روزهای بحرانی در روابط ایران با همسایگانش

خبرگزاری رویترز در گزارشی اعلام کرده که دولت ترکیه، گزارش توقیف یک محموله حاوی جنگ افزارهای نظامی و تسلیحاتی را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارسال کرده است.

این خبرگزاری اعلام کرده که مقام‌های ترک این گزارش را به یکی از کمیته‌های شورای امنیت سازمان ملل که بر اجرای تحریم‌های این سازمان علیه ایران نظارت دارد، ارسال کرده‌اند.

در این گزارش آمده است که محموله نظامی و تسلیحاتی فوق از یک هواپیمای ایرانی کشف و ضبط شده و دولت ایران با ارسال این محموله به مقصدی که به احتمال زیاد کشور سوریه است، تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه خود را نقض کرده است.

برخی رسانه‌های غربی و مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی، همواره دولت جمهوری اسلامی ایران را به تجهیز تسلیحاتی گروه‌های مسلح لبنانی و فلسطینی که علیه اسرائیل می‌جنگند، از طریق کشورهایی مانند سوریه متهم کرده‌اند. دولت ایران نیز تاکنون این اتهامات را رد کرده است.

در گزارش خبرگزاری رویترز آمده است دولت ترکیه که به علت سهل‌انگاری در اجرای مفاد قطعنامه های تحریمی علیه جمهوری اسلامی از جانب کشورهای غربی تحت فشار قرار دارد، با ارسال این گزارش به شورای امنیت سازمان ملل تلاش کرده تا از حجم این انتقادها علیه خود بکاهد.

ایران و نقض تحریم‌های سازمان ملل

هواپیمای باربری ایرانی، روز ۱۵ مارس (۲۴ اسفند ۸۹) توسط دولت ترکیه توقیف شد و در بازرسی‌ها، مقادیری اسلحه، مواد منفجره و موشک‌های سبک از آن کشف شد.

دولت ترکیه پس از بازجویی از خدمه هواپیما اعلام کرد که آنها از محتویات محموله ای که حمل می کردند، بی‌خبر بوده و به این دلیل خدمه هواپیما را به ایران باز گرداند.

تحریم‌های نظامی و تسلیحاتی ایران، بخشی از تحریم‌های گسترده‌ای است که شورای امنیت سازمان ملل متحد به منظور جلوگیری از گسترش برنامه اتمی جمهوری اسلامی به برنامه‌ای دارای ابعاد نظامی به تصویب رسانده است.

ایران از سال ۲۰۰۶ با هفت قطعنامه از جمله چهار قطعنامه تحریمی از سوی شورای امنیت سازمان ملل روبه‌رو شده است و ممنوعیت وضع شده بر صادرات و واردات سلاح توسط ایران مستند به قطعنامه‌ای است که در سال ۲۰۰۷ علیه ایران به تصویب رسید.

نماینده کلمبیا در سازمان ملل متحد که ریاست کمیته نظارت بر اجرای تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را برعهده دارد، هفته گذشته نسبت به افزایش موارد نقض این تحریم‌ها توسط ایران ابراز نگرانی کرد.

دولت‌های ایران و ترکیه هنوز واکنش رسمی به این گزارش نشان نداده‌اند اما "رجانیوز" وبسایت نزدیک به دولت ایران می گوید "نگرانی شدید امریکا و اسراییل از بی‌اعتنایی جامعه بین‌المللی به تحریم‌های اعمال شده علیه ایران"، علت اصلی جنجال‌های اخیر درباره بازرسی از محموله‌های ایرانی و "پرونده سازی‌های پی در پی" در اینباره است.

تشنج سیاسی- تسلیحاتی

پیش از این در آخرین هفته سال ۱۳۸۹ نیز دولت اسرائیل از توقف یک کشتی باری ایرانی حامل سلاح برای شبه‌نظامیان فلسطینی خبر داده بود. در همان هفته دولت ایران به ارتباط با سه محموله تسلیحات مرتبط نظامی و هسته‌ای که در کره‌جنوبی، سنگاپور و مالزی متهم شد و ترکیه نیز علاوه بر هواپیمای متعلق به شرکت یاس‌ایر، یک هواپیمایی ایرانی دیگر را که مشکوک به حمل سلاح بود بازرسی کرد.

در آبان ماه سال گذشته نیز دولت نیجریه اعلام کرد که یک محموله حاوی راکت و مواد منفجره توسط ماموران اطلاعاتی این کشور ضبط شده که شرکت فرانسوی مالک کشتی حامل آن گفت که محل بارگیری آن در ایران بوده است و بر اساس اعلام رسمی دولت نیجریه، این محموله به مقصد شورشیان سنگال ارسال شده بود.

این مسئله در نهایت به قطع روابط سیاسی و دیپلماتیک ایران و سنگال انجامید.

این در حالی است که در هفته‌های اخیر و به دنبال بروز ناآرامی‌های اجتماعی گسترده در بحرین، روابط جمهوری اسلامی ایران با همسایه جنوبی خود نیز به شدت متشنج شده است. دو کشور سفرای خود را از پایتخت های یکدیگر فراخوانده و هر کدام اقدام به اخراج یک دیپلمات کرده‌اند.

ایران به شدت از برخورد دولت بحرین با معترضان و همچنین اعزام نیروهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی به آنجا برای حمایت از دولت بحرین انتقاد کرده است. بحرین این انتقادها را دخالت در امور داخلی خود خوانده است.

دولت کویت هم دیگر همسایه ایران است که در روزهای گذشته روابط متشنجی را با دولت جمهوری اسلامی تجربه کرده است تا جایی که شیخ محمد الصباح، وزیر خارجه کویت روز پنجشنبه اعلام کرد که کشورش سه دیپلمات ایرانی را به اتهام جاسوسی، "عنصر نامطلوب" شناخته و اخراج می‌کند.

خبرگزاری رویترز همچنین در گزارشی خبر داده که دولت هند نیز در راستای اجرای قطعنامه های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه برنامه اتمی ایران، با صدور بیانیه‌ای تمامی روابط تجاری اعم از کالا و فن‌آوری که به برنامه هسته‌ای ایران کمک کند را ممنوع اعلام کرده است.

هندوستان از کشورهایی است که همواره روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی داشته و با خرید روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت یکی از بزرگترین خریداران نفت ایران است.

محمدرضا یزدان پناه

تحریریه: شهرام اسلامی