی را آنجا دیده است، می گوید: «از نظر من این کار درستی است که مشکلات زنان را روی یک دیوار بنویسیم و یا بکشیم، این می تواند تاثیرگذار باشد و کار خوبی است».

او می گوید انتظار دارد که وزارت زنان برای حمایت از زنان هنرمند و تقویت برنامه های هنری آنان برای محو خشونت علیه زنان گام های عملی بردارد.

اما علی ابراهیمی، سخنگوی وزارت زنان می گوید که این وزارت بودجه کافی و قدرت اجرایی ندارد. وی می گوید وزارت زنان فقط یک وزارت پالیسی ساز است و نمی تواند نمایشگاه ها و کارگاه ها و برنامه هایی را برای کاهش خشونت علیه زنان راه اندازی کند: «در بخش هنر این مکلفیت وزارت اطلاعات و فرهنگ و نهادهای دیگر است که فعالیت کنند، اما همه وزارتخانه ها و نهادها مکلفیت دارند تا پالیسی هایی که وزارت زنان ترتیب می کند را در بخش زنان تطبیق کنند».

با این همه خانم حسنی می گوید که به تنهایی هم می تواند هنرش را از آنچه هست بیشتر گسترش دهد. او برای زنان و دختران جوان و همچنان مردان کارگاه های آموزشی برگزار می کند. حتی به کودکان نیز درس نقاشی می دهد. تا کنون ده تن در افغانستان از او گرافیتی آموخته اند و هم اکنون فعالیت دارند.