ابهام در مورد توافق آمریکا و ترکیه بر سر منبج

مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه روز دوشنبه (۴ ژوئیه/۱۴ خرداد) سفر کاری دو روزه خود به آمریکا را آغاز کرد. وزیر خارجه ترکیه با مایک پمپئو همتای آمریکایی خود ملاقات می‌کند. محور اصلی گفتگوی طرفین وضعیت شهر منبج سوریه است.

سه حادثه مهم پیش از سفر وزیر خارجه ترکیه به واشینگتن اتفاق افتاده است. در آستانه این سفر یک هیات آمریکایی راهی آنکارا شد و درباره منبج با مقامات وزارت خارجه ترکیه‌ رایزنی کرد.

اتفاق دیگر این است که سردار کیلیچ، سفیر ترکیه در واشنگتن به آمریکا بازگشت تا زمینه گفت و گوهای چاووش اوغلو با مقامات آمریکایی را فراهم کند. کیلیچ قبلا در اعتراض به انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس به آنکارا فراخوانده شده بود.

حادثه سوم این است که دو روز پیش از سفر وزیر خارجه ترکیه ژنرال خلوصی آکار، رئیس ستاد کل ارتش ترکیه با ژنرال جوزف دانفورد، همتای آمریکایی خود درباره سوریه بحث و تبادل نظر کردند. کارشناسان ترک تردیدی ندارند که روسای ستاد ارتش ترکیه و آمریکا هم درباره منبج صحبت کرده‌اند.

مقامات ترکیه و منابع خبری این کشور اکنون از یک نقشه راه یا "طرح منبج" صحبت می‌کنند. 

طرح سه مرحله‌ای منبج

ترکیه بارها ازنیروهای آمریکایی که تعداد آنها در منبج به دو هزار نفر می‌رسد درخواست کرده  که منبج را ترک کنند. این موضوع سبب تنش میان دو کشورعضو ناتو شد.

منبج در غرب رود فرات در شمال سوریه قرار دارد. این منطقه تحت کنترل نیروی شبه‌نظامی کردهای سوری موسوم به "یگان‌ها مدافع خلق" قرار دارد. از نظر ترکیه یگان‌های مدافع خلق یک "گروه تروریستی" نزدیک به حزب کارگران کردستان پ ک ک است. آمریکا هم پ ک ک را یک گروه تروریستی می‌داند، اما اتهام‌های ترکیه علیه یگان‌های مدافع خلق و شاخه سیاسی آن را قبول ندارد و آن‌ها را یک گروه تروریستی نمی‌شناسد.

خبرگزاری آناتولی ترکیه ضمن اشاره به جزئیات طرح منبج خبر داده است که بعد از امضای توافق بین آمریکا و ترکیه اعضای یگان‌های مدافع خلق ظرف مدت یک ماه باید این منطقه را ترک بکنند.

در مرحله دوم، یعنی ۴۵ روز پس از تاریخ مذکور، نیروهای انتظامی و اطلاعاتی ترکیه و آمریکا کنترل و نظارت مشترک خود بر منبج را آغاز خواهند کرد. در مرحله سوم؛ به عبارت دیگر دو هفته پس از آن، نیرویی متشکلی از افراد بومی برای اداره منبج تشکیل خواهد شد.

چاووش‌اوغلو وزیر خارجه ترکیه یادآور شده است که آمریکا قبلا به ترکیه وعده داده است که به "یگان‌های مدافع خلق"  که از نظر ترکیه شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان پ ک ک است اسلحه ندهد و از منبج عقب نشینی کند اما واشنگتن به این وعده عمل نکرده است.

طبق گفته چاووش اوغلو بر اساس نقشه راه آمریکا و ترکیه یگان‌های مدافع خلق باید ازمنبج خارج شوند، در غیر این صورت ترکیه مجبور است مانند عفرین واکنش نشان دهد و وارد عمل شود. اما درصورت چنین اقدامی از طرف ترکیه مشخص نیست که آمریکا چه واکنشی نشان خواهد داد.

سیاست مبهم آمریکا

برخی از کارشناسان ترک از جمله آرتیوم دینج کارشناس امور ترکیه و منطقه بر این باور هستند که آمریکا درباره نقشه راه منبج عمدا سکوت اختیار کرده است. به گفته آقای دینج بدست آوردن توافق بر سر منبج آن هم در آستانه انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری ترکیه پیروزی بزرگی برای حزب حاکم عدالت و توسعه و اردوغان خواهد بود.

او در توضیح بیشتر سیاست آمریکا به دویچه وله فارسی گفت: «آمریکا نمی‌خواهد آشکار کند که به توافق رسیده‌اند. این سیاست ابهامگرایانه آمریکاست و مشکلات را یک روز به گردن پنتاگون و روز دیگر به گردن وزارت خارجه می‌اندازد. این سیاست ابهام‌‌گرایی آمریکا حالا به یک استراژی تبدیل شده است. مهم‌ترین هدف آمریکا این است که هم ترکیه و هم کردها را از دست ندهد و هر دو را حفظ کند.»

اما در صورت توافق آمریکا و ترکیه نیروهای یگانهای مدافع خلق چه سیاستی را در پیش خواهند گرفت؟

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

آرتیوم دینچ به این پرسش دویچه وله فارسی چنین پاسخ می‌دهد: «کردها دو گزینه دارند: اول اینکه به ترکیه بگویند که برای امنیت داخلی و تمامیت ارضی ترکیه تهدیدی نیستیم و دوم اینکه به آمریکایی هم این پیام را بدهند که در صورت عدم ادامه حمایت از کردها اهرم فشارشان  در ترکیه  و امکان حضور در خاک سوریه و مشروعیت حضورشان در این کشور را از دست خواهند داد.»

سفر کاری چاووش اوغلو به آمریکا دو روز طول می‌کشد.اگر  توافق مربوط به منبج نهایی شود، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور کنونی و نامزد ریاست جمهوری ترکیه از آن به عنوان یک برگ برنده در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ۲۴ ژوئن ترکیه استفاده خواهد کرد.