از رئيس جدید سازمان محیط زیست چه انتظار می‌رود؟
۱۳۸۸ شهریور ۱۷, سه‌شنبه
محمود احمدی‌نژاد در شهریورماه طی حکمی محمد جواد محمدی‌زاده را به ریاست سازمان حفاظت محیط زیست ایران منصوب کرد. محمدجواد محمدی‌زاده در دولت نهم استاندار استان خراسان و پیش از آن معاون احمدی‌نژاد در شهرداری تهران بود.
نظرات جمعی از کارشناسان و فعالان محیط زیست را در مورد انتظاراتی که از رئيس جدید سازمان محیط زیست ایران دارند جویا شده‌ایم.
مزدک دربیگی، کارشناس ارشد محیط زیست:
«یکی از مهم‌ترین انتظارها مشخص کردن جایگاه حقوقی سازمان محیط زیست در بدنه‌ی هیأت دولت است، یعنی سازمان به عنوان معاونت ریاست جمهوری برای مانور دادن در پروژه‌هایی که دولت تأکید می‌کند که پروژه‌های توسعه‌ای است، چقدر قدرت دارد؟ یکی هم مشخص کردن برنامه‌ها و سیاست‌های جدید سازمان محیط زیست در مورد چالش‌هایی است که به صورت جهانی در این حوزه اتفاق افتاده است، مثل تغییرات اقلیمی، کاهش لایه‌ی ازن، از بین رفتن تنوع ژنتیکی و مشکلاتی که در آینده بروز خواهد کرد. سازمان محیط زیست تا حالا هیچ برنامه‌ی مدون و مشخصی در این مورد ندارد. از دیگر انتظارها استفاده از کارشناسان و مشاوران متخصص در زمینه‌ی محیط زیست است. متأسفانه سازمان محیط زیست از بحث کارشناسی مقداری دور افتاده و صرفا دارد به حفاظت صرف و کارهای اجرایی می‌پردازد. چیزی که خیلی جایش در این سازمان خالی است، پژوهش و استفاده از مزیت‌های کارشناسی است. ریاست جدید سازمان محیط زیست متخصص محیط زیست نیستند، ولی از او انتظار می‌رود که حتما از متخصصان این رشته، اساتید مختلف دانشگاه، افرادی که به صورت اجرایی کار کرده‌اند و از همه مهم‌‌تر سازمان‌های غیر دولتی یا «ان جی او»هایی که در سال‌های اخیر اصلا به آنها بهایی داده نشده، به عنوان مشاور استفاده کند. انتظار می‌رود که از نظرات تمام ذینفع‌های محیط زیست در ایران استفاده شود و آنها به عنوان اتاق فکر و ارائه‌‌کننده‌ی فکر به ریاست جدید محیط زیست عمل کنند تا شاید بشود به نحوی از بحران‌های فعلی محیط زیست در ایران خارج شد و مسیر توسعه‌ی پایدار را در پیش گرفت.»
حمیده‌توسلی، عضو جمعیت غیر دولتی زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست:
«ما انتظار داریم که رئيس سازمان محیط زیست بیشتر از رئيس قبلی به محیط زیست توجه کنند، به مناطق حفاظت‌شده برسند و سازمان‌های غیر دولتی محیط زیست را کمکی برای خودشان بدانند و از این سازمان‌ها برای دیده‌بانی محیط زیست و نظارت بر آن کمک بگیرند و اگر کم و کاستی وجود دارد یا اهمالی در بعضی از مناطق تحت حفاظت محیط زیست وجود دارد سازمان‌های غیر دولتی را مشارکت دهند و به عنوان دیده‌بان محیط زیست از آنها استفاده کنند.».
الهه‌ی موسوی، خبرنگار محیط زیست:
«انتظار بسیاری از خبرنگاران حوزه‌ی محیط زیست، کارشناسان و فعالان این حوزه این است که رئيس سازمان محیط زیست بخصوص با توجه به اینکه ایشان در ارتباط با رشته‌ی محیط زیست تحصیل نکرده‌اند، در درجه‌ی اول ارتباط و تعاملشان را با کارشناسان حوزه‌ی محیط زیست به طور قوی برقرار کنند، کاری که بنا بر تحلیل بسیاری از فعالان و آگاهان محیط زیستی خانم واعظ جوادی انجام نداد. بنابر این، ارتباط با کارشناسان و دانشگاهیان حوزه‌ی محیط زیست باید در سرلوحه‌ی کار ایشان قرار بگیرد تا درسیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های حوزه‌ی محیط زیست به آنها کمک بکنند.
