اوباما در تنگنای جنگ افغانستان
۱۳۸۸ مهر ۲۵, شنبه
ژنرال استنلی مککریستال فرمانده نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان نیز از طریق کنفرانس ویدئویی از کابل، جلسه را همراهی می‌کرد. فرمانده نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان که در گزارش ۲۰ آگوست، وضعیت افغانستان را وخیم تشریح کرده است، خواستار اعزام هرچه سریعتر دستکم۴۰ هزار سرباز دیگر است. وی معتقد است در غیر اینصورت، مأموریت ناتو و آمریکا در افغانستان شکست خورده است.
وزیر دفاع آمریکا، رابرت گیتس نیز چندی پیش با تشریح وضعیت نگران کننده افغانستان در همایشی در واشیگتن گفت:« باراک اوباما می‌بایست در هفته‌های آینده مهمترین تصمیم دوران ریاست جمهوری خود را اتخاد کند.» تصمیمی که برای اوباما بی‌تردید یکی از سخت‌ترین‌تصمیم‌های این دوران خواهد بود.
دو حزب مخالف و موافق جنگ
مارتین کلینگست نویسنده این مقاله در ادامه یادآور می‌شود: اعضای شورای امنیت ملی آمریکا که از آغاز دروان ریاست‌‌جمهوری باراک اوباما تا کنون پنج بار تشکیل نشست داده است، به دو گروه تقسم شدند. گروهی که خواستار افزایش قابل توجه سربازان در افغانستان است و گروه دیگری که به همراهی جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور، جیمز جونز، مشاور ارشد امنیت ملی و البته شخص رئیس‌جمهور مخالف چنین اقدامی است.
ارتش، جمهوری‌خواهان و از همه جلوتر رقیب انتخاباتی باراک اوباما، جان مک‌کین استراتژی افزایش نیروها درافغانستان را خواستارند. طرحی مانند آنچه در عراق پیاده شد. از نظر ژنرال مک‌کریستان پیروزی در افغانستان دو جنبه دارد: نابودی نیروهای القاعده و غلبه بر تندروهای طالبان.
نبرد علیه تروریست‌های فعال در سطح بین‌الملل و نبرد با پیکارجویان بومی افغان از نظر ژنرال مککریستال با هم عجین هستند. مککریستال این استراتژی را پیش‌تر درعراق تجربه کرده است. به همین دلیل هم اوباما او را از عراق به افغانستان منتقل کرده است.
مککریستال در پی جلب اعتماد مردم افغانستان
مککریستال اکنون خواستار ارتشی مسنجم از نیروهای ناتو است که وارد شهرها و مناطق مسکونی پرجمعیت شود، از غیرنظامیان در برابر حملات پیکارجویان حفاظت کنند و از این طریق اعتماد مردم و شخصیت‌های مردمی تأثیرگذار جامعه را جلب کند. مککریستال معتقد است این استراتژی رفته‌رفته راه را برای پلیس و ارتش و دولت نه چندان قدرتمند مرکزی در کابل باز میکند.
او در بهترین حالت خواستار دو برابر سربازان کنونی و در مجموع ۱۴۰ هزار تا ۱۵۰ هزار نیروست. مککریستال اما با اعزام ۴۰ هزار نیروی دیگر هم کنار خواهد آمد، یعنی در نهایت ارتشی ۱۰۰ هزار نفری.
مخالفان اعزام نیروی بیشتر به افغانستان اما این استراتژی را نادرست می‌دانند. معاون رئیس‌جمهور، جو بایدن معتقد است پیروزی یعنی در هم شکستن القاعده. اما برای این‌‌کار نیاز به اعزام نیروی بیشتر نیست، بلکه می‌بایست با کمک ابزارهای جنگی تهدید حملات طالبان را کم‌رنگ کرد. از نظر وی طالبان هرچند خطرناکند خطر مستقیمی برای آمریکا محسوب نمی‌‌شود ولی تهدیدی برای پاکستان است.
پاکستان هم بمب‌اتمی در اختیار دارد که اگر دست نیروهای طالبان بیافتد، تمام دنیا در خطر خواهد بود. بایدن معتقد است ارتش آمریکا می‌بایست رفته‌رفته از افغانستان خارج شود.
"خستگی همه جناح‌ها از جنگ"
از زمان سخنرانی اوباما در ماه مارس گذشته اوضاع افغانستان رو به وخامت گذاشته است. طالبان و پیکارجویان محلی خسارات سنگینی به نیروهای ناتو وارد آوردند. برخی از فرماندهان ارتش با گله از وضعیت موجود معتقدند اگر این وضع تغییر نکند، توان نظامیان مستقر در افغانستان به زودی ته خواهد کشید. نبرد در عراق هنوز به پایان نرسیده و ۴۰ هزار سرباز درخواست شده در بهترین حالت تابستان سال ۲۰۱۰ اعزام خواهند شد.
در آمریکا هم اکثریت مردم از جنگ خسته شدند. به این اوضاع آشفته، تقلب انتخاباتی رئیس‌جمهور افغانستان، حامد کرزای هم اضافه شده است. در اصل باید گفت که افغانستان اکنون فاقد یک دولت قانونی است که در ترسیم آینده نقشی بازی کند.
پشت این همه خبر بد، هر از گاهی هم خبر امیدوار کننده‌ای به گوش می‌رسد: به گزارش سازمان اطلاعات، ۱۴ تن از ۲۰ رهبر گروه القاعده در درگیری‌های اخیر کشته شدند. از جمله فرمانده نیروهای طالبان در پاکستان بیت‌الله محسود.
درس عبرت از تجربه لیندون جانسون
اما از قرار معلوم در این شرایط، برای اوباما چاره‌ای نمانده است جز اینکه نظر قهرمان جنگ ویتنام جان مک‌کین را بپذیرد. اوباما می‌بایست بار دیگر شرایط را ارزیابی کند و راهی میان این دو گزینه مطرح پیدا کند: نه ترک آهسته افغانستان و نه تقویت نیروها برای غلبه بر طالبان.
این نکته نباید را نادیده گرفت که در افغانستان کنونی طالبان هم نقش بازی میکند. برخی از ناظران سیاسی، حضور طالبان در پاکستان را با حزب‌الله در لبنان مقایسه می‌کنند. همه این‌ها می‌بایست در شکل‌گیری ساختار امنیتی در افغانستان سازگار باشد. همکاری کشورهایی همسایه روسیه، چین، پاکستان، هندوستان و ایران نیز ضروری است.
شاید برخی از مشاوران اوباما محتاطانه وی به هشدار دهند که علاوه بر ۳۴ هزار سربازی که با اعزام آنها موافقت شده، ۱۰ هزار سرباز دیگر و ۵ هزار نیروی کمکی هم راهی افغانستان کند. بدین ترتیب ارتش افغانستان و پلیس محلی هم موقتا تقویت خواهد شد. اما آمریکا، همانطور که اوباما اعتقاد دارد با توجه به مشکلات و مسائلی که آمریکا با کشورهایی چون کره شمالی، ایران و سومالی و یمن دارد، نمی‌تواند تمام انرژی خود را در افغانستان هزینه کند.
البته برای درس عبرت گرفتن، تاریخ معلم خوبی است. اوباما نباید فراموش کند که لیندون جانسون، سی و ششمین رئیس‌جمهور آمریکا تراژدی تلخ جنگ ویتنام را از آنرو به نام خود ثبت کرد که با نظر مشاوران امنیتی و ژنرال‌های ارتش برای اعزام بیشتر و بیشتر نیرو به ویتنام موافقت کرد.