اعتراض به حصر سران جنبش سبز در نشست شهر کلن
۱۳۹۲ اسفند ۵, دوشنبه
میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد از رهبران جنبش سبز هستند که از اوایل اسفند سال ۱۳۸۹ بدون محاکمه و ايراد اتهامی در حبس خانگی به سر می‌برند.
شیرین عبادی، اردشیر امیرارجمند، حسن یوسفی اشکوری، جمشید فاروقی، تقی کروبی، مهدی فتاپور و فواد تابان از افرادی بودند که در مراسمی به همین مناسبت در روز یکشنبه (چهارم اسفند/ ۲۳ فوریه) در کلن سخنرانی کردند.
دو مراسم دیگر نیز در شهرهای وین و گوتنبرگ (سوئد) برگزار شد که فعالان دیگری هم‌چون محسن حیدریان، رضا طالبی، مرتضی کاظمیان و علی مزروعی نیز در اعتراض به ادامه حصر خانگی رهبران جنبش سبز سخنرانی کردند.
امید به رفع حصر تا نوروز امسال
اردشیر امیرارجمند، مشاور ارشد میرحسین موسوی نخستین فردی بود که از طریق اسکایپ در جلسه‌ای که به همین خاطر در شهر کلن آلمان برگزار شده بود در مورد وضعیت میرحسین موسوی و زهرا رهنورد توضیحاتی را بیان کرد.
امیرارجمند با اعلام اینکه تنها اتفاق مثبت در مورد حصر میرحسین موسوی و زهرا رهنورد منظم شدن ملاقات‌های آنها با دخترانشان است، گفت: «آنها همچنان از حقوق ابتدایی که هر زندانی از آن برخوردار است، محروم هستند. همچنین نگرانی‌ها در مورد سلامتی آنها وجود دارد چرا که امکان دسترسی به پزشک مورد اعتماد را هم ندارند.»
مشاور ارشد میرحسین موسوی در ادامه با اعلام اینکه با روی کار آمدن دولت روحانی امید دوباره‌ای برای آزادی این سه تن به وجود آمد، گفت: «گمان می کردیم در عید غدیر و یا در ۲۲ بهمن اخباری مبنی بر پایان یافتن این حصر غیرقانونی بشنویم اما این امر محقق نشد. حالا هم امید داریم تا عید نوروز این مسئله انجام گیرد.»
اردشیر امیرارجمند همچنین در واکنش به این موضوع که برخی از مقام‌های جمهوری اسلامی عنوان کرده بودند، اگر رهبران جنبش سبز ابراز ندامت کنند و در صورت برداشته شدن حصر سه سال دیگر نباید فعالیتی داشته باشند، گفت: «مقام‌های جمهوری اسلامی با حصر این سه تن اقدام به یک عمل غیرقانونی دست زدند و این مسئله بر کسی پوشیده نیست. اگر قرار باشد پایان یافتن همین عمل غیرقانونی و غیراخلاقی از سوی حکومت موکول به توبه و یا دادن تعهد شود، باز هم خواسته‌ای غیر منطقی است. همه می‌دانند که این سه نفر اهل توبه نیستند چرا که گناهی مرتکب نشدند. آقای لاریجانی اخیرا اعلام کردند که حصر این سه تن فانونی بود پس ما این انتظار را داریم که برای آگاهی همه مردم قانونی بودن این عمل را مشخص کنند.»
بررسی جنبه حقوقی و سیاسی حصر
تقی کروبی، فرزند مهدی کروبی هم در نشست کلن آلمان گزارشی از طریق اسکایپ در مورد پدرش، مهدی کروبی ارائه کرد و گفت: «تنها خبر خوب در مورد حصر پدرم این است که ایشان پس از مدتی طولانی که در یکی از ساختمان‌های وزرات اطلاعات نگهداری می‌شدند به منزل شخصی خودشان منتقل شدند و مادرم در کنارشان است. ملاقات اعضای خانواده چهارشنبه هر هفته انجام می‌شود اما این نکته را هم باید اضافه کنم که یکی از برادرهایم ۱۳ ماه است که از داشتن ملاقات با پدرمان محروم است.»