این یک بخش عمده است و بخش دیگر تعامل با رسانه‌های حوزه‌ی محیط زیست و خبرنگارانی است که قطعا می‌توانند کمک‌های بزرگی به ریاست این سازمان بکنند و باز می‌شود گفت، در کارنامه‌ی خانم واعظ جوادی این نکته نمره‌ی خوبی نمی‌گیرد، البته ایشان سعی کردند در ماه‌های آخر ریاستشان در سازمان این کمبود را جبران کنند، ولی متأسفانه دیر شده بود. اگر رئيس جدید سازمان این دو قاعده‌ی کلی را رعایت کند، می‌تواند در تصمیم‌گیر‌ی‌ها مقابل درخواست‌های غیر قانونی وزارت‌خانه‌هایی مثل وزارت‌خانه‌ی نیرو، راه، مسکن و شهرسازی و صنایع، بسیار محکم‌تر ایستادگی بکند.
واقعیت این است که اگر رئيس سازمان بخواهد این تعامل را برقرار نکرده و از متخصصان حوزه‌ی محیط زیست کمک نگیرد، قطعا مثل خانم واعظ جوادی و بسیاری از دیگر رؤسای سازمان در سه دهه‌ی اخیر تنها می‌ماند و نتایجی که به بار می‌آورد قطعا بدتر خواهد بود، چون متأسفانه کمیسیون زیربنایی دولت دیگر مثل شورای عالی حفاظت محیط زیست نیست که ۴ تا کارشناس ورزیده کنار دست رئيس سازمان باشد و کمکشان کنند. به هر حال این کارشناسان حذف شدند. بنابراین حیاتی‌ترین کار برای محیط زیست بحران‌زده‌ی ایران این است که این خلاء را جبران کرده و از کارشناسان و خبرنگاران کمک بخواهند.»
مهندس رمضانعلی قائمی، مدیر سابق پارک ملی گلستان:
«سازمان محیط زیست سازمانی است که فعالیت‌هایش با بسیاری از دستگاه‌های دیگر و طبیعت مرتبط هست. از این رو از مسئول جدید سازمان انتظار می‌رود که در بسیاری از فعالیت‌های ناهمسو و ناسازگار با طبیعت مثل جاده‌کشی، توسعه‌ی صنایع در محیط‌های طبیعی یا بهره‌برداری از منابع ملی برنامه‌ریزی‌ها و تدابیری داشته باشند که این منابع بیشتر از این دچار تخریب نشوند.
انتظار ما این است که نظارت در مناطق طبیعی، مثل پارک‌های ملی، مناطق حفاظت‌شده، تالاب‌های بین‌المللی، آثار طبیعی ملی و همه‌ی اکوسیستم‌های طبیعی در سطح کشور اضافه شود. انتظار دیگر این است که ایشان برنامه‌های آموزشی زیست‌محیطی از سطوح دبستانی گرفته تا بالاتر را جزو برنامه‌های اصلی داشته باشند تا مردم با موهبت‌های طبیعی و خدادادی منطقه بیشتر آشنا شوند. همچنین آموزش‌های عمومی مردم در هم‌جواری اکوسیستم‌های حساس و مناطق حفاظت‌شده باید استمرار پیدا کند تا مردم به ارزش‌های طبیعی بیشتر واقف شوند.
یکی از مهم‌ترین مسایل در شرایط امروز حفاظت از زیست‌گاه‌ها هست که باید امکانات و تجهیزات به گونه‌ای باشد که بتوان از همه‌ی این مناطق حفاظت شده، چه آنهایی که در دستور کار قرار می‌گیرند و چه آنهایی که الان در شبکه‌ی حفاظت هستند و گونه‌های جانوری به شدت حفاظت کرد. نهایتا انتظار محققان این است که فعالیت‌های تحقیقاتی روی اکوسیستم‌های طبیعی و گونه‌های جانوری در تمام سطوح و ادارات کل فعال شود تا ما دستاوردها‌ی مطلوب‌تری داشته باشیم.»
ایمان حجتی، خبرنگار و فعال میراث فرهنگی:
«مشکلی که کشور ما در حوزه‌ی محیط زیست دارد این است که در برنامه‌های ما هیچ‌وقت محیط زیست اولویت نداشته و با توجه به افزایش جمعیت الان انتظار می‌رود که محیط زیست و نگاهمان به آن را در اولویت‌های بیشتری قرار گیرد.»
نویسنده: فریبا والیات
تحریریه: شهرام احدی
برای شنیدن این گزارش فایل صوتی زیر را کلیک کنید.