اوباما: ممنوعیت جاسوسی از رهبران کشورهای هم‌پیمان
۱۳۹۲ دی ۲۸, شنبه
باراک اوباما٬ رئیس‌جمهور آمریکا٬ در یک سخنرانی ۴۵ دقیقه‌ای در روز جمعه (۲۷ دی٬ ۱۷ ژانویه) از ممنوع شدن جاسوسی از دوستان نزدیک و هم‌پیمانان ایالات متحده در جهان خبر داد و گفت اصلاح شیوه‌های شنود تلفن‌ها و جمع‌آوری داده‌های مخابراتی شهروندان آمریکایی هم به زودی آغاز خواهد شد.
سخنان باراک اوباما واکنشی به جنجال و رسوایی گسترده‌ای است که با افشاگری‌های ادوارد اسنودن٬ پیمان‌کار پیشین آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) درباره سیستم مخوف جاسوسی ارتباطات دیجیتال و آنلاین در این سازمان پدید آمده است. افشاگری‌های اسنودن نگرانی‌های بسیاری نسبت به حریم خصوصی در عصر انفجار اطلاعات در سراسر جهان برانگیخته است.
به گزارش خبرگزاری رویترز٬ باراک اوباما در این سخنرانی تلاش کرد تا شهروندان آمریکایی را مطمئن کند که ایالات متحده نگرانی‌های موجود پیرامون حریم خصوصی در ارتباطات دیجیتال را درک می‌کند و به این ترتیب سعی کرد تا اعتماد ازدست‌رفته آنها را برگرداند.
رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «اصلاحات پیشنهادی امروز باید به مردم آمریکا اطمینان کامل بدهد در عین حال که سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی ما از ابزارهایی که برای تامین امنیت دارند بهره می‌گیرند٬ از حقوق شهروندان هم حراست خواهند کرد.»
به گفته او نگه‌داری فله‌ای داده‌های مرتبط با مکالمات شهروندان هم از این پس فقط با صدور حکم از سوی دادگاه مجاز خواهد بود٬ مگر آن‌که ضرورتی مرتبط با امنیت ملی در کار باشد. گذشته از این‌ها٬ نطارت بر فعالیت‌های آژانس امنیت ملی از سوی کنگره و دولت آمریکا هم تقویت خواهد شد. تامین امنیت ملی ایالات متحده و مقابله با تروریسم٬ مهم‌ترین دلایلی است که از سوی دولت‌مردان آمریکایی برای توجیه جاسوسی‌ها و شنودهای گسترده NSA ارائه شده است.
توقف جاسوسی از دوستان٬ تدام جاسوسی از دیگران
باراک اوباما همچنین وعده داد که «جاسوسی از دوستان نزدیک و هم‌پیمانان کلیدی آمریکا در جهان متوقف خواهد شد٬ مگر این‌که مساله ارتباط قابل‌توجهی با امنیت ملی آمریکا داشته باشد.» به گفته او «رهبران کشورهای دوست و هم‌پیمان آمریکا باید مطمئن شوند که اگر من بخواهم نظرشان در مورد موضوعی را بدانم٬ مستقیما با آنها تماس خواهم گرفت٬ نه این‌که اطلاعات مورد نظر را از طریق جاسوسی و شنود به دست بیاورم.»
با این حال او تاکید کرد که سیستم اطلاعاتی آمریکا همچنان از قابلیت‌های خود برای جاسوسی از دولت‌های خارجی بهره خواهد گرفت «همان‌طور که سرویس‌های اطلاعاتی همه کشورها این کار را انجام می‌دند٬ و صرفا به این خاطر که ایالات متحده در این زمینه ابزارها و تکنیک‌های موثرتری در اختیار دارد٬ از دیگران عذرخواهی نخواهد کرد.»
بر اساس اسنادی که اسنودن منتشر کرده٬ آمریکا به‌طور منظم عملیات جاسوسی و شنود مکالمات رهبران کشورهایی نظیر آلمان و برزیل را پیش می‌برده و این مساله روابط دوستانه این کشورها با آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است. تحلیلگران می‌گویند رئیس‌جمهور آمریکا در این سخنرانی تلاش کرده تا موضعی میانه بگیرد٬ اما با توجه به عمق رسوایی‌ها این سخنان منتقدان و معترضان را متقاعد نخواهد کرد.
ادامه انتقادها؛ فاصله اصلاحات موردنظر اوباما با مطالبات شهروندان
بلافاصله پس از سخنرانی باراک اوباما٬ موج دیگری از انتقادات علیه اصلاحات پیشنهادی او آغاز شد. چند روز پیش رسانه‌ها در آخرین دور از افشاگری‌ها مدارکی منتشر کردند که نشان می‌داد آژانس امنیت ملی آمریکا هر روز ۲۰۰ میلیون اس‌ام‌اس را از سراسر جهان جمع‌آوری می‌کند و در بیش از ۱۰۰ هزار کامپیوتر نرم‌افزارهایی نصب کرده که امکان جاسوسی مستقیم از آنها را برای NSA فراهم کرده است.
جولین آسانژ٬ بنیان‌گذار وب‌سایت افشاگر ویکی‌لیکس٬ در واکنش به سخنان رئیس‌جمهور آمریکا٬ محتوای آن را «توهین‌آمیز» خوانده و گفته او «با هیچ نگفتن درباره مساله‌ای که اطلاعات دقیقی درباره آن منتشر شده» به افکار عمومی توهین کرده است. به اعتقاد او اصلاحات پیشنهادی باراک اوباما٬ حتی با حداقل‌های لازم برای مقابله با فعالیت‌های گسترده NSA هم فاصله زیادی دارد.
باراک اوباما در سخنرانی روز جمعه خود همچنین در اقدامی کم‌سابقه با اشاره مستقیم به نام ادوارد اسنودن٬ گفت: «روش احساسی و هیجانی او در انتشار اسناد محرمانه٬ بیش از آن‌که روشنگر باشد آتشی برافروخته است که در پی آن بسیاری از روش‌های جاسوسی ما برای دشمنان‌مان آشکار شده و ممکن است تاثیر مخرب این اقدامات بر عملیات نیروهای آمریکایی علیه دشمنان را حتی تا چند سال دیگر به سادگی درک نکنیم.»
متخصصان اینترنت و فعالان آزادی اطلاعات می‌گویند آقای اوباما در مورد بسیاری از مسائل افشا شده پیرامون ماموریت‌های جنجالی و بحث‌برانگیز NSA از جمله تلاش برای تخریب شیوه‌ها و ابزارهای رمزگذاری داده‌ها سکوت کرده و سکوت کاخ سفید در این‌باره تنها اوضاع حریم خصوصی و امنیت در دنیای آنلاین را وخیم‌تر از گذشته خواهد کرد.