کشمیر؛ ناآرامی سیاسی و رکود اقتصادی

در واقع مزارع سیب و زردآلو، دامنه های کوهستانی سبز و دریاچه های آبی از جاذبه های مهم گردشگری کشمیر در سطح جهان به حساب می آیند.

تصاویر درگیری میان نیروهای امنیتی هند و باشندگان معترض سبب می شوند که از علاقمندی برای سیاحت در این منطقه کاسته شود. سرمایه گذاران به دلیل اینکه نمی توانند در کشمیر زمین بگیرند، از سرمایه گذاری اجتناب می کنند. وضعیت امنیتی این محل از سال ها به این طرف تنش آلود است. گمان می رود که پس از لغو خودمختاری کشمیر از سوی هند، در وضعیت این منطقه تغییر چشمگیر رونما نخواهد شد.

اینکه یک تحول مثبت در بازار املاک این منطقه به وجود آید، دور از احتمال است. سمیر جاسوجا، مدیر و بنیانگذار نهاد تحقیقات بازار املاک موسوم به (PropEquity) در گفتگو با دویچه وله اظهار کرد: «جامو و کشمیر تا حال یک بار هم در محراق توجه شرکت های املاک قرار نگرفته اند. هنوز خیلی زود است که در بازار املاک در این منطقه تکانه ای به وجود آید. در نخست باید اطمینان حاصل شود که هیچ گونه حرکت ضد هندی صورت نخواهد گرفت.»

جاسوجا پیش بینی می کند که شرکت های املاک حد اقل در شش تا دوازده ماه منتظر تحولات خواهند بود.

نثار علی، آموزگار پیشین در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه کشمیر به این باور است که در جاهایی که برنامه های سرمایه گذاری در بخش گردشگری از قبل وجود دارند، اغلب به دلیل زیرساخت های ضعیف شکست می خورند. علی در یک تبصره به "پورتال اقتصادی" هندی در ماه اپریل امسال اظهار کرده بود: «تامین ضعیف انرژی برق مانع پیشرفت کار دولت می شود. این چالش سبب می شود که سرمایه گذاران محلی و هندی نتوانند تعامل کنند.»

نثار علی که عضو کمیسیون امور مالی جامو و کشمیر هم است، در بخشی از این مطلب چنین انتقاد کرده بود: «۵۵ مقصد گردشگری مشخص شده است اما به دلیل فقدان برق تا حال هیچ کاری در آنجا صورت نگرفته است.»

حدود ۸۰ درصد اقتصاد جامو و کشمیر را منابع زراعتی تامین می کنند. در این منطقه افزون بر جو و گندم، برنج، میوه و زعفران هم کشت می شوند. در کنار آن، صنایع دستی کشمیری مانند قالین، حکاکی چوبی، پشم و ابریشم این منطقه در جهان شهرت به سزایی دارند.

این آگاه امور اقتصادی می گوید که حتی شرکت های خانوادگی هم مانند شرکت های کوچک و متوسط در وضعیت بد گرفتار اند. از دید او، هیچ سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اینجا وجود ندارد. او باورمند است که جامو و کشمیر  مناطق اقتصادی خاصی ندارند که بتواند توجه سرمایه گذاران را به خود جلب کنند. علی می افزاید که علاوه بر فساد گسترده، وضعیت امنیتی نامناسب مانع توسعه اقتصادی این منطقه شده است.

سوشانت سارین، از محققین بنیاد تحقیقات ناظر که مقر آن در دهلی جدید است، در گفتگو با دویچه وله اذعان کرد که تغییر وضعیت کشمیر براساس تصمیم حکومت هند، تغییری در وضعیت ایجاد نخواهد کرد. از دید او، "این موضوعی است که سرمایه گذاران از آن می هراسند."

سارین علاوه کرد: «انتظار می رود که سرمایه گذاری های بزرگ صورت بگیرند تا راه خود را به این منطقه پیدا کنند. اما من فکر می کنم که سرمایه گذاری بسیار به وضعیت امنیتی کشور وابسته است.»

بر بنیاد یافته های مرکز نظارت اقتصاد هند (CMIE) در هیچ منطقه این کشور میزان بیکاری مانند کشمیر و جامو بالا نیست. حتی اگر به دلیل بازار گسترده غیر رسمی و آمار بیکاری در هند به گونه محتاطانه در نظر گرفته شود، باز هم از دید مرکز نظارت اقتصاد هند، میزان بیکاری در جامو و کشمیر دو برابر از حد متوسط در هند می باشد.

اما از دید ناظران، نسبت به بخش های دیگر فرصت های بیشتر در بخش صنایع دستی سنتی وجود دارد. شاراد کمار ساراف، رئیس فدراسیون سازمان های صادرات هند "بسیار خوشبین" است که محصولات صنایع دستی کشمیری در آینده بیشتر صادر خواهد شد.

وضعیت اقتصادی بدتر می شود

بر اساس معلومات اتاق تجارت و صنایع کشمیر، گزارش ها در مورد اقدامات قریب الوقوع حکومت هند منجر به وحشت، احتکار و حمله بر دستگاه های اتومات پول و تانک های تیل گردید. در بخش هایی از این منطقه، در جریان چند هفته گذشته هیچ مواد سوختی قابل دسترس نبوده است. شیخ عاشق، رئیس این نهاد می گوید که هفته گذشته نه تنها از گردشگران خواسته شد تا این دره را ترک کنند بلکه بسیاری کارگران به دلیل ناآرامی و ترس از این منطقه بیرون شدند و چندین پروژه توسعوی و زیربنایی در حالت تعلیق قرار گرفتند.

با این همه، نثار علی عضو کمیسیون امور مالی جامو و کشمیر تاکید می کند: مهم نیست که وضعیت کشمیر چگونه پیش می رود، اما مردم این محل بیشتر از هر چیز دیگر به یک چشم انداز مثبت اقتصادی نیاز دارند. علی اظهار کرد: «هرگاه ما در حالتی قرار بگیریم که مشکل بیکاری را برطرف کنیم، ۹۵ درصد مشکلات کشمیر را در حل خواهیم کرد.»

aj-af(dw)