بسام یوسف در همایش رسانه‌ها: وقتی می‌خندی دیگر نمی‌ترسی
۱۳۹۳ تیر ۹, دوشنبه
طنزپرداز و پزشک مصری، بسام یوسف، روز دوشنبه (۳۰ ژوئن / ۹ تیر) در همایش جهانی رسانه‌ها در بن با کلامی نافذ درباره ترس به عنوان تهدیدی برای دمکراسی و آزادی سخن گفت. بسام یوسف با برنامه "چکیده اخبار طنزآلود" خود در جهان عرب به ستاره‌ای محبوب تبدیل شد.
یوسف گفت: «قوی‌ترین سلاح قدرتمندان ترس است. ترس توی دل ما را خالی می‌کند و مهم‌ترین چیزی را که داریم، یعنی انسانیت و شرف ما را از ما می‌گیرد.»
یوسف می‌داند از چه حرف می‌زند. در دوره ریاست جمهوری محمد مرسی دولت مصر او را متهم کرده بود به اینکه به اسلام و به مرسی توهین کرده است. یوسف در ابتدا فشاری را که بدین خاطر به او می‌آوردند تحمل کرد. اما چهار هفته پیش شوی تلویزیونی خود را متوقف کرد که تا آن موقع از دویچه وله هم پخش می‌شد.
یوسف در مورد تصمیم خود با کنایه و طنزی که خاص سخن‌پردازی‌های اوست گفت: «ما در عالی‌ترین سال‌های دمکراسی در مصر زندگی می‌کنیم و زبان کسی که این طور فکر نمی‌کند را باید برید.»
تجربه‌ای انسانی
برای یوسف و همکاران او شو تلویزیونی فقط یک برنامه تلویزیونی نبود. یوسف در این باره گفت: «این برای ما تجربه‌ای انسانی بود. ما توانستیم از نزدیک ببینیم که طنز چه نقشی می‌تواند در زندگی ما داشته باشد. ما از طنز، موسیقی و خنده استفاده می‌کردیم تا از آزادی و همبستگی دفاع کنیم و با فاشیسم مذهبی مبارزه کنیم.»
یوسف در همایش جهانی رسانه‌ها در بن موضوع ترس را در کانون سخنان خود قرار داد: «ترس شاید بزرگترین نیروی محرک توده مردم باشد. این را تاریخ در شکل‌های مختلف فاشیسم نشان داده است. همه از ترس استفاده می‌کنند: حکومت‌های دمکراتیک، حکومت‌های استبدادی و گروه‌های تروریستی.»
قلب و مغز به منزله میدان جنگ
از این رو، به گفته یوسف، طنز برای قدرتمندان تهدید بزرگی است. یوسف گفت: «وقتی می‌خندی، دیگر نمی‌ترسی.»
به گفته یوسف، اینترنت وسیله مهمی برای غلبه بر ترس است: «شوی من دیگر وجود ندارد، اما ایده‌های آن در شبکه اینترنت به زندگی ادامه می‌دهد.»
یوسف گفت که مغز و قلب جوانانی که دیگر نمی‌خواهند اجازه بدهند که کسی آن‌ها را سرکوب کند میدان جنگ میان ترس و آزادی است. به عقیده یوسف، از آنجا که جوانان می‌توانند در اینترنت با دیگران به تبادل نظر بپردازند، در آینده هر شکلی از فاشیسم دیگر تنها متعلق به تاریخ خواهد بود.
پیش از یوسف دبیرکل شورای اروپا، توربیورن یاگلند، درباره امکاناتی که اینترنت در اختیار همه می‌گذارد و نیز خطرات آن سخن گفته بود: «اینترنت بین انسان‌ها ارتباط برقرار می‌کند، چه در سطح جهانی و چه در سطح محلی. اما این به معنای آن نیز هست که کسی که دسترسی به اینترنت نداشته باشد، امکانی هم برای شرکت در فرآیندهای سیاسی ندارد.» برای همین ممنوعیت توئيتر و فیس‌بوک در ترکیه در اصل نقض شدید حقوق آزادی است که البته این ممنوعیت توسط دادگاه‌های ترکیه به حق رفع شد.»
«بهترین پلاتفرم»
مدیر عامل دویچه وله، پتر لیمبورگ، در نطق خود به مناسبت گشایش همایش جهانی رسانه‌ها گفت: «امروزه بهترین پلاتفرم برای اطلاع‌گیری و مشارکت اینترنت است. اینترنت اختراعی عالی است که زندگی ما را متنوع‌تر، رنگارنگ‌تر و غنی‌تر کرده است. گسترش پیروزمندانه آن در سراسر دنیا، ارتباطات و استفاده از رسانه‌ها را کاملا متحول کرده است. و این پشتوانه جهانی شدن است، زیرا امکانات تازه‌ای را برای توسعه، آموزش و مشارکت اجتماعی بیشتر به دست می‌دهد.»
لیمبورگ افزود که چه در میدان تحریر در قاهره، چه در پارک گزی در استانبول یا در میدان کیف، اینترنت و بخصوص شبکه‌های اجتماعی محرکی برای فعالیت‌ها بوده‌اند.
به گفته مدیر عامل دویچه وله، اطلاع‌رسانی و مبادله پایاپای اطلاعات از طریق رسانه‌های دیجیتال می‌تواند به بسیج جامعه مدنی کمک کند، "یا به عبارت دیگر مردم را از روی مبل به میان خیابان‌ها بکشاند".
لیمبورگ گفت که سانسور و تبلیغات نشانه‌های نکوهیده سلب حق انتخاب شهروندان منورالفکر است. او افزود: «ما در برابر آن، رواداری، گشایش، تنوع و احترام را می‌گذاریم، یعنی تمامی اصول و ارزش‌های دمکراتیک را.»
مدیرعامل دویچه وله تاکید کرد که مقابله با سوء‌استفاده از اینترنت به هر ترتیب – چه از طریق کنترل آن، چه از طریق بزهکاری در آن و غیره – چالشی بزرگ برای عرصه‌های اقتصاد، سیاست و جامعه و نیز برای عرصه رسانه‌هاست.