ترس ترور و بازار داغ تجهیزات امنیتی در جهان

قرارداد بزرگی که عربستان سعودی با کنسرسیوم غربی بسته، تنها یک نمونه از رونق شدید بازار فن‌آوری و تجهیزات امنیتی جهان است. شرکت "کاسیدین" آلمان در راس کنسرسیوم طرف قرارداد عربستان سعودی قرار دارد. کاسیدین به کنسرن EADS آلمان وابسته است.

در چارچوب این قرارداد، آلمانی‌ها قرار است در ۹ هزار کیلومتر مرز مشترک عربستان با عراق و سایر همسایگان این کشور، رادار، چشم‌های الکترونیکی، شبکه‌های مداربسته و سایر تجهیزاتی را نصب کنند که به جلوگیری از رفت‌وآمد غیرقانونی کمک می‌کند.

به گفته "هولگر می" استراتژیست شرکت کاسیدین، انجام چنین معامله سنگینی با عربستان سعودی، بدون پشتیبانی سیاسی امکان‌پذیر نبوده است. "زابینه کینکارتس" همکار تحریریه مرکزی دویچه‌وله، در گزارشی می‌نویسد که وزارت اقتصاد آلمان برای بالا بردن سطح صادرات این کشور در بخش فن‌آوری و تجهیزات امنیتی، دست به اقدامات تازه‌ای زده است.

نقش دولت‌ها در صدور تجهیزات امنیتی

آلمان، سال‌های پیاپی با صدور نزدیک به هزار میلیارد یورو کالا و خدمات، قهرمان صادرات جهان محسوب می‌شد. در میان کالاهای صادراتی آلمان، خودرو، ماشین‌‌‌های صنعتی و مواد شیمیایی، نقش اساسی را داشته‌اند. در سال‌جاری، چین، بر سکوی قهرمانی صادرات جهان نشسته است. اما فن‌آوری و تجهیزات ایمنی و امنیتی آلمان، همچنان از کیفیتی بالا برخوردار هستند و می‌توانند به صادرات این کشور دوباره رونق ببخشند.

به گفته استراتژیست شرکت‌کاسیدین، خریداران تجهیزات امنیتی، انگیزه‌های سیاسی دارند و پیش‌شرط‌های سیاسی نیز برای عقد قرارداد تعیین می‌کنند. قراردادها اغلب میان دولت‌ها بسته می‌شوند و چارچوب همکاری شرکت‌های خصوصی نیز در قالب همین قراردادهای سیاسی مشخص می‌شود.

۱۰۰ میلیارد یورو فروش

در کنار گسترش تروریسم و باندهای بزهکاری، راهزنی دریایی و فاجعه‌های طبیعی نیز به بازار ابزارهای ایمنی و امنیتی رونق بخشیده‌است. این رشته، با فروش ماهواره‌ها، هواپیماهای تجسسی بی‌خلبان، ابزارهای کنترل ساختمان‌ها و خیابان‌ها و دستگاه‌های شنود، میزان فروش خود را به ۱۰۰ میلیارد یورو در سال رسانده است. این رقم هر سال ۵ درصد افزایش می‌یابد. درآمد آلمان از این ‌طریق سالی ۳۱ میلیارد یورو برآورد شده است.

راینر برودرله، وزیر اقتصاد آلمان به تازگی گفته است:« بازار تکنولوژی ایمنی و امنیتی رشد فوق‌العاده‌ای را در پیش دارد. این روی دیگر سکه تهدیدهای رشدیابنده است. برای همه ما مطلوب‌تر این است که با خطرات کمتر و امنیت بیشتر روبرو باشیم. اما تا رسیدن به آنجا، حتی برای امنیت خودمان، لازم است شانس تازه در بازار را ببینیم. ما زیر عنوان "امنیت ساخت آلمان" راه تحرک اقتصادی را هموار می‌کنیم.»

مرغوبیت تجهیزات امنیتی آلمان

شرکت‌های آلمانی، اکنون در زمینه کنترل امنیت فرودگاه‌ها و مرزها، پیشروی جهان هستند. به ویژه شرکت‌های متوسط و کوچک با اید‌ه‌های نو و ابتکاری خود از موفقیت زیادی برخوردارند. به عنوان نمونه، شرکت آلمانی "میکروفلویدیک چیپ شاپ" به تازگی، همراه با شریک آمریکایی خود، سیستمی ساخته که به کمک آن‌می‌توان ظرف دو ساعت ساختمان ژنیتیکی کامل یک انسان را برای تشخیص هویت وی تعیین کرد.

در بازار تجهیزات و فن‌آوری امنیتی، توافق‌های میان دولت‌ها، از نقش رقابت آزاد می‌کاهد. اما رقابت میان خود دولت‌ها بر سر تسخیر بازار وجود دارد. دولت آلمان، برای موفقیت در این عرصه، به فکر ایجاد استانداردهای دقیق‌تری افتاده که رقابت کیفی با تولیدات امنیتی این کشور را مشکل‌تر می‌کند.

نگرانی مدافعان حقوق‌بشر

تلاش آلمان برای افزایش صدور تجهیزات امنیتی، در عین‌حال به نگرانی و اعتراض مدافعان حقوق‌بشر نیز دامن می‌زند. به همین‌دلیل، رئیس بخش سیاست ‌اقتصادی خارجی وزارت اقتصاد آلمان، ماموریت دارد هنگام صدور اجازه صادرات فن‌آوری‌ها و تجهیزات امنیتی، به این موضوع رسیدگی کند که تکنولوژی و ابزارها به کجا می‌روند و به خدمت چه اهدافی در می‌آیند؟ مثلا آیا تجهیزاتی که در اختیار پلیس یک کشور قرار می‌گیرد، برای تامین امنیت شهروندان و مقابله با بزهکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد یا سرکوب اعتراضات مخالفان سیاسی؟

اما تا آنجا که به مبارزه با تروریسم مربوط می‌شود، این ملاحظات دیگر عمل نمی‌کنند. "ارنست براونر" رئیس بخش سیاست‌اقتصادی خارجی وزارت اقتصاد آلمان، در این مورد می‌گوید:«ما احتمالا باید به کشورهایی که خاستگاه تروریست‌ها هستند، بیشتر امکان بدهیم که اوضاع را تحت مراقبت و کنترل داشته باشند.»

شرکت‌های آلمانی، در موارد متعدد، تجهیزات امنیتی را در اختیار حکومت‌هایی نیز قرار داده‌اند که به نقض شدید حقوق بشر متهم هستند. از جمله، کنسرن ‌‌زیمنس آلمان دستگاه‌های شنود تلفن‌های همراه را به جمهوری اسلامی فروخته است. منتقدان زیمنس می‌گویند که نیروهای امنیتی و انتظامی ایران، با کمک همین دستگاه‌ها، معترضان انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ را شناسایی و دستگیر کرده‌اند.

جواد طالعی

تحریریه: شهرام اسلامی