تقی کروبی هم در پاسخ به این سوال که آیا پدرش برای رهایی از حصر ندامت خواهد کرد یا خیر، گفت: «برای پاسخ به این سوال باید دو جنبه حقوقی و سیاسی ماجرا را مد نظر قرار داد. از لحاظ حقوقی بدیهی است که هیچ مقام مسئولی اجازه ندارد که بدون سپری شدن مراحل حقوقی، فردی را در حبس قرار دهد اما مقام‌های مسئول در مورد حصر رهبران جنبش سبز این نکته را نادیده گرفتند. در بعد سیاسی هم که باید تنها به این نکته بسنده کنم که چهار سال پیش پدرم و میرحسین موسوی بسیاری از مسائل کشور را پیش بینی کردند و در طی این سال‌ها دیدیم که همه آن نگرانی‌ها درست بود. پس با قطعیت می‌گویم که پدرم و دیگر رهبران جنبش سبز عمل خلافی مرتکب نشدند که نیازمند عذرخواهی باشند.»
یکی از سخنرانان دیگر که در این جلسه حضور داشت، حسن یوسفی اشکوری بود که او نیز با انتقاد از طولانی شدن مدت زمان حصر خانگی سران جنبش سبز گفت: «با توجه به شناختی که از حاکمیت ایران دارم، رفع حصر سران جنبش سبز در چند ماه آینده انجام نخواهد شد اما اگر روزی این حصر پایان پذیرد، می‌توان امید داشت که جمهوری اسلامی قصد دارد فضا را تا حدودی تغییر دهد. در این فضا بدون شک دیگر با سرکوب‌های مستقیم رو‌به‌رو نخواهیم بود. پس از آن می‌توانیم به مرور شاهد آزادی زندانیان سیاسی باشیم. همچنین می‌توان انتظار داشت فضای سیاسی ایران بازتر شود و امنیتی نسبی برای فعالان سیاسی، مدنی و روزنامه‌نگاران فراهم شود. برای فعالینی هم‌چون من که مجبور به خروج از کشور شدند هم می تواند شرایطی فراهم شود که به کشور بازگردیم.»
مصلحت‌گرایی در سه جریان
جمشید فاروقی، مدیر بخش فارسی دویچه‌وله نیز در این نشست در پاسخ به نقش رسانه‌ها در پایان پذیرفتن حصر سران جنبش سبز گفت: «حصر سران جنبش سبز را می‌توان از دو منظر حقوق‌بشری و سیاسی بررسی کرد. سه جریان سازمان‌های مدافع حقوق بشر، سازمان‌های سیاسی و رسانه‌ها از یک یا هر دو منظر به موضوع حصر می‌پردازند که هر کدام کارکردی متفاوت دارند اما در جامعه ما تفکیک دقیقی در مورد حوزه کاری این سه جریان وجود ندارد. وظایف هیچ کدام از آنها مشخص نشده است. وظیفه رسانه‌ها پرداختن به امر واقع است و نه امر محتمل. اما رسانه‌ها دو بار در تاریخ معاصر نه تنها ناظر و گزارشگر رویدادهای در حال وقوع نبودند، بلکه به نوعی وارد کنش سیاسی شدند. برای اولین بار این اتفاق در ماه‌های منتهی به انقلاب ۱۳۵۷ رخ داد و این موضوع پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ دوباره تکرار شد. رسانه‌ها در این دو دوره وظیفه‌ای را به عهده گرفتند که عملا مسئولیت آن با سازمان‌های حقوق بشری و سیاسی بود.»
به عقیده جمشید فاروقی تفکیک وظایف هر یک از این سه جریان را می‌توان با واژه مصلحت‌گرایی انجام داد. به اعتقاد وی به همان میزان که سازمان‌های سیاسی باید مصلحت‌گرا باشند، سازمان‌های حقوق بشری باید مخالف این مسئله عمل کنند.
