تحریم خرید "شیر و نان" در فضای مجازی فارسی
۱۳۹۱ تیر ۲, جمعه
یک کاربر وب‌سایت بالاترین تصویری از صفحه‌ی یک موبایل را به اشتراک گذاشته که در ان نوشته شده است: شنبه، یکشنبه، دوشنبه در اعتراض به گرانی و تورم نان و شیر خریداری نمی‌کنیم. فقط سه روز با هم متحد باشیم. برای کمک به هموطنان کم درآمد و آسیب پذیرمان. لطفا اطلاع رسانی کن هموطن.
کاربران دیگر هم با اشتراک گذاشتن این عکس مدعی شدند که این پیام "به سرعت در حال پخش شدن است". وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های مختلف نیز به بازنشر این خبر پرداخته‌اند.
در فیسبوک نیز چند رویداد (Event) با هدف دعوت از کاربران فضای مجازی برای اعلام مشارکت در تحریم شیر و نان آغاز شده است. در همین حال این تبلیغات واکنش‌های منفی را به همراه داشته است.
ماجرا از کجا آغاز شد؟
هر ازگاهی در فضای مجازی می‌توان دعوت‌هایی به این صورت را یافت که دعوت کننده‌ی آن مشخص نیست. وبلاگ"پرسیس" درباره بانیان طرح تحریم خرید نان و شیر می‌نویسد: «عده‌ای از مادران ایرانی در پی افزایش قیمت شیر و نان طی حرکتی که از بطن جامعه است و گروه سیاسی‌ای در آن دخالتی نداشته خواهان تحریم ۳ روزِ خرید شیر و نان شده‌اند و از همه مردم ایران خواسته‌اند به این موج متصل شوند.»
چند وبلا‌گ‌نویس دیگر هم مطالبی مشابه را نوشته‌اند و می‌گویند این دعوت از سوی "جمعی از مادران میهن" صورت گرفته است. گرچه توضیح نمی‌دهند که این مادران به چه صورت این فراخوان را منتشر کرده‌اند. شاید به همین علت نیز کمتر سایت رسمی به این موضوع پرداخته است.
بیشتر بخوانید: آن‌ها که می‌خواهند با "کلیک" جهان را تغییر دهند
با این حال "پرسیس" در بخش دیگری از مطلب خود مدعی شده است: «این پیامک با سرعت بسیار زیادی به گردش درآمده و طیف بزرگی از مردم آن را در مدت زمان کمی دست به دست کردند و با استقبال شگفت‌انگیزی که بوجود آمده این واقعیت را بر همگان روشن ساخت که اراده و عزم ملی چه قدرتی دارد.»
وب‌سایت خبرنگاران سبز نیز با انعکاس این خبر می‌نویسد: «سکوت را بشکنیم و در اولین قدم با اتحاد به یاد فقرا و مستمندان و قشر کارگر و متوسط جامعه که در این فصل از تاریخ کشور به نان شب نیز محتاج شده‌اند از خرید "نان و شیر" در سه روز اول هفته آتی به تاریخ سوم چهارم و پنجم تیر ماه خودداری کنیم.»
یک صفحه فیسبوک هم با عنوان "اعتراض" تشکیل شده که این تحریم را با عنوان جنبش بزرگ اعتراض به گرانی تبلیغ می‌کند.
انتقاد از اکتیویست‌های دنیای مجازی
تحریم خرید نان و شیر اما منتقدانی نیز داشته است. این منتقدان معتقدند که این‌گونه فراخوان‌ها به علت اینکه از بطن جامعه نجوشیده است نمی‌تواند راهگشا باشد.
کاربری در فیسبوک این پرسش را مطرح می‌کند که این تحریم قرار است به کجا منتهی شود و چه شرایطی را رقم بزند؟ وی می‌افزاید این‌گونه طرح‌ها بدون توجه به شرایط اجتماعی ارائه می‌شود و نمی‌تواند قدرت بسیج کننده داشته باشد.
مهدی که کاربر هوادار حکومت ایران در فیسبوک است نیز در واکنش به طرح نوشته: «حکایتی است حکایت اپوزیسیون خانه به دوش و طرفداران داخلی‌شان. مخصوصا وقتی که می‌بینند خریدار ندارند و به صرافت طرح‌های احمقانه می‌افتند. یک روز می‌گویند که در روشنایی روز چراغ ماشینتان را روشن کنید. ۳ روز دیگر تمنا می‌کنند نان و شیر نخرید.»
اسماعیل نیز با نگاهی انتقادی می‌نویسد: «داستان ایرانی جماعت اینه که اون سه روز رو خرید نمی‌کنه اما روز قبلش می‌ره ۳۰ تا نون و ۳۰ تا شیر می‌خره برای اون سه روز... بله ما این‌جور مردمی هستیم.»
برخی منتقدان این گونه فعالیت ها را به عنوان اسلکتیویسم (slacktivism) تعریف می‌کنند. در فعالیت‌های اسلکتیویستی کاربران با "حداقل تلاش" که معمولا محدود به یک کلیک و فشردن دکمه‌ی ارسال است، احساس می‌کنند در راستای یک هدف اجتماعی یا سیاسی، کنش داشته و سهمی ادا کرده‌اند.