آغاز مذاکرات ایران و آژانس؛ آیا گره پارچین گشوده می‌شود؟
۱۳۹۱ دی ۲۷, چهارشنبه
تیم اعزامی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران صبح چهارشنبه (۱۶ ژانویه/ ۲۷ دی) مذاکرات خود را با مقام‌های جمهوری اسلامی آغاز کرد. این تیم متشکل از ۸ کارشناس آژانس است و تلاش دارد که جمهوری اسلامی را به صدور مجوزی برای بازدید از سایت نظامی پارچین متقاعد کند. برخی از تصاویری که آژانس در ماه‌های گذشته منتشر کرده از امکان فعالیت‌های انفجاری خبرمی‌دهند که می‌توانند مربوط به تلاش برای تولید سلاح اتمی باشند.
در آخرین گفت و گوهای انجام شده میان نمایندگان ایران و آژانس در ماه دسامبر، هرمان ناکارتس ابراز امیدواری کرده بود که در دور بعدی مذاکرات با تهران (دور کنونی) دو طرف بتوانند به توافقی بر سر بازرسی از تأسیسات پارچین دست یابند.
ناکارتس، رئیس تیم اعزامی آژانس، عصر سه‌شنبه، قبل از پرواز به تهران نیز گفت که تیم او امیدوار است که این بار اجازه بازدید از پارچین را پیدا کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، برخی از اعضای تیم آژانس چمدانهای فلزی همراه داشتند که ظاهرا حاوی تجهیزاتی بوده که شاید برای بازرسی از پارچین به آنها نیاز پیدا شود.
ایران، با تاکید بر نظامی بودن سایت پارچین آن را ازشمول بازرسی‌های آژانس بیرون می‌داند. فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز چهارشنبه گذشته (۹ ژانویه/ ۲۰ دی) اعلام کرد که تهران در دور بعدی مذاکراتش با نمایندگان آژانس از تعهدات تصریح‌شده در پیمان منع گسترش سلاح های اتمی فراتر نخواهد رفت. این سخنان به عنوان مخالفت تلویحی با خواست آژانس تلقی شد.
موافقت مشروط و تلویحی با بازدید از پارچین
با این همه، یک روز پیش از شروع مذاکرات تیم آژانس در تهران، رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در جریان یک مصاحبه مطبوعاتی امکان بازدید این تیم از پارچین را تلویحاَ منتفی ندانست اما آن را به تحقق برخی شرط‌ها ربط داد. مهمانپرست گفت: « قبلا توسط آژانس دو بار از پارچین بازدید به عمل آمده است؛ به هر صورت هر بحثی که وجود داشته باشد، فکر می کنیم در نشست بین نمایندگان آژانس بین المللی انرژی اتمی می توان در یک مجموعه کامل، هم حقوق کامل هسته ای کشور ما به رسیمت شناخته شود و هم نسبت به حل نگرانی‌ها و رفع ابهامات احتمالی چارچوب‌های مشخصی را بتوانیم به توافق برسیم.»
مذاکرات ایران و آژانس در حالی جریان دارد که یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز جمعه گذشته (۱۱ ژانویه/ ۲۲ دی) نسبت به نتایج این دور از مذاکرات هم ابراز بدبینی کرده بود. به گفته او پیشرفت در مذاکره با ایران روند متداومی ندارد و دائماً با عقب گردهای پی در پی روبرو است.
ایران هرگونه ارتباط میان فعالیت‌های اتمی خود با تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را نفی می‌کند. در این راستا اخیرا بیش از پیش مقام‌های جمهوری اسلامی بر فتوای آیت‌الله خامنه‌ای در مورد حرام بودن تولید و تصاحب سلاح‌های کشتار جمعی تاکید می‌کنند. جامعه جهانی اما این فتوا را عمدتا یک حکم مذهبی می‌داند که تعهد بین‌المللی خاصی برای ایران ایجاد نمی‌کند. هم وزیر خارجه ایران و هم سخنگوی او ظرف روزهای اخیر گفته‌اند که ایران « آمادگی دارد تا این فتوا را به عنوان سندی بین المللی به ثبت برساند.» این پیشنهاد نیز کمتر در عرصه بین‌المللی با استقبال و توجه روبرو شده است.
«رفع تحریم موضوع مذاکرات ۵+۱ باشد»
نتایج مذاکرات تیم آژانس در تهران بر روند و فضای مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ که قرار است در پایان همین ماه میلادی برگزار شود بی‌تاثیر نخواهد بود. با توجه به فشار سنگین تحریم‌ها بر اقتصاد ایران، جمهوری اسلامی در سه دور پیشین مذاکرات اتمی، بیش ازپیش تلاش کرده است که در ازای توقف غنی‌سازی بیست درصدی، لغو تحریم‌ها را طلب کند. روز گذشته نیز علاءالدین بروجردی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ابراز امیدواری کرد که «رفع تحریم‌ها علیه ایران از جمله مهمترین محور این مذاکرات باشد».