تونل متروی اصفهان منحرف شد!

مدت‌ها است که عبور مترو از زیر بافت تاریخی اصفهان به دل‌نگرانی دوستداران این شهر تبدیل شده است. حتی مصوبه‌‌ی شورای عالی ترافیک و دستور قضایی توقف عملیات نیز نتوانست جلوی عبور تونل مترو از زیر خیابان چهارباغ عباسی را بگیرد.

اینک به گفته‌ی علیرضا روحانی، سخنگوی ائتلاف حامیان میراث فرهنگی اصفهان، خبر جدیدی از سد «پنهان‌کاری‌ها» عبور کرده و باز هم بر نگرانی دوستداران میراث این شهر افزوده است.

دوشنبه ( نهم شهریور / ۳۱ اوت) برخی از خبرگزاری‌های ایران خبری در مورد انحراف تونل متروی اصفهان منتشر کردند. این خبر از قول منبعی آگاه در سازمان قطار شهری اصفهان نقل شده که نمی‌خواهد نامش فاش شود.

بر پایه‌ی این خبر، مسیر تونل شرقی در هنگام عبور از زیر رودخانه‌ی زاینده‌رود در کنار سی و سه‌پل حدود ۳۰ رینگ، معادل ۴۰ متر، به اشتباه حفاری شده است. این اشتباه باعث شده که دهانه‌ی تونل ۶ متر از موقعیت تعیین‌شده منحرف شده و به سمت راست یا غرب جا به‌جا شود و این انحراف باعث شده که عملیات متوقف گردد.

در این خبر آمده که دستگاه حفاری قادر به چرخش کمتر از ۲۲۵ متر نیست. در حالی که برای جبران این انحراف لازم است که دستگاه با شعاع ۱۲۵ متر بچرخد. همچنین اگر دستگاه مسیر منحرف فعلی را ادامه دهد و با حداقل شعاع خود یعنی ۲۲۵ متر بپیچد از زیر زیرساخت‌های هتل ‌سوئیت و مغازه‌های اطراف آن عبور خواهد کرد و باز هم تونل به ایستگاه تعبیه‌شده نخواهد رسید.

«سی و سه‌پل احتمالا تخریب شده است»

در این خبر این احتمال مطرح شده که دستگاه حفار تونل متروی اصفهان یا TBM که برای حفاری خاک‌های شهری و نرم ساخته شده در طول حفاری به مصالحی غیرمعمول برخورده که احتمال داده می‌شود قسمتی از شیب جنوبی سی و سه‌پل بوده باشد. ایمان حجتی، روزنامه‌نگار و فعال جامعه‌ی مدنی اصفهان، در این باره توضیح می‌دهد: «دستگاه حفاری در هر عملیات حفاری باید بین حداقل ۱۵ دقیقه تا حداکثر ۲ ساعت حفاری کند. اما در عملیاتی که در این منطقه صورت گرفته حفاری به مدت یک روز هم طول کشیده، ‌یعنی ۲۴ ساعت که نشان‌دهنده‌ی این بوده که اینجا با مصالح غیرعادی روبرو شدند و با توجه به وضعیت زمین‌شناسی منطقه اینها نباید در اینجا با چنین چیزی مواجه شوند و این احتمال وجود دارد که با همان شمع‌های سی و سه‌پل برخورد کرده باشند.»

به گفته‌ی علیرضا روحانی، سخنگوی ائتلاف حامیان میراث فرهنگی اصفهان، « بر اساس خبرهایی که منتشر شده، در انحراف دستگاه حفار بخشی از رامپ (شیب) جنوبی سی و سه‌پل را اشتباهی حفاری کرده و باعث تخریب آن شده‌اند. هر چند که تا الان این قضیه توسط کارشناسان میراث فرهنگی تأیید نشده، اما توسط مهندسین و پرسنل متروی اصفهان این خبر منعکس شده که در موقع خاک‌برداری با یک سری مصالح غیرمعمول مواجه شدند که شبیه سیمان بود».

به گفته‌ی روحانی، کارشناسان با توجه به همین امکان هشدار می‌دهند که اگر این خبر حقیقت داشته باشد، امکان آن وجود دارد که در صورت جاری شدن مجدد آب در بستر زایند‌ه‌رود «سی و سه‌پل نشست و ریزش کند».

