آسترازنکا: کاهش فاصله دو نوبت واکسن، خطرناک یا بی‌خطر؟
۱۴۰۰ اردیبهشت ۱۷, جمعه
شش هفته پیش کمیسیون واکسن آلمان اعلام کرد که برای یک ایمنی کامل بهتر است که فاصله زمانی بین دریافت دوز اول واکسن آسترازنکا با دوز دوم آن ۱۲ هفته (۳ ماه) باشد.
دلیل این تعریف از فاصله زمانی دو نوبت هم این بود که از یک سو بتوانند تا آنجا که ممکن است به شمار بیشتری از شهروندان نخستین نوبت واکسن را تزریق کنند و از سوی دیگر به این دلیل که مشخص شد اثربخشی واکسن با رعایت این فاصله زمانی بیشتر می‌شود.
اما وزیر بهداشت و درمان آلمان این ایده را روز چهارشنبه (۶ مه) رد کرد و از کوتاه کردن این فاصله زمانی به ۴ هفته سخن گفت. دلیلش هم به گفته ینس اشپان این بود که خیلی‌ها ترجیح می‌دهند دومین نوبت واکسن را از جمله به دلیل تعطیلات پیش روی تابستانی، زودتر دریافت کنند.
در تأییدیه آژانس دارویی اروپا که مجوز استفاده از واکسن آسترازنکا را صادر کرده است هم فاصله زمانی مجاز بین دو نوبت واکسن بین ۴ تا ۱۲هفته اعلام شده است.
این مسئله که فاصله زمانی بیشتر میان دو نوبت به افزایش اثربخشی کمک می‌کند برای وزیر بهداشت آلمان روشن بود. اما اطمینان از ایمنی بهتر با برنامه‌ریزی برای تعطیلات پیش رو جور در نمی‌آید. به همین دلیل بود که ایالات مختلف در آلمان پنجشنبه شب (۶ مه) مقدمات رسمی کوتاه کردن این زمان را فراهم و اولویت‌بندی دریافت واکسن آسترازنکا را در سراسر آلمان لغو کردند.
در یکی از ایالت‌های آلمان هم در پی گفته‌های وزیر، اتحادیه پزشکان طرف قرارداد بیمه اعلام کرد که شهروندان طرف قرارداد می‌توانند دو نوبت واکسن را در فاصله زمانی ۴ هفته دریافت کنند.
تلاش برای ترمیم وجهه آسترازنکا؟
به این ترتیب تلاش می‌شود که واکسن آسترازنکا که شهرت آن مدتی است به دلیل بروز عارضه لخته خون خدشه دار شده، برای شهروندان جذاب‌تر شود.
اما بسیاری از شهروندان آلمان در این میان به واکسن تولید شرکت دارویی بریتانیایی−سوئدی به دیده تردید می‌نگرند.
مشکلات به وجود آمده به خصوص برای زنان جوان که در برخی از آنها پس از واکسینه شدن با آسترازنکا منجر به ایجاد لخته‌های خون نادر در رگ‌های مغز با دیگر عوارض شده بود، باعث شد، به توصیه کمیته واکسن آلمان از این پس واکسن آسترازنکا برای شهروندان بالای ۶۰ سال استفاده شود.
آژانس دارویی اتحادیه اروپا اما با محدودیت سنی برای این واکسن مخالفت کرده است. آژانس می‌گوید، اشاره به عوارض جانبی احتمالی این واکسن باید در توضیح مربوط به دستورالعمل استفاده از آن گنجانده شود.
آسترازنکا مطمئن برای زنان بالای ۶۰ سال؟
چندی پیش یک گروه تحقیقاتی در آلمان پس از تجزیه و تحلیل‌های داده‌های مربوط به شهروندان واکسینه شده در این کشور با آسترازنکا، اعلام کرد، احتمالا این واکسن برای زنان بالای ۶۰ سال هم در مورد تشکیل لخته خونی مغزی بی‌خطر نیست. اشکال این نتیجه‌گیری البته این است که از یک سو داده‌ها کامل نیستند و از سوی دیگر اعلام شد که در این بررسی و تحلیل کارشناسان مستقل حضور نداشته‌اند.
کوتاه شدن فاصله دو تزریق و تأثیر آن بر اثربخشی
اکنون پرسش اینجاست که در مورد شهروندانی که خود را با آسترازنکا از این پس واکسینه می‌کنند، کاهش مدت زمان فاصله بین دو دوز به ۴ هفته، تا چه حد بر اثربخشی واکسن تأثیر می‌گذارد؟
مشکل برای پاسخ دادن به این پرسش، کمبود مطالعه در این باره است. اما در ماه فوریه نتایج یک مطالعه که در مجله تخصصی لانست به چاپ رسید، پاسخ‌های شگفت‌انگیزی در این‌باره ارائه می‌داد.
در این مطالعه آمده بود که با رعایت فاصله زمانی ۱۲ هفته یا بیشتر بین دو نوبت واکسن در گروهی که مورد آزمایش قرار گرفت، تأثیرگذاری واکسن تا ۸۱ درصد در مقایسه با گروه مورد آزمایش دیگر که واکسینه نشده بودند، افزایش یافت.
با کاهش این فاصله به کمتر از ۶ هفته اما ایمنی ایجادشده تا ۵۵ درصد کاهش یافت. هنوز نمی‌توان این ارقام را با قاطعیت به دلیل نبود مطالعات تکمیلی تأیید کرد اما برخی کارشناسان در آلمان می‌گویند، بد نیست که این جنبه قضیه هم در زمانی که شهروندان با کوتاه کردن فاصله دو دوز سعی در برنامه‌ریزی برای مسافرت تابستانه‌شان دارند، در نظر گرفته شود.