«رشوه همه چیز را خراب می‌کند!»
۱۳۹۰ خرداد ۴, چهارشنبه
در گزارش سال ۲۰۱۰ سازمان شفافیت جهانی (Transparency International) شرکت‌های بزرگ دنیا در رابطه با پرداخت رشوه بررسی شده‌اند. این سازمان شرکت‌های روسی و چینی را به لحاظ پرداخت رشوه بدترین شرکت‌های دنیا ارزیابی کرد.
امسال سازمان شفافیت جهانی وضعیت کشورهای "سازمان همکاری اقتصادی و توسعه Organisation for Economic Co-operation and Development" را بررسی کرد. این سازمان که به "باشگاه کشورهای ثروتمند" هم شهرت دارد و یکی از نهادهای تاثیرگذاراقتصادی دنیا به شمار می‌آید، بیش از ۲۵۰۰ کارشناس دارد که بیش از ۷۰۰ نفر آن اقتصاددان هستند. در حال حاضر بیش از ۱۰۰ کشور دنیا از جمله روسیه، چین، برزیل به موافقتنامه‌ها و قرادادهای آن پیوسته‌اند. مقر این سازمان در پاریس قرار دارد.
۲۱ کشور صنعتی برای انعقاد قرارداد رشوه می‌هند!
میکولوش مارشال، کارشناس و مسئول کشورهای اروپایی و آسیای مرکزی سازمان شفافیت جهانی در گفت‌و‌گو با دویچه‌وله تائید کرد که از ۳۷ کشور عضو سازمان همکاری اقتصاد ی و توسعه ۲۱ کشور هنوز برای انعقاد قرارداد در خارج از کشور رشوه پرداخت می‌کنند. وی درعین حال خاطرنشان می‌کند که اعضای این کشورها مدتهاست پذیرفته‌اند که علیه پرداخت رشوه در خارج مبارزه کنند و شرکت‌هایی را که رشوه می‌دهند مجازات کنند، اما اقدامی از سوی این کشورها در این راستا به عمل نیامده است.
به‌قول آقای مارشال بیشترین رشوه‌ها در آسیای میانه پرداخت شده است. اما بنا به ادعای مسئولین سازمان شفافیت جهانی ایران نیز جزو کشورهایی محسوب می‌شود که بیشترین رشوه‌ها در آن پرداخت می‌شود.
هفت کشور برتر در مبارزه با پرداخت رشوه
آقای مارشال از سازمان شفافیت جهانی همچنین می‌گوید: «ما اقدامات دولت‌ها را تجزیه و تحلل کردیم و نتیجه گرفتیم که در دانمارک، آلمان، انگلستان، ایتالیا، نروژ، سوئیس و آمریکا علیه پرداخت رشوه در خارج به‌صورت فعالی مبارزه می‌شود. اما در ۲۱ کشور عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه اقدامی علیه پرداخت رشوه در خارج انجام نمی‌گیرد».
مارشال در ادامه خاطرنشان می‌کند که شرکت‌های ۲۱ کشور صنعتی که سازمان شفافیت جهانی بررسی کرده در کشورهای خود خوب عمل کردند، اما در خارج رشوه پرداخت کرده‌اند. این شرکت‌ها فکر می‌کنند که اگر رشوه نپردازند فرصت‌های اقتصادی را از دست خواهند داد. مارشال استاندارد دوگانه‌ی این شرکت‌ها را هم انتقاد می‌کند و می‌گوید:«غالب این شرکت‌ها به روسای دولت‌ها، کارمندان ارشد و یا شخصیت‌های سیاسی کشورهای خارج رشوه دادند و بنظر سازمان ما این شرکت‌ها مقصرند و از استانداردهای دوگانه پیروی می‌کنند».
رشوه همه چیز را خراب می‌کند!
