گزارشگران بدون مرز: تهدید های جدید در برابر آزادی رسانه ها
۱۳۹۳ بهمن ۲۳, پنجشنبه
سازمان گزارشگران بدون مرز مهمترین عوامل خراب شدن وضعیت خبرنگاران را در فهرست درجه بندی سال 2015، سرکوبهای هدفمند ویا هم تحریف و دستکاری رسانه ها در نواحی ای بحرانی مثل اوکرایین، عراق ومناطق فلسطینی ها خوانده است. درکناراین؛ همچنان حکومتهای کشور ها به بهانه حفاظت امنیت ملی سعی می کنند محدودیت هایی را در برابرخبرنگاران وضع و عملی کنند.
به گفته میشایل رادیسکه سخنگوی رییس این سازمان در برلین: "در نواحی ایکه اطلاع دهی یکی از اهداف استراتیژیک جنگ به شمار می رود، مثلاً در حال حاضر شرق اوکرایین و سوریه، در چنین مناطقی خبرنگاران به واحدهایی در اختیار جناح های درگیرمبدل می شوند."برای تهیه فهرست درجه بندی سال 2015 مجموعاً وضعیت رسانه ها در 180 کشور جهان بررسی گردیده است. این بررسی بر بنیاد یک سوالنامه در رابطه به تمام وجوه کار خبرنگاری تهیه شده است که از جانب سازمان غیر انتفاعی موسوم به « نان پروفیت» به صدها خبرنگار، دانشمندان علوم، حقوقدانان، مدافعان حقوق بشر و همچنان به شبکه های همکار این سازمان فرستاده شده است.
در این مجموعه ی 87 سوال، بخشهای مختلفی از قبیل، تنوع رسانه یی، استقلال در رسانه ها، عرصه کاری خبرنگاران و سانسور خودی، شرایط چارچوب قانونی، شفافیت سازمانی و همچنان زیرساختهای تولیدی مورد پرسش و بررسی قرار گرفته اند.علاوه برآن « حملات و عملیات خشونت آمیز» نیز یکی دیگر از بخشهایی می باشد که سازمان گزارشگران بدون مرز، بطور جداگانه مورد بررسی قرار داده است. در این بخش وضعیت خبرنگاران در فاصله زمانی میان اکتوبر 2013 و اکتوبر 2014 مورد مطالعه قرار گرفته است.
اهداف جنگی: کنترول بر اطلاعات
براساس توضیحات سازمان گزارشگران بدون مرز، در اکثردرگیری های سالهای اخیر همچنان از شیوه جنگ اطلاعاتی استفاده شده است. جنگ اطلاعاتی ایکه در همه جا شبیه هم می باشد، یعنی اینکه در اوکرایین، سوریه، عراق، جنگ غزه میان اسراییل و فلسطین و یاهم درگیریهای سودان جنوبی، در همه جا و بدون هیچ تفاوتی، جناح های درگیر تلاش کرده اند که یا کاملاً از گزارش دهی آزاد منابع خبررسانی جلوگیری کنند و یا هم رسانه ها را برای اهداف تبلیغاتی خویش سوء استفاده کرده اند.
امنیت ملی بهانه ای برای سرکوب
دراکثر کشورها، با توجیهی گویا تهدید برای امنیت ملی دخالت بر حریم خبرنگاران و حقوق اساسی دیگرصورت می گیرد. مثلاً روسیه درپی جنگ اوکرایین، قوانین سرکوبگرانه ایرا به تصویب رسانید، از این میان تشدید منع عمومی در زمینه نقض تمامیت ارضی که به این وسیله هر انتقادی در ارتباط به الحاق کریمیا به مثابه یک عملکرد جنایی دیده می شود. قزاقستان نیز حین ناآرامی های اجتماعی در این کشور و برای حفاظت از اعتراضهای شبیه اوکرایین ضمن تصویب قانونی، پیش سانسوری را تجویز کرد. در تایلند نیز به بهانه حفظ امنیت ملی، اردوی این کشور در پی کودتای ماه می گذشته سانسور مطبوعات را وضع کرد و همین مورد همچنان توجیهی برای دستگیری های خودسرانه شمار زیاد خبرنگاران در مصر نیز محسوب می شود .
