«آن مرد آمد»؛ چرایی تغییرات ناگهانی در کابینه احمدی‌نژاد
۱۳۹۱ آذر ۱۲, یکشنبه
محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری اسلامی شامگاه شنبه ۱۱ آذرماه اسفندیار رحیم‌مشایی، معاون و رئیس دفتر خود را به سمت مشاور خود و رییس دبیرخانه جنبش عدم تعهد منصوب کرد. ایران به تازگی ریاست دوره‌ای چهار ساله جنبش عدم تعهد را بر عهده گرفته است.
جای اسفندیار رحیم‌مشایی را حسن موسوی گرفته است که تاکنون "معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری" بود. در جای خالی حسن موسوی در سازمان میراث فرهنگی نیز محمدشریف ملکزاده را نشانده است.
محمود احمدی‌نژاد هم‌چنین در اقدامی غیرمنتظره رضا تقی‌پور، وزير ارتباطات و فناوری اطلاعات را برکنار و علی نيکزاد، وزير راه و شهرسازی را به عنوان سرپرست اين وزارتخانه منصوب کرد.
تغییرات اخیر در کابینه احمدی‌نژاد عمدتا جابجایی کادرهایی در تیم رئیس دولت دهم است که نزدیک‌ترین یاران او محسوب می‌شوند و با عنوان "جریان انحرافی" در دو سال اخیر هدف حملات تند اصولگرایان هوادار آیت‌الله خامنه‌ای بودند. چهره‌ی اصلی و جنجالی این تیم، اسنفدیار رحیم‌مشایی است.
گمانه‌زنی درباره اهداف تغییرات
درباره دلایل تغییرات اخیر در کابینه محمود احمدی‌نژاد گمانه‌زنی‌های متفاوتی در رسانه‌ها وجود دارد. بیشترین این گمانه‌زنی‌ها معطوف به انتخابات ریاست جمهوری سال آینده در ایران است. دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد خرداد ماه سال آینده به پایان می‌رسد و گفته می‌شود تیم او در تلاش است که حضور سیاسی خود در حاکمیت ایران را تضمین کند.
سایت "بازتاب" نوشته است، در حالی که تغییر رییس دفتر احمدی‌نژاد می‌توانست به معنای عقب‌نشینی وی در برابر اصولگرایان باشد، اما متن حکم جدید و مسئولیت مشایی در دبیرخانه جنبش عدم تعهد که ملازم با سفرهای خارجی و لابی‌های گسترده در روابط بین‌الملل است، نشان می‌دهد که مشایی در حقیقت عزل نشده است، بلکه برای انتخابات و ارتباطات خارجی، آزاد شده است.
بازتاب هم‌چنین خبر داده که حضور و نفوذ آقای مشایی در دفتر ریاست جمهوری به قوت خود باقی است، چرا که "سید حسن موسوی"، رئیس دفتر جدید رئیس‌جمهور، از افراد و نزدیکان اسفندیار رحیم‌مشایی است.
احمدی‌نژاد در حکم انتصاب اسفندیار مشایی به ریاست دبیرخانه جنبش عدم تعهد از او به عنوان "فردی شایسته، مدیر، مدبر و امین و از جهات گوناگون توانمند" یاد کرده و گفته که آشنایی و همکاری با وی را برای خود "هدیه‌ای الهی و افتخاری بزرگ" می‌داند.
روزنامه‌ی "خورشید" که از سوی سازمان تامین اجتماعی به ریاست سعید مرتضوی، دادستان سابق تهران منتشر می‌شود، تیتر اصلی شماره روز یکشنبه ۱۲ آذر خود را به تغییرات جدید کابینه احمدی‌نژاد اختصاص داده و بر روی تصویری بزرگ از اسفندیار رحیم‌مشایی نوشته است: "آن مرد آمد"!
"آرایش تهاجمی برای انتخابات آینده"
وبسایت "فرارو" نیز که به اصولگرایان حاکم نزدیک است در ارزیابی تغییرات کابینه احمدی‌نژاد، به ویژه کنارگذاشتن مشایی از ریاست دفتر رئیس جمهوری نوشته است: «ناظران و تحلیلگران سیاسی این تغییرات را آغاز "پروژه پیچیده" احمدی‌نژاد برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده می‌دانند.»
