کوریای شمالی به برنامۀ اتومی خود ادامه می دهد

این نوشته تبصره ای از ماتیاس فون هایم، خبرنگار بخش آسیای دویچه وله است.

کوریای شمالی در اپریل 2012 قانون اساسی خود را تغییر داد. از آن زمان به بعد این کشور خود را رسماً یک "ملت مسلح با نیروی اتومی" می خواند. اما چه چیزی سبب می شود که یک دولت کاملاً فقیر بخش قابل توجهی از منابع ناچیزش را در راه تولید راکت و سلاح اتومی به مصرف می رساند؟

شاید این کاملاً تصادفی باشد که آزمایش پراهمیت هسته یی کوریای شمالی با دومین سالروز آغاز قیام علیه معمر القذافی، دیکتاتور پیشین لیبیا مصادف بود. پیونگ یانگ با درنظر داشت رویدادها در شمال افریقا، به ویژه این که قذافی پس از کناره گیری از تولید سلاح هسته یی سقوط کرد، به این نتیجه رسید که داشتن سلاح اتومی مصونیت نهایی را برای حکومت کوریای شمالی فراهم می کند، و همزمان وسیلۀ بازدارنده ای در برابر ایالات متحدۀ امریکا، کوریای جنوبی و جاپان است.

ثبوتی برای قدرت ملی؟

رهبری کوریای شمالی می خواهد به این ترتیب قدر و منزلت بیشتر کسب کند و رهبر جوان این کشور خود را مرد قدرتمند بخواند. عطش اردوی توانای این کشور هم با این بازیچۀ محبوب او فرو نشسته است. از سوی دیگر پیونگ یانگ توجه بیشتر جهانیان را جلب کرده است. همچنان رهبری این کشور در مذاکرات با خارج روی امتیازات مادی و ملایم ساختن تعزیرات موقعیت خود را احتمالاً تقویت می بخشد.

پیونگ یانگ ظاهراً از قبل پذیرفته است که با این عمل خود احتمالاً آخرین متحدش، یعنی چین را برآشفته خواهد ساخت. کوریای شمالی از نگاه اقتصادی، به ویژه در تأمین مواد غذایی و مواد سوخت، کاملاً به چین وابستگی دارد. مناسبات این دو کشور پیش از آزمایش اتومی هم در پایین ترین نقطۀ خود قرار داشت. آزمایش راکتی کوریای شمالی در پایان ماه دسمبر سال گذشته بر مناسبات میان آنها شدیداً اثر منفی گذاشت. زمانی که چین در پایان ماه جنوری سال روان در قطعنامۀ شماره 2087 شورای امنیت سازمان ملل متحد، مبنی بر تشدید تعزیرات بالای پیونگ یانگ سهم گرفت، حکومت پیونگ یانگ ابراز نارضایتی شدید کرد. همان بود که "گلوبال تایمز" روزنامۀ انگلیسی زبان چین که زیر اثر حزب کمونیست است، پیونگ یانگ را ناسپاس خواند و افزود که پیکنگ تلاش کرده است از شدت تعزیرات بالای کوریای شمالی کاسته شود. این روزنامه حتی تهدید کرده که "اگر کوریای شمالی به آزمایش های اتومی خود ادامه بدهد، چین در کاهش کمک های خود به این کشور تأخیر نخواهد کرد".

تضاد در هدف چین

چین با یک تضاد در هدف خود روبرو است. پیکنگ برای تامین ثبات در شبه جزیرۀ کوریا تلاش می کند و می خواهد مانع یک انفجار کوریای شمالی شود، زیرا چنین وضعیتی موج پناهجویان را به سوی چین سبب خواهد شد و در پایان سربازان امریکایی در کوریا در مرز با چین مسقر خواهند شد. از سوی دیگر حکومت کمونیستی چین می خواهد با تضعیف بلندپروازی های کوریای شمالی در عرصۀ نیروی هسته یی، خود را در سطح جهانی حامی صلح نشان بدهد.

اما نخست از همه چین اصلاً علاقمند مسابقۀ تسلیحات هسته یی در شرق آسیا نیست. آزمایش اتومی کوریای شمالی در حالی صورت گرفت که در آسیای شرقی یک بی ثباتی سیاسی حاکم است. رؤسای دولت هم در چین و هم در کوریای جنوبی و جاپان تغییر کردند.

چین در سطح شورای امنیت احتمالاً مانند دسمبر گذشته عمل خواهد کرد، و یک قطعنامۀ این شورا را تا اندازه ای ملایم خواهد ساخت که ضربۀ محکمی بر پیونگ یانگ نزند، و آنگاه با چنین قطعنامه ای موافقت کند. پیونگ یانگ در آن صورت با تهدیدهای میان تهی واکنش نشان خواهد داد و تا آزمایش اتومی بعدی، به مشی اتومی خود ادامه خواهد داد.