افزایش فشار بر سوریه از دوحه تا پاریس
۱۳۹۱ فروردین ۳۰, چهارشنبه
وزرای خارجه کشورهای اتحادیه عرب روز سه‌شنبه (۱۷ آوریل) در دوحه، پایتخت قطر، دیدار و گفت‌وگو کردند. آنها حمایت کامل خود را از طرح صلح کوفی عنان، نماینده ویژه سازمان ملل برای حل بحران سوریه، اعلام کردند، در عین حال گفتند که برای اجرای این طرح باید مهلت زمانی قائل شد.
نبیل عربی، دبیرکل اتحادیه عرب، در سخنرانی خود گفت که اجرای طرح صلح کوفی عنان به زمان نیاز دارد، درحالیکه آتش‌بس باید فوری عملی شود. او تصریح کرد: «ما نمی‌توانیم با وجود ادامه کشتار و خونریزی برای راه حل سیاسی صبر کنیم. آتش‌بس باید فوری برقرار شود.»
کشورهای عضو اتحادیه عرب بار دیگر تصریح کردند که دولت بشار اسد را نماینده قانونی سوریه نمی‌دانند و امیدوار هستند که انتقال قدرت به شکل مسالمت‌آمیز در سوریه انجام گیرد.
ضربه به بنیاد اقتصادی رژیم سوریه
دیپلمات‌ها و وزیران دارایی ۵۷ کشور جهان در چارچوب اجلاس "دوستان مردم سوریه" در پاریس گرد آمده‌اند تا تدابیر تحریمی هماهنگی علیه سوریه اتخاذ کنند. در این اجلاس نمایندگان بیشتر کشورهای اروپایی و عربی حضور دارند.
آلن ژوپه، وزیر خارجه فرانسه، گفت: «تحریم‌های بین‌المللی علیه رژیم سرکوبگر سوریه امکانات مالی و درآمدهای ارزی آن را به نصف تقلیل داده و این رژیم می‌کوشد به نحوی از این تحریم‌ها نجات یابد.» آقای ژوپه افزود که جامعه جهانی باید "مانوورهای" حکومت سوریه برای رهایی از فشار تحریم‌های خارجی را خنثی کند و به فشار بر این حکومت برای برآوردن خواست مردم سوریه ادامه دهد.
وزیر خارجه فرانسه هشدار داد که جامعه بین‌المللی باید با هرگونه تخلف سوریه از طرح صلح مصوب شورای امنیت به شدت برخورد کند. او گفت شواهدی در دست است که نشان می‌دهد رژیم سوریه با صداقت و جدیت با جامعه بین‌المللی همکاری نمی‌کند.
تجهیزات بیشتر
اولین گروه از ناظران بین‌المللی برای نظارت بر آتش‌بس در جهت اجرای طرح صلح کوفی عنان، روز یکشنبه وارد سوریه شد، اما از جهت‌های گوناگون، به ویژه از جانب مخالفان رژیم سوریه، نسبت به توانایی این هیئت ابراز تردید شده است.
قرار است که روی هم ۲۵۰ نفر ناظر بین‌المللی به سوریه اعزام شوند. به گفته دیپلمات‌های سازمان ملل و اتحادیه عرب این تعداد از ناظران که تجهیزات کافی هم ندارند، نمی‌توانند کار زیادی از پیش ببرند. یکی از سخنگویان نیروهای مخالف رژیم سوریه گفته است که روشن نیست چگونه و با چه امکاناتی این ۲۵۰ نفر می‌توانند بر ۷۰۰ کانون خشونت و درگیری در نقاط گوناگون سوریه نظارت کنند.
با وجود این که حکومت سوریه به طور رسمی توافق درباره آتش‌بس را قبول کرده است، کار هیئت ناظران به خاطر ادامه درگیری‌ها "با دشواری" پیش می‌رود. ناظران هنوز نتوانسته‌اند از رویارویی‌های خونین تصویر کاملی به دست آورند.
برای تسهیل کار هیئت ناظران، بان کی مون دبیر کل سازمان ملل از اتحادیه اروپا تقاضا کرد که چند فروند هواپیما و هلیکوپتر در اختیار هیئت بگذارند، تا ناظران بتوانند فاصله‌های طولانی را با سرعت بیشتری طی کنند. دبیر کل سازمان ملل قصد دارد این تقاضا را روز چهارشنبه به صورت رسمی به شورای امنیت ارائه دهد. هنوز روشن نیست که سوریه در برابر این طرح چه واکنشی نشان خواهد داد.
