تشدید اختلاف در دولت احمدی‌نژاد
۱۳۸۹ شهریور ۱۵, دوشنبه
روز هشتم شهریور امسال، آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیدار با محمود احمدی‌نژاد و اعضای هیئت دولت، تلویحاَ از رئیس دولت دهم خواست که از موازی‌کاری در عرصه‌های گوناگون بپرهیزد و به وزیران در چارچوب اختیارات و وظایف آن‌ها اعتماد کند.
آیت‌الله خامنه‌ای به اقدامات اخیر محمود احمدی‌نژاد در زمینه تعیین ۴ نماینده ویژه برای آسیا، خاورمیانه، حوزه خزر و افغانستان اشاره داشت که زمینه ساز آشفتگی بیشتر در سیاست خارجی جمهوری اسلامی شده و اعتراض وزیر خارجه و برخی از نمایندگان مجلس را برانگیخته است.
تعیین ۲ نماینده ویژه دیگر
به رغم تذکر آشکار رهبر جمهوری اسلامی، محمد بقائی سرپرست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، اخیرا به خبرگزاری‌های داخلی گفت که احمدی‌نژاد تصمیم دارد علاوه بر ۴ نماینده ویژه قبلی، دو نماینده ویژه دیگر، نیز برای آفریقا و آمریکای جنوبی تعیین کند.
محمد بقائی، با حفظ سمت در سازمان میراث فرهنگی، به عنوان نماینده ویژه رئیسجمهور در حوزه آسیا منصوب شده است. خبرگزاری فارس به نقل از بقائی نوشت: «احتمالا برای اعلام رسمی برنامه‌های نمایندگان ویژه رئیسجمهور، نشستی تشکیل خواهد شد.»
نماینده احمدی‌نژاد در آسیا، در برابر این پرسش که آیا نمایندگان ویژه رئیسجمهور از خارج از مجموعه وزارت امورخارجه تعیین خواهند شد، پاسخ داد که احتمالا چنین خواهد بود.
خشم منوچهر متکی
اظهارات بقائی، اعتراض شدید منوچهر متکی وزیرخارجه جمهوری اسلامی را برانگیخت. متکی که از دخالت دادن نمایندگان احمدی‌نژاد در سیاست خارجی کشور ناخرسند است، به خبرگزاری فارس گفت: «مشخص نیست که آقای بقائی بر اساس کدام مسئولیت و از چه جایگاهی این سخنان نسنجیده را بیان می‌کند. در حالی که هنوز آثار منفی اظهارات اخیر ایشان که موجب بروز مشکل در روابط خارجی شد، از بین‌نرفته است.»
متکی توضیح نداد که سخنان پیشین نماینده ویژه احمدی‌نژاد در آسیا چه بوده است. اما نظر صریح آیت‌الله خامنه‌ای را در پرهیز از موازی‌کاری، فصل الخطاب دانست و گفت: «تضعیف دستگاه دیپلماسی کشور، به ویژه در شرایط کنونی، آن‌هم توسط برخی از اعضای دولت، مصداق بارز بر شاخه نشستن و بن بریدن است.»
وزیر خارجه در بخشی دیگر از توضیحات خود از مسئولین و مدیران به ویژه در قوه مجریه خواست که هزینه کشور را در اداره روابط خارجی با سخنان ناپخته خود بالا نبرند.
محافل نزدیک به وزارت‌خارجه جمهوری اسلامی می‌گویند تعیین نمایندگان ویژه احمدی‌نژاد در امور خارجی، میان وی و متکی چنان شکافی انداخته است که احتمال می‌رود در آینده نزدیک متکی مجبور به کناره گیری از وزارت خارجه شود.
کاری خلاف قانون اساسی
پس از تذکر آیت‌الله خامنه‌ای، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز، تعیین نمایندگان ویژه از سوی احمدی‌نژاد را مغایر با قانون اساسی دانست. این مرکز اعلام کرد:«به تصریح اصل ۱۲۷ قانون اساسی، تعیین نمایندگان ویژه باید با تصویب هیئت وزیران صورت گیرد و نتیجه تصمیم هیئت وزیران برای رئیس مجلس ارسال شود.»
مرکز پژوهش‌های مجلس در این زمینه افزوده است:«دخالت نمایندگان ویژه سبب خواهد شد که امکان نظارت بر تصمیمات و فعالیت‌های آنان نیز سلب شود و وزیر خارجه نیز می‌تواند مدعی شود که مسئولیتی در قبال اقدامات و تصمیمات آنان ندارد. تاکید رهبر انقلاب که دستگاه دیپلماسی را مسئول هدایت منسجم موضوعات مرتبط با سیاست‌خارجی و روابط با دیگر کشورها دانستند، انتصاب نمایندگان ویژه را با تردید مواجه می‌کند.»
اعتراض کمیسیون سیاست‌خارجی
در کنار آیت‌الله خامنه‌ای، منوچهر متکی و مرکز پژوهش‌های مجلس، علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت داخلی و سیاست خارجی مجلس نیز، در گفت‌وگو با خبرگزاری مجلس موازی‌کاری در مسائل مهم سیاست خارجی را مانعی در مسیر تحقق اهداف کشور دانست.
به گزارش خبرگزاری فارس، روز چهارشنبه (۳ شهریور) گروهی از نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، انتصاب اسفندیار رحیم مشائی رئیس دفتر احمدی‌نژاد را، به عنوان نماینده ویژه وی در خاورمیانه، مورد اعتراض شدید قرار دادند. آن‌ها چند شغله بودن مشائی را مغایر قانون اساسی دانستند.
اسفندیار رحیم مشائی که انتصاب وی به سمت معاون اول احمدی‌نژاد با مخالفت آیت‌الله خامنه‌ای روبرو شد، اکنون رئیس دفتر احمدی‌نژاد، قائم مقام وی در شورای ایرانیان مقیم خارج از کشور، نماینده ویژه وی در امور نفت و خاورمیانه و همچنین رئیس شورای هماهنگی مناطق آزاد کشور است. او روز چهارشنبه (۳ شهریور) در مقام تازه خود به عنوان نماینده ویژه احمدی‌نژاد به کویت رفت و با امیر کویت دیدار و گفت‌وگو کرد.
احمدی‌نژاد، علاوه بر مشائی، ابوالفضل زهره‌وند، محمدمهدی آخوندزاده و محمد بقائی را به عنوان نمایندگان ویژه خود در امور افغانستان، حوزه خزر و آسیا تعیین کرده است.
جواد طالعی
تحریریه: فرید وحیدی