حسین کنعانی مقدم، فعال سیاسی اصول‌گرا، به فرارو گفته است، احمدی‌نژاد «سعی می‌کند با این تغییرات تیم خود را مستحکم کند. این اقدام بیشتر جنبه سیاسی دارد نه جنبه تقویت دولت و حل مشکلات دولت. با توجه به این‌که در حال حاضر کشور غرق در مشکلات اقتصادی است، بهتر بود که در تیم اقتصادی دولت تغییرات ایجاد می‌شد.»
به گفته کنعانی مقدم، «تغییرات صورت گرفته نشان‌دهنده آرایش تهاجمی آقای احمدی‌نژاد برای انتخابات آینده است. به نظر می‌رسد رییس جمهور با این اقدام به دنبال این هستند که افکار عمومی را تست کنند و واکنش رجال سیاسی را درباره این تغییرات ارزیابی نمایند.»
علی دورانی، یکی دیگر از فعالان سیاسی وابسته به اصولگرایان حاکم، به فرارو گفته است: «دولت علاقمند است مجموعه‌ای که همراه‌اش است در آینده نیز قدرت خود را حفظ کند و به راه خود ادامه دهد.» به نظر این فعال سیاسی، «آقای احمدی‌نژاد قبل از ترک پست ریاست جمهوری یا تضمین‌هایی را برای عدم برخورد با اعضای دولت خواهد گرفت یا این‌که شرایطی را ایجاد می‌کند که قدرت همچنان در دست این دولت باقی بماند.»
علی دورانی می‌گوید: «مسلم است که دولت به دنبال طرح‌های انتخاباتی خود است. بازی این تیم پیچیده‌تر از آن چیزی است که برخی دوستان ساده می پندارند... حقیقت این است که انتخابات هدف اصلی آقای احمدی‌نژاد است و روندی که ایشان طی می‌کنند، ممکن است شرایطی را ایجاد کند که آقای مشایی تائید صلاحت شود.»
اتقاء جایگاه یک چهره جنجالی دیگر
در تغییرات جدید دولت، محمدشریف ملکزاده به ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری منصوب شده است. ملکزاده همان کسی است که به هنگام انتصاب او به سمت معاونت اداری و مالی وزارت امور خارجه، با اتهام‌هایی در ارتباط با فساد مالی مواجه شد.
روزنامه کیهان که زیر نظر نماینده آیت‌الله خامنه‌ای اداره می‌شود او را به "جاسوسی"، "اختلاس"، "ارتشاء"، "تحصیل مال نامشروع" و "ارتباط نامشروع" متهم کرده بود. در پی اتهام‌های سنگین وارده شده به محمدشریف ملکزاده، او ۷۰ روز را در زندان گذراند. اما پیش از رسیدگی قضایی به اتهام‌هایش با حکم آیت‌الله خامنه‌ای از تعقیب قضایی مصون ماند و از زندان آزاد شد.
برخی رسانه‌های منتقد حکومت ایران نوشته‌اند فردی که نتوانسته بود معاونت اداری و مالی یک وزارتخانه را از آن خود کند، اکنون به معاونت ریاست جمهوی ارتقاء مقام یافته است.
گمانه‌زنی‌ها درباره برکناری رضا تقی‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت دهم تحت‌الشعاع بررسی علل جابجایی مشایی قرار گرفته و کمتر مورد توجه بوده است. با این‌حال خبرگزاری مهر از قول یکی از نمایندگان اصول‌گرای مجلس نوشت، تقی‌پور قربانی عدم همراهی با تیم مشایی شده است.
نادر قاضی پور نماینده ارومیه در مجلس در پایان جلسه علنی روز یکشنبه در تذکری اظهار داشته «وزیر ارتباطات با ورود جریان انحرافی به اقتصاد به‌شدت مخالف بود و بنابراین جریان انحرافی وزیر ارتباطات را برکنار کرد.» "جریان انحرافی" نامی است که اصولگرایان محافظه‌کار در مورد تیم اسفندیار رحیم‌مشایی به‌کار می‌برند.
از سوی دیگر وبسایت کلمه نوشته است، به‌نظر می‌رسد دولت با برکناری وزیر ارتباطات، قصد تاسیس وزارت امور زیربنایی را دارد. وزارتخانه‌ای که مجلس هشتم با تشکیل آن مخالفت کرده بود.