دعوت روسیه از ایران برای همکاری در بورس نفت
۱۳۸۷ اسفند ۱۴, چهارشنبه
به گفته‌ی سرگئی اشماتکو، وزیر انرژی روسیه که روز دوشنبه در سفری رسمی به ایران رفته بود، هر دو کشور روسیه و ایران امکانات مساعدی برای معاملات نفتی دارند و از همین رو «ما ایجاد یک بورس مشترک نفتی را پیشنهاد می‌کنیم.» او افزود، در شرایطی که کشورهای تولیدکننده‌ی نفت در حال متنوع‌سازی ساختار تجاری خود هستند، همکاری دوجانبه در مواردی مانند بورس نفتی سنت پترزبورگ حائز اهمیت می‌شود.
روبل در بورس نفت ایران
در اواخر بهمن‌‌ماه گذشته، غلامرضا انصاری، سفیر ایران در روسیه اعلام کرد که در بورس نفتی تازه تأسیس ایران، روبل روسیه نیز در معاملات نفتی به کار گرفته خواهد شد. نخستین فاز بورس نفتی ایران، پس از ۷ سال تأخیر، روز ۲۸ بهمن آغاز به کار کرد. در این ۷ سال امارات متحده صاحب بورس نفت مخصوص به خود شد و روسیه نیز نهاد مشابهی در سنت پترزبورگ دائر کرد.
در بورس نفت ایران که مقر آن در کیش است، در حال حاضر تنها فرآوردهای پتروشیمی خرید و فروش می‌شوند و معامله‌ی نفت قرار است محور فعالیت فاز دوم این بورس باشد. هنوز معلوم نیست که این فاز چه زمانی راه‌اندازی خواهد شد. یکی از اهداف اصلی جمهوری اسلامی ایران از راه انداختن بورس نفت، حذف دلار از معاملات نفتی خود و جایگزینی یورو و برخی ارزهای دیگر به جای آن بوده است. اما دولت محمود احمدی‌نژاد مایل است که ریال مبنای مبادلات بورس نفت کيش باشد. از سوی دیگر کارشناسان نیز در باره‌ی کارآیی بورس نفت و همچنین قرارگرفتن ریال به عنوان مبنای مبادلات آن، نگاهی توام با تردید دارند.
مشکل مشترکی به نام کاهش بهای نفت
به عقیده‌ی صاحب‌نظران، عوامل متعددی چشم‌انداز تولید نفت در ایران را با دشواری و ابهام روبرو کرده‌اند. این نظر وجود دارد که عدم سرمایه‌گذاری لازم در زمینه‌ی استخراج نفت و افزایش فزاینده مصرف انرژی در داخل کشور، در سال‌های آینده از سهم نفت صادراتی بکاهد و ایران قادر نباشد حتی موقعیت کنونی خود را در این بازار نفت حفظ کند. موضوع کاهش قیمت نفت نیز از دیگر دشواری‌های بزرگ در این رشته است که وجود بورس نفت هم شاید کمک چندانی به رفع آن نکند.
راه‌های مقابله با کاهش بهای نفت یکی از محورهای مذاکرات وزیر نفت روسیه در تهران هم بود. هر دو کشور از بابت این کاهش با دشواری‌های فزاینده‌ای روبرو شده‌اند. آنها می‌گویند قیمت کنونی نفت که به زیر بشکه‌ای کمتر از ۴۰ دلار سقوط کرده است، بر خلاف منافع کشورهای تولید‌کننده است و سرمایه‌گذاری‌های درازمدت در زمینه‌ی استخراج نفت را ناممکن می‌کند.
وزیر انرژی روسیه با تأکید بر آمادگی همکاری با کشورهای عضو اوپک برای مقابله با کاهش قیمت نفت، گفت:«در حال حاضر برنامه‌ای برای اقدام مشترک با اوپک وجود ندارد، ولی ما در حال تبادل نظر دائمی با یکدیگر هستیم.» اشماتکو افزود که کشورش در فاصله‌ی نوامبر ۲۰۰۷ تا نوامبر ۲۰۰۸ یک و نیم میلیون بشکه از تولید نفت خود کاسته است.