سر برنده‌ی دستگاه حفار آسیب دیده است

سر برنده‌ی دستگاه حفار یا Cutter Head در این حفاری که گفته می‌شود در آن به «مصالحی غیر معمول» برخورد شده آسیب دیده است. یکی از بازوهای "کاتر هد" در تونل شرقی کاملا منحنی و بیضی‌‌شکل شده و طبق خبر یادشده‌، تنها راه تعمیر آن با توجه به نوع آسیب‌دیدگی این است که با احداث یک چاه عمودی یا shaft در روبروی دستگاه بازوی آسیب‌دیده تعمیر یا تعویض شود.

کارشناسان احداث شفت یا چاه عمودی برای تعمیر دستگاه را خطرساز دانسته و امکان می‌دهند، به دلیل نزدیکی این چاه احتمالی به سی و سه‌پل سازمان میراث فرهنگی با این امر مخالفت کند.

«دستگاه حفار تونل اصفهان کیفیت بسیار پایینی‌دارد»

در گزارش مندرج در پایگاه اینترنتی "جبهه‌ی همبستگی خلیج فارس"، تصریح شده که با وجود حساسیت ‌حفر تونل مترو در شهر تاریخی اصفهان دستگاه حفار این تونل از «ارزان‌ترین دستگاه‌های حفار موجود» بوده و کیفیت بسیار پایینی دارد. ایمان حجتی در این باره می‌گوید: «در شهرهای دیگر دستگاه‌های حفاری باکیفیت‌تری به کار می‌برند و اینها می‌توانستند با توجه به حساسیت موضوع از دستگاه بهتری در اصفهان استفاده کنند. ولی چیزی که شنیده می‌شود این است که این دستگاه‌ها مناسب نیستند و اگر چه از شرکت معتبری خریداری شده‌اند، در خرید آن اصول را در نظر گرفتند‌ و این دستگاه‌ها امکانات مناسبی نداشته و از نظر کیفی هم در برخی قسمت‌ها مشکل دارند.»

شرکت نقشه‌بردار آلمانی: مسئولان ایرانی مسبب این وضع هستند

در گزارش منتشر شده در پایگاه اینترنتی "جبهه‌ی همبستگی خلیج فارس" آمده است که کارشناسان یک شرکت آلمانی که نقشه‌برداری این پروژه را بر عهده داشته‌اند، به دعوت سازمان قطار شهری اصفهان به این شهر آمده و به بررسی این موضوع پرداخته‌اند.

به موجب همین گزارش، کارشناسان این شرکت که VMT یا شرکت تکنیک‌های اندازه‌گیری حفاری نام دارد پس از بررسی‌های خود با ارسال نامه‌ای مسئولان ایرانی را مسبب این وضع شناخته‌اند.

آنها می‌گویند که «خط پروژه یا DTA» که اینک منحرف شده تا «نقطه‌ی مشخصی» از سوی این شرکت تعیین شد. پس از این مرحله نامه‌نگاری‌های شرکت آلمانی به جایی نرسید و مسئولان ایرانی اعلام کردند که این خط را از این پس خود تعیین خواهند کرد.

شرکت نقشه‌بردار آلمانی همچنین می‌گوید، «مانیتور نقشه‌برداری کارگاه تونل شرقی» معیوب بود و نیاز به تعمیر داشت، در حالی که پیمانکار ایران با وجود اینکه مدت‌ها از این موضوع می‌گذشت برای تعمیر آن اقدامی نکرد.

همچنین دوربین دستگاه نقشه‌برداری به نام SLS-T که باید پس از ۱۱ هزار ساعت کار سرویس شود، در حالی که در تونل شرقی مترو‌ی اصفهان بیشتر از ۲۲ هزار ساعت کار کرده، سرویس نشده است.

