انرژی‌های تجدیدپذیر، راه نجات از بن‌بست هسته‌ای ایران؟

به گفته‌ی حامد بهشتی، مشاور کمیته‌ی انرژی و محیط زیست پارلمان لبنان، مؤسسه‌ی ووپرتال آلمان (Wuppertal Institute) بارها به هیأت آلمانی مذاکره‌کننده با ایران پیشنهاد داده تا تمرکز خود را بر تشویق جمهوری اسلامی بر استفاده‌ی هر چه بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر بگذارد. این مؤسسه در زمینه‌ی سیاست‌گذاری در تغییرات ‌آب و هوایی، محیط زیست و انرژی دارای اعتباری جهانی است.

حامد بهشتی ضمن اعلام این مطلب، به دویچه‌وله گفت: «چون آن‌قدر مزیت‌های تولید برق از انرژی نو در ایران بالا هست که با تحریک این انرژی‌ها قاعدتا کمتر به انرژی هسته‌ا‌ی رو می‌شود و آنها می‌گویند، اگر بحث بحث تولید برق است، ما تولید برق از انرژ‌ی‌های نو را ساپورت می‌کنیم. این بحثی است که آلمان مدام پیشنهاد می‌کند».

مؤسسه‌‌ی ووپرتال آلمان در یک پروژه‌ی مشترک به بررسی وضعیت انرژی در حال حاضر و تا سال ۲۰۳۰ در ایران پرداخته است.

در این پروژه که با همکاری کارشناسان ایرانی و آلمانی انجام شده، راهکارهای گوناگونی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی در ایران پیشنهاد شده است.

در یکی از این راهکارها پیشنهاد می‌شود که ایران تمرکز خود را بر روی استفاده‌ی هر چه بیشتر از منابع تجدیدپذیر این کشور بگذارد.

سناریوی تجدیدپذیر

در این راهکار پیشنهادی که سناریوی تجدیدپذیر نام گرفته، فرض شده که تا سال ۲۰۳۰ دو سوم آب گرم بهداشتی خانوارها از انرژی خورشیدی تأمین گردد. همچنین وسایل خورشیدی حدود ۱۰ درصد تقاضای مناطق مختلف، بخصوص مناطق روستایی را تأمین کنند. در بخش صنعت، فرض شده که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر تا ۶ درصد افزایش یابد و در بخش‌های عمومی و تجاری نیز سهم استفاده از انرژی‌های نو بالا برود.

بنا بر پروژه‌ی یادشده، در صورتی که ایران این راهکار را در پیش بگیرد، می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ در مقایسه با ادامه‌ی وضع موجود، ۳ درصد در مصرف انرژی‌های فسیلی صرفه‌جویی کند. مهم‌‌ترین علت صرفه‌جویی انرژی در این سناریو، استفاده از ظرفیت‌های تجدیدپذیر برای تولید انرژی برق به جای نیروگاه‌های حرارتی است.

ظرفیت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر ایران

حامد بهشتی، مدیر پروژه‌ی طولانی‌ترین جاد‌ه‌ی خورشیدی جهان و اولین پمپ آب خورشیدی لبنان، می‌گوید: «ایران از همه‌ی شاخه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر برخوردار است».

وی در مورد انرژی بادی خاطرنشان می‌سازد: «ایران می‌تواند ۴۶ سایت، یعنی ۴۶ نیروگاه بادی داشته باشد. الان دو نیروگاه ‌آن دارد به صورت اجرایی برق را به شبکه تزریق می‌کند، نیروگاه منجیل و نیروگاه بینالود».

بهشتی می‌افزاید: «در خصوص انرژی خورشیدی، ایران یکی از ۸ کشور برتر دنیا است. سطح تابش بسیار بالایی را دارد. کویر ایران می‌تواند برق خاورمیانه را تأمین کند. همین کویر مرکزی ایران تابش خورشیدی که دارد به راحتی می‌تواند بخش زیادی از برق کشور خودمان را تأمین کند».

ایران نه تنها در زمینه‌ی انرژی بادی و خورشیدی، بلکه در دیگر زمینه‌های انرژی هم کشوری غنی است. به گفته‌ی بهشتی: «در خصوص سایر منابع انرژی‌های تجدیدپذیر، انرژی امواج یا اقیانوس، جنوب و شمال ایران بهره‌گیری بالایی را دارد. سال‌ها پیش روی انرژی امواج مطالعاتی انجام شده، طرح‌هایی داده شده، حتی ایده‌های ایرانی به صورت اختراع ثبت شده که از انرژی امواج در دریای مازندران و خزر استفاده شود».

حامد بهشتی می‌افزاید: «ایران کارخانه‌ی تولید هیدروژن را در طالقان دارد. سایت طالقان زیر نظر دفتر انرژی‌های نوی وزارت نیرو کار می‌کند. کمیته‌ای در این رابطه وجود دارد به نام کمیته‌ی "پیل سوختی". پیل سوختی یا همان «فیول سل» چیزی است که هیدروژن به آن تزریق می‌شود و هیدروژن، سوخت پاکی است که خروجی بخار آب را دارد. یکی از کشورهایی که توانسته در خاور میانه در این زمینه قدم بگذارد ایران بوده. کمتر کشوری توانسته در این سطح، استفاده از هیدروژن و تولید هیدروژن را داشته باشد. این هیدروژن برای مصارف مختلف باتری‌های آینده و فیول‌سل‌هایی (fuel cell) که در آینده بیشتر برای تجهیزات برقی استفاده می‌شود، ارزشمند است».

حامد بهشتی در باره‌ی استفاده از بیوگاز یا گازی که از تجزیه‌ی بی‌هوازی مواد آلی ناشی می‌شود، تصریح می‌کند: «آخرین نیروگاه در این زمینه در مشهد افتتاح شد. ولی ما زمینه‌ی زیادی در استفاده از بیوگاز داریم. دلیل آن هم نوع زباله‌های ما است. میزان ارگانیک بودن زباله‌های خانگی ما خیلی بالا است و ما امکان زیادی برای بهره‌برداری از گاز متان حاصل از زباله‌ها داریم».

ایران همچنین در زمینه‌ی ژئوترمال یا زمین‌گرمایی قابلیت بالایی دارد. حامد بهشتی در این خصوص توضیح می‌دهد: «در همه‌جای ایران بحث چشمه‌های آب گرم را شنیده‌ایم، از سرعین که معروف‌ترین آن است بروید به سمت مشکین‌شهر، جنوب و شمال ایران. هر جا که چشمه‌ی آب‌گرم داریم همان جا می‌توانید از انرژی زمین‌گرمایی استفاده کنید. چه صرفا به عنوان آب گرم خروجی برای مصارف خانگی یا تولید برق از بخار تولیدی یا از خود آب‌گرم خروجی. این هم بحثی است که قابلیت اجرای خیلی بزرگی در ایران دارد. الان مشکین‌شهر و کوه سبلان اولین سایتی است که دارد از این زمینه استفاده می‌کند. اگر چه به فرجام نرسیده، ولی اولین سایت انرژی ژئوترمال ایران محسوب می‌شود».

نویسنده: فریبا والیات

تحریریه: بابک بهمنش

این گزارش را می‌توانید از طریق مراجعه به فایل صوتی زیر بشنوید.