گزارش: سیستم آموزشی مکاتب آلمان برای پناهجویان ناکارآمد است

کودکان و نوجوانانی که مجبور شده اند تا با خانواده خود یا به تنهایی از کشور خود فرار کنند، روزگار آسانی ندارند. آنها از محیط زندگی آشنای خود کنده شده اند و فقر، جنگ و ترس را کاملا تجربه کرده اند. بسیاری از آنها ماه ها و سال هاست که به مکتب نرفته اند و حالا هیچ نمی دانند که اشتراک در صنف های منظم درسی چگونه است. از سال ۲۰۱۵ تاکنون، مکاتب آلمان پذیرای حدود ۱۳۰ هزار شاگرد پناهجو بوده است. این مکاتب برای کودکان و نوجوانان پناهجو صنف های مختلفی را ایجاد کرده اند که از جمله صنف های مقدماتی و آمادگی، و صنف فشرده زبان آلمانی را می توان نام برد.

با این همه، یک تحقیق جدید که از سوی "شورای متخصصان بنیادهای آلمانی برای ادغام و مهاجرت" منتشر شده، نشان می دهد که معلمان و شاگردان در ادغام کودکان پناهجو با دشواری هایی مواجه هستند. اولف متیسیاک، مدیر برنامه "اول آموزش" (Teach First) می گوید: «ما نمی توانیم مطمئن باشیم که شاگردها با سیستم آموزشی مکتب ما بتوانند همراه گردند».

برنامه "اول آموزش" از طریق فرستادن دانشجویان دانشگاه ها از رشته های مختلف کوشش می کند تا مکاتبی را که در مناطق محروم موقعیت دارند، حمایت کند. دانشجویان استخدام شده که "معلمان همکار" خوانده می شوند، وظیفه دارند تا از شاگردهای پناهجو نظارت کنند و آنها را برای ورود به مکاتب آلمان آماده بسازند. از این "معلمان همکار" از ۵۶ مکتب در ایالت بادن ورتمبرگ، برلین، هامبورگ، هسن و نوردراین وستفالن خواسته شده است تا تجربیاتشان را بدون ذکر نام در اختیار یک تحقیق قرار بدهند.

زمان بسیار کم و تجربه بسیار اندک

این تحقیق که بر اساس تجربیات "معلمان همکار" انجام شده، دریافته است که چگونگی تقسیم پناهجویان در بین مکاتب یک مانع اساسی در راه رسیدن به موفقیت درسی است. بسیاری از پناهجویان به مکاتبی فرستاده می شوند که در مناطق فقیر و محروم قرار دارند.

زیمون موریس لانگ، نویسنده این گزارش گفته است: «معلمان پیش از این زیر فشار شاگردهای زیاد در این مکاتب به اصطلاح محلات دورافتاده بوده اند». او در ادامه توضیح داد که غیر ممکن نیست که شاگردهای جدید در صنوف این مکاتب اشتراک کنند اما معلمان غالبا وقت و انرژی ندارند تا به خواست های تک تک شاگردان پناهجو رسیدگی کنند.

مشکل در واقع هنگامی شروع می شود که پناهجویان دوره دو ساله آمادگی خود را سپری می کنند و وارد سیستم عادی مکاتب می شوند. موریس لانگ توضیح داد: «معلمان همکار از برنامه "اول آموزش" از معلمان کورس های آمادگی نظارت می کنند تا آنها از نزدیک به تبادله معلومات بپردازند و با یکدیگر کار کنند». به گفته لانگ، "گرایش این معلمان بیش از همه در راستای ادغام و هماهنگ ساختن شاگردان با فضای معمول سیستم آموزشی است. به این معنا که معلمان همکار کلاس هایی را آماده می سازند تا به نیازهای ویژه شاگردهای پناهجو رسیدگی شود".

بسیاری از شاگردهای پناهجو حتا پس از سپری کردن دوره دو ساله آمادگی به کمک های درسی ویژه و کورس های زبان آلمانی نیاز دارند. متیسیاک، مدیر برنامه "اول آموزش" می گوید: «چنین امکانی در سیستم آموزشی معمولی مکاتب وجود ندارد».

با این حال، یکی از بزرگترین مشکلات کمبود وقت است. متیسیاک می گوید: «برای گفتگو با تک تک شاگردان، نشست معلمان و والدین، و بحث درباره دورنمای برنامه های آموزشی، نکاتی که بسیار مهم هستند، وقت وجود ندارد». علاوه بر این، متیسیاک می گوید که بسیاری از معلمان تجربه کافی برای چگونه رفتار کردن با شاگردانی ندارند که از یک فرهنگ دیگر آمده اند و در یک زمینه مذهبی دیگر رشد کرده اند و غالبا با ترسی که تجربه کرده اند، دست و پنجه نرم می کنند.

علاوه بر این موریس لانگ می گوید: «هر معلم، حتا معلمان ریاضی نیز باید دانش اولیه درباره آموزش زبان آلمانی داشته باشند». به گفته لانگ، "تقریبا دوره آن به پایان رسیده که معلمان فقط برخی چیزهای مرتبط با رشته خود را یاد داشته باشند".

"مکاتب به روحیه کار تیمی نیاز دارند"

پیشنهادات تهیه شده از سوی موریس لانگ به مقامات تحصیلی و آموزشی داده می شود که چارچوب ساختاری را برای مکاتب در شهرداری ها و ایالت ها تهیه می کنند. لانگ تاکید می کند که مهمترین موضوع، تقسیم آوارگان در مکاتب است.

او توضیح داد: «در حال حاضر، نکته اساسی برای تعیین مکتب یک پناهجو، نزدیکی آن به خانه و محل اقامت او می باشد». به گفته او، "بیشتر آوارگان در مناطق طبقه متوسط  زندگی نمی کنند".

لانگ همچنان افزود که تقسیم کنونی پناهجویان این تهدید را به وجود می آورد که مبادا مکاتبی که پیش از این در محرومیت بوده اند، بیش از پیش منزوی و حاشیه ای شوند. او توضیح داد: «معلومات درباره مناطق باید به مدیران این امکان را بدهد که شاگردان را طوری تقسیم کنند که از انزوا و تجرید بیشتر مکتب جلوگیری شود».

این گزارش نتیجه گیری کرده است که معلمان نیاز دارند تا بیشتر بیاموزند که چگونه بهتر با تنوع در مکاتب برخورد نمایند. برای این کار به پول و پرسونل بیشتر در مناطق فقیر نیاز است.

نهایتا مکاتب باید راه حلی برای خود پیدا کنند. بدون چنین گرایشی، حتا بهترین برنامه ها و طرح ها نیز کارایی نخواهد داشت و به شکست می انجامد.

موریس لانگ تاکید می کند که تغییر غیرممکن خواهد بود اگر معلمان و دستورالعمل ها در یک چارچوب کار تیمی فعال نباشند. او می گوید: «زمان طولانی نیاز است تا مکاتب خود را برای برخورد با چالش ها در راستای عملکرد درست با جامعه مهاجرین آماده بسازیم».

دویچه وله / ع. ح.