خشونت علیه گزارشگران
گزارشگران بار بار به دلیل گزارشدهی از اعتراضات، مورد اهانت، تهدید و حمله قرار گرفته و حتی کشته شده اند. شماری از خبرنگاران برای جلوگیری از گزارشدهی بطور هدفمند مورد حمله قرار گرفته اند و شماری نیز در پی اعتراضات خشونت آمیز بطور غیر عمدی در میان جبهه های مخالف قرار گرفته آسیب دیده اند. اکثراً عامل این نوع خشونت ها پولیس و نیروهای اردو بوده اند؛ طور مثال در اعتراضات میدان در اوکرایین در آغاز سال 2014 و همچنان در تظاهرات پارک گیزی در ترکیه و یا هم در اعتراضات ونیزویلا و هانگ کانگ.
خبرنگاران بار بارحین اعتراضات بطور خوسرانه دستگیر شده اند؛ مثلاً در تظاهرات سال 2014 در بحرین و همچنان در ناآرامی های شهر کوچک فرگیسـِن در ایالات متحده امریکا. بنابرین حتی اگر خبرنگاران پس از گذشت زمان کوتاهی نیز آزاد گردند، اما علامات تهدید علیه خبرنگاران به وضاحت آشکار است.
تهدید ها از جانب گروه های دیگر
در اکثر کشورها، گروه های قدرتمند غیر دولتی درصورت انتشار گزارشهای مخالف منافع آنان، خطر بزرگ و حتی تهدید مرگ علیه خبرنگاران شمرده می شوند. طور مثال شبه نظامیان دولت اسلامی در عراق و سوریه، بوکوحرام در نایجریا، گروه های اسلامی در لیبیا و همچنان گروه های جنایتکار شبه نظامی در کولمبیا و مکسیکو. در برازیل نیز شماری از خبرنگارانی که در مورد فساد اداری و جنایات سازماندهی شده گزارش داده اند، به قتل رسیده اند، با آنکه آمار این مورد کاهش یافته است، اما هنوز هم تهدید علیه خبرنگاران محسوس است.
فرسایش سرمشق و الگوی اروپایی
بنابر گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، همچنان در رابطه به آزادی مطبوعات درکشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز سال 2014 رسانه ها به وضاحت وضعیت خرابتری داشته اند. به گزارش این سازمان، طور مثال در ایتالیا خبرنگاران در کنار تهدید گروه های مافیایی همچنان به دلیل شکایات بی اساس تحت فشار قرار گرفته اند. همچنان در بلغاریا نیز شماری از خبرنگارانی که دررابطه به سوء استفاده ها در عرصه های اقتصادی گزارشدهی کرده بودند، ناظران مالی با تکیه بر یک مصوبه عاجل قانونی خبرنگاران متذکره را محکوم به پرداخت جریمه نقدی کرده و آنان را مورد بازجویی قرار دادند.
سانسور زیر پوشش مذهبی
افزون براینها، روز تا روز شماری از کشور ها به بهانه ی توهین به مقدسات دینی و اهانت به مذهب سعی می کنند جلو منتقدین سیاسی خویشرا گرفته و آنان را سرکوب نمایند. به گزارش سازمان گزارشگران بدون مرزعربستان سعودی، ایران، کویت و همچنان هندوستان نیزاز جمله کشورهایی اند که درهریک از این کشورها سال 2014 وبلاگ نویسان و ژورنالیستان، به دلیل اظهار نظر در مورد گروه های مذهبی و انتقاد از آنان و هچنان به دلیل انتقاد از ارگانهای دولتی که خودرا با وجه مذهبی معتبر می دانند، بندی شده اند.
کشورهای پیشتاز و عقب ترین دول ها در این جدول
با توجه به موازین معتدل و دسترسی اطلاعات رسمی و نیز محافظت از خبرنگاران، کشورهای فنلاند، ناروی و دنمارک در رآس فهرست درجه بندی این سازمان قرار دارند. اما کشور های ایریتریا، کوریای شمالی و ترکمنستان از جمله کشورهایی اند که زمامداران کشورهای متذکره رسانه ها را کاملاً تحت کنترول خویش دارند و به این ترتیب با هیچ تغیری به تناسب سال گذشته، کشور های مذکور در پایان این فهرست جا دارند.