بشار اسد رهبر سوریه بیش از سه هفته پیش با طرح صلحی که از سوی کوفی عنان، نماینده سازمان ملل و اتحادیه عرب ارائه شده بود، موافقت کرد. به نظر ناظران رژیم سوریه در ایجاد پیش‌شرط اولیه این طرح، یعنی برقراری آتش بس و بیرون بردن ارتش از مناطق مسکونی اهمال می‌ورزد.
ایالات متحده از رژیم سوریه انتقاد کرده است به تعهداتی که در لفظ قبول کرده است، در عمل توجهی ندارد. طرح ۶ ماده‌ای کوفی عنان دولت را به آزادی زندانیان سیاسی و احترام به اعتراضات مردمی ملزم می‌کند، درحالی که رژیم همچنان با مخالفان با شدیدترین شیوه‌های سرکوب و ارعاب روبرو می‌شود.
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه ایالات متحده گفت گزارش‌ها نشان می‌دهد که اوضاع نسبت به قبل آرامتر شده است. او تأکید کرد که آرامش هنوز در تمام مناطق سوریه برقرار نشده است، و افزود: «ما می‌دانیم که آتش‌بس هنوز کامل نیست.»
ادامه کشتار و سرکوب
در حالی که هیئت ناظران بین‌المللی برای نظارت بر درگیری‌ها فعالیت خود را با دیدار از شهرهای درعا و سرایا شروع کرده است، کشتار در نواحی دیگری از سوریه ادامه دارد. ناظران تنها با حضور و همراهی مأموران امنیتی و فیلمبرداران تلویزیون سوریه امکان فعالیت دارند.
وزارت خارجه سوریه در گزارشی رسمی گفته است که دولت دمشق خود را در تأمین مأموریت کوفی عنان متعهد می‌داند. اما مخالفان و ناظران عقیده دارند که رژیم سوریه همچنان به عملیات سرکوب مخالفان ادامه می‌دهد. بنا به گزارش‌ها در عملیات پراکنده روز دوشنبه (۱۶ آوریل) بیش از ۲۶ نفر و روز سه شنبه (۱۷ آوریل) دست کم ۵۵ نفر جان خود را از دست دادند. گفته می‌شود که تنها در شهر ادلب ۳۵ نفر کشته شدند.
به گفته سازمان "دیدبان حقوق بشر در سوریه" که در لندن مستقر است، نیروهای حکومتی به حملات خود با تانک و خمپاره به محلات بیاضه و خالدیه در حومه شهر حمص ادامه دادند. در حملات ارتش به بصرالحریر در حومه درعا نیز چند نفر کشته و دهها نفر زخمی شدند. همچنین در اینترنت فیلم‌هایی از حملات سنگین ارتش به شهر حلب منتشر شده است.
امید به تغییر دیدگاه روسیه
فعالان سیاسی مخالف رژیم سوریه امیدوار هستند که روسیه رویکرد خود را در قبال رژیم اسد تغییر دهد. به باور بسیاری از ناظران سیاسی، روسیه امکانات زیادی در دست دارد که می‌تواند رژیم اسد را به عقب‌نشینی وا دارد و طرح صلح کوفی عنان را با موفقیت قرین سازد.
در روزهای گذشته و به ویژه پس از اعلام مأموریت صلح کوفی عنان شواهدی از تغییر رویه روسیه دیده شده بود. گفته می‌شود که روسیه نیز مانند بخش بزرگی از جهان به دوران پس از رژیم اسد فکر می‌کند و ضرورت تحول دموکراتیک در سوریه را مورد توجه قرار داده است.
اما روسیه در آخرین موضع‌گیری، بر فاصله خود با دیدگاه غرب تأکید کرد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، نیروهای خارجی را متهم کرد که عامل بی‌ثباتی در سوریه هستند. لاوروف در گفتاری تلویزیونی گفت برخی از کشورهای خارجی برای نیروهای مخالف رژیم سوریه اسلحه می‌فرستند و آنها را به حمله به پایگاه‌های دولتی و مؤسسات مدنی تشویق می‌کنند. وزیر خارجه روسیه منظور خود از "نیروهای خارجی" را روشن نکرد.