بحران مدیریت و پنهان‌کاری‌های پی‌درپی

ایمان حجتی، خبرنگار اصفهان، می‌گوید همین نامه نشانگر «بحران مدیریتی است که اصفهان با آن روبرو است». او می‌افزاید: « اگر ما مشکل عبور مترو از کنار سی و سه‌پل را هم کنار بگذاریم، بحث بحران مدیریت را نمی‌توانیم کنار بگذاریم. از طرف دیگر، این اتفاق دو ماه قبل رخ داده، یعنی در تیرماه، و الان هم توسط خبرنگاران اصفهانی برملا شده. یعنی اگر خبرنگاران به این اسناد دست پیدا نمی‌کردند و این قضیه برملا نمی‌شد، شاید هرگز این جریان رو نمی‌شد و همین‌طور ادامه پیدا می‌کرد. حتی برخی مسئولین که در روزهای گذشته با بچه‌ها ارتباط داشتند، واقعا از این قضیه اطلاع نداشتند و به نظر می‌رسد که نه تنها در سطح رسانه‌های عمومی ،که حتی در بین مسئولین هم پنها‌ن‌کاری صورت گرفته باشد.»

ایمان حجتی به فعالیت‌های پیاپی سازما‌ن‌های غیر دولتی ‌اصفهان برای جلوگیری از عبور مترو از زیر بافت تاریخی این شهر اشاره کرده و یادآور می‌شود: «خبرنگاران اصفهانی در سال گذشته نامه‌ای به رئيس‌جمهور نوشتند و در خصوص اقدامات غیراستاندارد شهرداری و عدم رعایت حریم میراث اصفهان توضیح دادند، ولی به همه‌ی اینها بی‌توجهی شد و امروز به وضعیتی رسیده‌ایم که با چنین انحرافی روبرو می‌شویم و در حساس‌ترین نقطه‌ی طول تونل متروی اصفهان، در کنار سی و سه‌پل، با چنین مشکلی روبرو می‌شوند و در مورد آن پنهان‌کاری می‌کنند.»

او با اشاره به مشکلات نگران‌کننده‌ی دیگر اصفهان، از جمله مرمت غیراستاندارد پل خواجو، سوء مدیریت را مهم‌ترین مسئله‌ای می‌داند که باید به آن پرداخته شود. وی می‌گوید: «با این وضع مدیریت، شهر تاریخی اصفهان دارد رو به نابودی می‌رود.»

روحانی: چیزی که سازمان قطار شهری اصفهان کم دارد طرح و نقشه است

علیرضا روحانی، سخنگوی ائتلاف حامیان میراث فرهنگی اصفهان، سخنان ضد و نقیض مسئولان در مورد پروژه‌ی مترو را دلیلی بر وجود فضایی غیرشفاف و مبهم می‌داند.

وی می‌گوید، چندی پیش رئيس شورای شهر اصفهان، عباس حاج‌رسولی‌ها، در شبکه‌ی رادیویی این شهر اعلام کرد که کار حفاری تونل شرقی ـ غربی متروی اصفهان نیز آغاز شده است. در حالی که احمد امین‌پور، رئيس شورای شهر اصفهان، می‌گوید، این اظهار نظر «شخصی» است و «هیچ نقشه و طرحی ارائه نشده و اگر قرار باشد چنین شود با آن برخورد می‌شود.»

محور شرقی ـ غربی اصفهان از زیر بخش اعظم بافت تاریخی این شهر می‌گذرد. علیرضا روحانی با اشاره به این مسئله و «ضد و نقیض‌گویی‌های مسئولان» و «عدم وجود طرح و نقشه‌ای مشخص» در مورد این محور حساس می‌گوید: «در این مورد هنوز هیچ طرح و نقشه‌ای ارائه نشده و اصلا نمی‌دانیم که آیا متروی اصفهان بر اساس طرح‌های از پیش تعیین‌شده حرکت می‌کند یا اول حرکت می‌کنند و بعد وقتی با مشکلی مواجه می‌شوند با مشاورین خودشان ارتباط می‌گیرند و بالاخره نقشه‌ای را برای آن طراحی می‌کنند. چون این مسئله را ما در مورد خط شمالی ـ جنوبی متروی اصفهان هم داشتیم و زمانی که سازمان میراث فرهنگی کشور از استانداری اصفهان درخواست نقشه کرد، سازمان قطار شهری اشاره کرد که هیچ نقشه‌ای وجود ندارد و برای تهیه‌ی نقشه و ارائه به مسئولین مهلت خواست.»

نویسنده: فریبا والیات

تحریریه: بابک بهمنش

برای شنیدن گزارش فایل صوتی پایین صفحه را کلیک کنید.