یک سال حاکمیت طالبان و سکوت موسیقی افغانستان

در نظام جمهوریت، صدای موسیقی از اماکن عمومی؛ کافی شاپ ها؛ رستورانت ها و موترهای شخصی مردم به وضوح شنیده می شد. مردم با شنیدن موسیقی لحظاتی از مشکلات روزمره دور می شدند.

اما حالا که یک سال از به قدرت رسیدن مجدد طالبان می گذرد، دیگر صدای موسیقی در شهرها بلند نیست و کسی جرات نمی کند در ملاعام موسیقی بشنود.

وضع محدودیت بر شنیدن موسیقی، تاثیری منفی بر زندگی هنرمندان آوازخوان و نوازنده گذاشته است. شمار زیادی از آنان یا مهاجر شدند و یا هم با روی آوردن به کارهای شاقه از هنرشان دست کشیدند.

آصف حبیبی ۲۵ سال از عمرش را به گونه حرفه ای در هرات صرف نواختن موسیقی کرد؛ اما بعد از آمدن طالبان همه آلات موسیقی اش را فروخت و حالا شرایط اقتصادی بدی دارد. او به دویچه وله گفت: «من موسیقی را به صورت حرفه ای و مسلکی آموختم و سرانجام با راه اندازی دوره های آموزشی، این حرفه دوست داشتنی را به طرفدارانش تدریس نمودم. متاسفانه بعد از آمدن طالبان مجبور شدم آلات موسیقی ام را بفروشم و پول آن را برای تامین مخارج زنده گی ام مصرف نمایم.» وی اضافه کرد: «من انتظار داشتم که طالبان برای نشر موسیقی برنامه های خاصی را در نظر بگیرند تا هنرمندان بتوانند از این طریق در راستای معرفی هنر و فرهنگ اصیل افغانی به جهانیان تلاش کنند.»

نجیب الله نیز از سال ۲۰۱۷ با موسیقی کلاسیک در ولایت قندهار آواز می خواند. او نیز از زمان حاکم شدن مجدد طالبان دیگر نمی خواند و درآمدی ندارد. وی به دویچه وله گفت: «یک سال می شود که در خانه نشته ام و بیکار می باشم. تشویش روحی دارم و با این حالت موسیقی را نیز نمی توانم ادامه دهم. این موضوع بالای وضعیت اقتصادی من و خانواده ام تاثیر منفی گذاشته؛ و این یکی از نگرانی های مهم من می باشد.»

به گفته شریف، در صورتی که شرایط همین گونه ادامه یابد، او نیز مجبور خواهد شد کشور را ترک نماید.

نعمت الله هاشمی، مسئول اتحادیه هنرمندان موسیقی در هرات به دویچه وله گفت از مجموع یک هزار و ۷۰ هنرمند موسیقی که در این اتحادیه ثبت بودند، ۶۵ درصدشان از این هنر دست کشیده و به دیگر کارها روی آورده و یا مهاجرت کرده اند: «از زمانی که امارت اسلامی (نامی که طالبان برای اداره شان در کابل انتخاب کرده اند) در افغانستان حاکم شد؛ هنرمندان مان از نواختن و آواز خوانی دست کشیدند و به کار و کاسبی های دیگر از جمله میوه فروشی؛ لباس فروشی و ریکشارانی روی آوردند. اکثریت هنرمندان به دلیل مشکلات اقتصادی دچار بیماری های روحی و روانی شده اند.»

انستیتوت ملی موسیقی در این کشور نیز فعالیتش متوقف شده است. گفته می شود این مرکز قرار است به مدرسه ترانه خوانی طابان مبدل شود.

مسئولان این انستیتوت می گویند قبل از سقوط نظام جمهوری اسلامی افغانستان؛ بیش از ۲۵۰۰ هنرجو در این مرکز هنری؛ سرگرم یادگیری نواختن موسیقی با سازهای مختلف بودند.

احمد ناصر سرمست، مسنول انستیتوت ملی موسیقی افغانستان مجبور شد به فرانسه مهاجر شود. او به دویچه وله گفت: «با آمدن طالبان فضای موسیقی افغانستان خاموش شد و مردم از همه حقوق و آزادی شان بی بهره شدند. هنرمندان موسیقی مانند دوره اول طالبان مجبور شدند دست از هنر و مسلک شان کشیده و به کارهای شاقه روی بیاورند تا بتوانند خود و خانواده های شان را حمایت کنند. من از طالبان می خواهم تا دیدگاه شان را نسبت به هنر موسیقی تغییر داده و شرایط فعالیت مجدد هنرمندان را در کشور آماده سازند.»

سرمست هشدار داد در صورتیکه این روند همچنان ادامه یابد؛ افغانستان به زودی میراث بزرگ فرهنگ موسیقی اش را از دست خواهد داد.

اما مولوی محمد صادق عاکف مهاجر، سخنگوی اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان در مصاحبه با دویچه وله گفت که موسیقی از دیدگاه اسلام جایز نیست.

همچنین اخیرا ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی به نشر رسید که در آن طالبان؛ رانندگان را از شنیدن موسیقی منع کرده و تذکر می دهند که شنیدن موسیقی از دیدگاه اسلام ناروا می باشد.

با اینکه یک سال از تصرف قدرت توسط طالبان در افغانستان می گذرد، هیچ کشوری با این گروه تعامل رسمی ندارد و آنان را به رسمیت نمی شناسد. جامعه جهانی این گروه را به نقض جدی حقوق بشری مردم افغانستان متهم می کند.