«اگر یک سازمان حقوق بشری مصلحت‌گرا باشد، نمی‌تواند وظیفه‌اش را به خوبی انجام دهد. حصر رهبران جنبش سبز برای یک سازمان حقوق بشری بی‌تردید می‌بایست از اهمیت کم‌تری مثلا نسبت به اعدام دو فعال کرد برخوردار باشد.»
جمشید فاروقی با بیان این مطلب در این نشست ادامه داد: «رسانه‌ها هم مانند سازمان‌های حقوق بشری نباید مصلحت‌گرا باشند. یک رسانه دموکرات باید فراتر از مصلحت‌های سیاسی که یک سازمان سیاسی به آن توجه دارد، با اخبار برخورد کند.»
جنبش سبز و جنبش بنفش
شیرین عبادی هم در این نشست در سخنانی که از طریق تماس اسکایپ برای حاضران پخش شد، از ادامه حصر خانگی سران جنبش سبز انتقاد کرد و گفت: «آزادی این سه نفر تنها با همت مردم ایران عملی خواهد بود. مردمی که علاقه‌مند به اجرای قانون هستند، باید با مطرح کردن سوال از رییس جمهور که آزادی این سه نفر از وعده‌های انتخاباتی ایشان بود، زمینه آزادی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد را فراهم سازند.
مهدی فتاپور از فعالان سیاسی نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه آزادی تک‌تک زندانیان سیاسی باید در ایران مورد نظر باشد، گفت: «به گفته برخی مقام‌های جمهوری اسلامی میرحسین موسوی و مهدی کروبی در انتخابات سال ۱۳۸۸ دارای ۱۳ میلیون رای بودند. با توجه به این نکته باید بپذیریم که سران جمهوری اسلامی دست به حبس ۱۳ میلیون نفر که امید به تغییر داشتند، زده است.»
همچنین فواد تابان از دیگر فعالان سیاسی هم در این نشست با بیان اینکه حصر خانگی رهبران جنبش سبز در واقع نوعی گروگان گیری محسوب می‌شود، به مقایسه‌ای بین جنبش سبز و جنبش بنفش در ایران پرداخت و گفت: «جنبش سبز در ایران حاصل اتحاد و همکاری بین نیروهای سکولار، دموکرات و بخشی از نیروهای اصلاح‌طلب بود، در حالی که جنبش بنفش ائتلافی بین نیروهای اصلاح‌طلب مذهبی و محافظه‌کار معتدل بود. در مورد رفع حصر بسیار مهم است که کدام یک از این دو جنبش بانی این آزادی خواهند شد. چرا که در صورت آزادی این سه تن با فشار هر کدام از این دو جنبش دو اتفاق کاملا متفاوت رقم خواهد خورد.»
فواد تابان همچنین در ادامه صحبت‌هایش گفت: «اگر رهایی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد با فعالیت‌های جنبش بنفش رقم بخورد، به احتمال زیاد باز هم باید شاهد محدودیت‌های فعالان در ایران باشیم اما اگر همان جنبش سبز این فشار را به حکومت وارد کند و در نهایت رفع حصر صورت گیرد، چه بسا فعالان سیاسی مانند ما هم بتوانند به کشور بازگردند. به همین خاطر بسیار مهم است که این رفع حصر طبق چه موازینی و با فشار چه گروه و جنبشی رقم خواهد خورد.»
درخواست سازمان‌های بین‌المللی
در عین حال سازمان عفو بین اللمل نیز در سومین سالگرد حبس خانگی این سه تن، در بیانیه‌ای خواستار آزادی فوری میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد شده و از مقام‌های جمهوری اسلامی خواست تا هر چه سریعتر به بازداشت خودسرانه رهبران معترضان پايان داده و آزار و اذيت خانواده های آنها را متوقف کنند.
مسئول امورحقوق بشر در دولت آلمان و وزارت خارجه آمریکا هم پیش از این دربيانيه‌های جداگانه‌ای خواستار آزادی زهرا رهنورد، ميرحسين موسوی و مهد کروبی شده بودند. درخواست هایی که نوید آزادی این سه تن در سالگرد ۲۲ بهمن امسال را می‌داد اما با این حال تغییری در وضعیت حاکم به وجود نیاورد.