مسئولان سازمان شفافیت جهانی به دویچه وله گفتند، باشگاه کشورهای ثروتمند پذیرفتند پرداخت رشوه در خارج از کشور جرم است. مارشال از سازمان شفافیت جهانی می‌گوید: «این قانون خوبی است اما اجرای آن مشکل است و به همین دلیل سازمان ترانس‌پرنسی از اعضای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه درخواست می‌کند که علیه فساد مالی و پرداخت رشوه در خارج مشترکا مبارزه کنند، زیرا رشوه همه چیز را خراب می‌کند».
دکتر پتر فون بلومبرگ Peter von Blomberg یکی دیگر از مسئولین سازمان شفافیت جهانی هم از تجربه ۲۰ساله این سازمان صحبت می‌کند و نتیجه می‌گیرد که پرداخت رشوه با فرهنگ حاکم و وضعیت سیاسی کشورها نیز ارتباط دارد و رشوه باعث تداوم نظام‌های استبدای و دیکتاتوری شده است. موضوع رشوه به‌نظر او حتی در کتاب انجیل هم آمده و یکی از بزرگترین مشکلات بشریت به شمار می‌آید. بنظر آقای بلومبرگ در بسیاری از کشورها رشد رشوه، فساد مالی و دولتی مانع بوجود آمدن جامعه‌ی سالم و پیشرفته، استقرار دمکراسی و احترم به حقوق بشرشده است. وی بر این باور است که مبارزه علیه فساد، کلید تغییر و تحولات سیاسی در جامعه است.
اطلاعات مربوط به ایران را تاجران و شرکت‌ها دادند!
سازمان شفافیت جهانی در بیش از صد کشور دنیا دفتر دارد و از جمله با سازمان‌های مستقل وغیر دولتی اردن، مصر، اسرائیل، عراق همکاری می‌کند. سازمان شفافیت جهانی در ایران فعالیتی ندارد. در عین حال این سازمان ایران را به لحاظ رشد رشوه، فساد مالی و دولتی یکی از فاسدترین کشورهای دنیا تشخیص داده است.
آقای مارشال به این سئوال دویچه‌وله که اطلاعات درباره رشوه‌خواری و فساد مالی در ایران را از کدام منابع جمع‌آوری می‌کند، چنین پاسخ میدهد: «ما در ایران دفتر نداریم و با سازمان‌های مستقل غیر دولتی نیزهمکاری نداریم. در کشوری که آزادی نیست و سازمان‌های مستقل غیردولتی ممنوع هستند، جمع‌آوری اطلاعات دشوار است. علیرغم آن ما اطلاعات خود را از منابع جدی و قابل اطمینان دریافت می‌کنیم. بیشتر این اطلاعات بوسیله تاجران، شرکت‌ها و مراکز معتبری که درباره‌ی ایران تحقیق می‌کنند و اطلاعات وسیع و دقیقی جمع‌آوری کردند، به ما می‌رسد».
خصوصی سازی و دولتی کردن شرکت‌ها
هم آقای بلوموبرگ و هم میکولوش مارشال از مسئولین سازمان شفافیت جهانی در صحبت‌های خود تاکید کردند که خصوصی‌سازی شرکت‌ها نیز می‌تواند در مبارزه علیه رشوه و فساد مالی کمک کند. به‌نظر مارشال مسئله‌ی خصوصی‌سازی و یا دولتی کردن بخش‌های خصوصی اقتصاد بستگی به شفافیت فعالیت آنها دارد.
مسئولین سازمان شفافیت جهانی که در گفت‌و‌گو با دویچه وله شرکت کردند از عدم مدیریت صحیح و کم‌کاری دولت‌ها علیه فساد مالی نیز انتقاد کردند. درعین حال آنها تاکید دارند که آزادی مطبوعات و فعالیت سازمان‌های مستقل غیردولتی به مبارزه علیه رشوه و فساد مالی در جامعه کمک شایانی می‌کند. آنها متذکر شدند که بدون استقرار دمکراسی مبارزه علیه رشوه خواری در جامعه بسیار دشواراست.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: عباس کوشک جلالی