ایران، سوریه و چین چالش‌های پیش‌روی باراک اوباما
۱۳۹۱ آبان ۱۷, چهارشنبه
پس از فروکش کردن هیجان‌ها و تب و تاب انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا، باراک اوباما که برای دومین دوره بر این مسند تکیه می‌زند، بایستی به پیشواز مشکلات عدیده داخلی رود که چندان از وجود آنان بی‌خبر نبوده است.
اما در این میان سیاست خارجی این کشور و شاید به طور دقیق‌تر رودررویی با سه کشور ایران، سوریه و چین چندان ساده نخواهد بود.
به باور کارشناسان چالش کلیدی پیش‌روی اوباما در دومین دوره ریاست‌جمهوری، چیدمان درست حیطه‌های بین‌المللی به گونه‌ای است که برای آمریکا مفید و کارآمد باشد، به ویژه در زمانی که بزرگترین اقتصاد دنیا زیر بار بدهی‌های کلان است و به وضوح دیگر کشورها در حال قدرت گرفتن هستند و تهدید‌های فرامرزی همچون تروریسم، حملات سایبری و گرمایش زمین پررنگ‌تر از گذشته شده‌اند.
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، پیش از برگزاری انتخابات در روز سه‌شنبه اعلام کرده بود که برای یک دوره دیگر مسئولیتی را نخواهد پذیرفت.
ارسال سلاح به سوریه، آری یا خیر؟
در مورد سوریه هنوز مشخص نیست که آیا آمریکا همچنان با تجهیز تسلیحاتی مخالفان مخالفت خواهد کرد یا نه.
جیمز دابین، رئیس مرکز سیاست دفاعی و امنیت بین‌اللمللی می‌گوید: «ما نمی‌توانیم زمانی که وضعیت در سوریه رو به وخامت می‌رود، تنها کناری بایستیم و نظاره‌گر باشیم.»
شماری کارشناسان احتمال می‌دهند که اوباما مجبور به موافقت با ارسال سلاح برای مخالفان سوری شود.
سال ۲۰۱۳ می‌تواند به سالی حساس در کشمکش با ایران تبدیل شود. مارتین ایندیک، کارشناس سیاست خارجی، بر این نظر است که این موضوع "در صدر دستور کار" باراک اوباما قرار خواهد گرفت. او می‌گوید: «اگر قرار به جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای در آینده است، عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای به موضوعی اساسی تبدیل می‌شود.»
احتمال می‌رود که مذاکرات گروه ۱+۵ با ایران در ماه نوامبر از سر گرفته شود، هر چند کارشناسان یافتن راه‌حلی برای پایان این مناقشه را دور از انتظار می‌دانند.
آمریکا و اسرائیل هر دو نسبت به حمله نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای به جمهوری اسلامی هشدار داده‌اند. باراک اوباما پیش‌تر گفته بود:«ایالات متحده هر کاری را که باید انجام دهد، انجام می‌دهد تا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند.»
جیمز دابینز، کارشناس سیاسی معتقد است که آمریکا تنها زمانی که تحریک‌ها از سوی ایران افزایش یابد، وارد حمله احتمالی نظامی علیه آن کشور خواهد شد.
مارتین ایندیک پیش‌بینی می‌کند که باراک اوباما در دومین دوره ریاست‌جمهوری خود کمی از خاورمیانه و مشکلات در این منطقه فاصله خواهد گرفت و تمرکز خود را بر آسیا استوار می‌کند.
این کارشناس سیاسی برداشتن گامی دیگر از سوی رئیس‌جمهور آمریکا برای پایان دادن به درگیری‌ها میان اسرائیل و فلسطین را دور از انتظار می‌داند و نیز تلاش بیشتر برای مقابله با بحران در سوریه و تنظیم رابطه با دولت‌های اسلامی در مصر و تونس از سوی آمریکا را رد می‌کند.
او می‌گوید: «به نظر من این موضوعات در قبال مسائل دیگر همچون برقراری رابطه‌ای خوب با چین، حمایت از هند برای ترقی بیشتر در آسیا و استفاده از فرصت‌هایی که این منطقه از جهان در اختیار می‌گذارد، برای باراک اوباما حائز اهمیت نیستند.»
دراز کردن دست دوستی به سمت چین
اوباما چین را همزمان شریک و رقیبی مهم برای ایالات متحده می‌داند، اما در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود بیش از هر چیز در جستجوی ایجاد فرصت‌های همکاری میان دو کشور خواهد بود.
اولویت یافتن چین در سیاست‌خارجی آمریکا اگر سبب غفلت اوباما از چالش‌های بین‌المللی دیگر شود، شرکای اروپایی ایالات متحده، به ویژه در سیاست‌های دفاعی که به حمایت‌های نظامی آمریکا وابسته‌اند، با دشواری‌هائی روبرو خواهند شد. مأموریت لیبی نمونه‌ای مثال‌زدنی در این راستاست که نشان داد کشورهای اروپایی عضو ناتو بدون کمک آمریکا به سختی از پس سامان دادن به شرایط بر می‌آیند. در افغانستان نیز سیاست‌های آمریکا تأثیر چشمگیری را بر استقرار نظامی دیگر کشورها بر جای می‌گذارد.
در این میان کارشناسان بر یک نکته بیش از همه تأکید می‌کنند و آن پرهیز آمریکا از درگیر شدن در جنگی همانند افغانستان یا عراق است، زیرا این کشور توانایی تأمین مالی پروژه‌های زمان‌بر و هزینه‌بر "بازسازی کشور" را ندارد و اوباما پیش‌تر به روشنی اعلام کرده بود که او تصمیم دارد در آینده بیش از هر چیز به بازسازی ایالت‌های آمریکا بپردازد.