سازمان ملل در روز جهانی سلامت: دیابت را شکست دهید
۱۳۹۵ فروردین ۱۹, پنجشنبه
تعداد افراد درگیر با چاقی برای اولین بار از تعداد افراد لاغر بیشتر شده است. بیماری "چاقی مفرط" به معضلی فراگیر و جهانی تبدیل شده است و حتا در کشورهای فقیری که سوء‌تغذیه یک بحران اجتماعی است، افراد فقیر و کودکان به دلیل غداهای کنسروشده بی‌کیفیت و رواج "غذاهای فوری" روز به روز چاق‌تر می‌شوند.
سرطان همچنان هیولای ترسناکی است که هر روز جان افراد بسیاری را می‌گیرد. شمار انواع بیماری‌های خودایمن که گاه علم از آن‌ها هیچ چیز نمی‌داند و تعداد مبتلایان همچنان رو به فزونی است.
هفتم آوریل، روز جهانی "سلامت" در تقویم جهان است. درحالی که پیشرفت‌های پزشکی، حجم کتاب‌ها، تولیدات رسانه‌ای، دانستنی‌ها و وب‌سایت‌های تخصصی درباره‌ی سلامت، از تغذیه گرفته تا ورزش و فوروم اطلاع‌رسانی درباره‌ی بیماری‌ها از همیشه بیشتر شده، وضعیت میانگین سلامتی افراد در جوامع مختلف با چالش‌های بسیاری مواجه است.
یکی از بیماری‌هایی که سلامت جسمی میلیون‌ها نفر را در جهان هدف گرفته و سال به سال شمار مبتلایان به آن بیماری بیشتر می‌شود، "دیابت" است.
امسال سازمان ملل متحد بیماری "دیابت" را به عنوان محور اصلی روز جهانی سلامت انتخاب کرده است. شعار کوتاه و ساده است: «دیابت را شکست دهید.» شکست دادن دیابت اما عزم و اراده‌ی جهانی می‌خواهد.
دیابت نوعی از اختلال سوخت‌وساز در بدن است. اختلالی که توانایی تولید انسولین در بدن را هدف قرار می‌دهد یا ساختار بدن را نسبت به انسولین مقاوم می‌کند و درنتیجه انسولین نمی‌تواند در بدن عملکرد طبیعی خود را داشته باشد.
بیشتر بخوانید:رژیم غذایی ناسالم پدرومادر، دلیلی برای چاقی کودکان
یابت انواع مختلف دارد: از دیابت ناشی از اختلال ژنتیکی یا ناشی از بارداری گرفته تا انواع رایج دیابت نوع یک و نوع دو که در آن بدن نسبت به انسولین دچار مقاومت می‌شود. بررسی‌های جهانی نشان می‌دهد که نزدیک به ۹۰ درصد مبتلایان به دیابت، به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند.
"۳۵۰ میلیون نفر با دیابت دست‌وپنجه نرم می‌کنند"
گزارش "سازمان ملل متحد" از ارقام بهت‌آوری حکایت می‌کند. سازمان ملل می‌گوید نه‌تنها ۳۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا هستند، که این رقم در ۲۰ سال پیش‌رو ۲ برابر خواهد شد.
آمار جهانی می‌گوید سالانه دست‌کم ۱.۵ میلیون نفر به دلیل ابتلا به بیماری دیابت جان خود را از دست می‌دهند. سازمان بهداشت جهانی هشدار داده که تا سال ۲۰۳۰، دیابت هفتمین دلیل اصلی مرگ‌ومیر در جهان خواهد بود.
گروهی از پزشکان و محققان آمریکایی در مقاله‌ای که در نشریه‌ی "جامعه پزشکی آمریکا" منتشر کردند، از واقعیت ترسناک دیگری پرده برداشتند: «پنجاه درصد بزرگسالان در آمریکا یا به دیابت مبتلا هستند یا در مرحله‌ی پیش از ابتلا و در معرض ابتلا به انواع دیابت‌اند.»
در آمریکا سالانه ۷۱ هزار نفر در اثر دیابت و عوارض ناشی از آن جان خود را از دست می‌دهند.
سازمان ملل در آستانه‌ی روز جهانی بهداشت اعلام کرد که بررسی آن‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد مرگ‌های ناشی از دیابت در کشورهای فقیر یا درحال‌توسعه رخ می‌دهد.
دیابت حالا به یکی از اصلی‌ترین دلایل نابینایی و از کار افتادن کلیه‌ها در جهان تبدیل شده است.
شکر، قاتل جان آدم‌ها
سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل متحد از همه خواستند به‌پا خیزند و "دیابت را شکست دهند." اما مشکل کجاست و دلیل افزایش روند ابتلا به دیابت را کجا باید جست‌وجو کرد؟
بیشتر بخوانید:۵۰ درصد بزرگسالان آمریکایی با دیابت دست‌وپنجه نرم می‌کنند
شکر، یکی از اصلی‌ترین دلایل ابتلا به دیابت است. درحالی که توصیه‌های پزشکی کشورهای مختلف مدام هشدار می‌دهند که باید از مصرف شکر کاست، دیگر کمتر می‌توان محصول غذایی پیدا کرد که بدون شکر باشد.
شکر چه به‌عنوان یکی از مواد اصلی ترکیبات غذایی چه در اشکال مختلف به عنوان ماده نگهدارنده و "افزودنی مجاز" همه‌جا را فرا گرفته است. هیچ غذای کنسروشده، آماده، ترشی و مربا و رب و آب‌میوه و حتا نان و پاستایی نمی‌توان یافت که از شکر چه به عنوان ماده اصلی و چه با اسامی پیچیده به‌عنوان "افزودنی مجاز" مبرا باشد.
محصولات غذایی رستوران‌های زنجیره‌ای "غذای سریع" انباشته از شکر است و نوشیدنی‌های متعدد از کوکاکولا و پپسی گرفته تا انواع آب‌میوه‌ها و نوشابه‌های "انرژی‌زا"ی ورزشی سرشار از شکر ناسالم است.
اصلی‌ترین دلیل رواج گسترده‌ی دیابت و چاقی مفرط در کشوری مثل آمریکا، استفاده‌ی بی‌رویه از اشکال مختلف شکر در همه‌ی محصولات خوراکی است.
"از شکر بکاهید، ورزش کنید، میوه بخورید، سیگار نکشید"
اما چطور باید به جنگ دیابت رفت؟ سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی توصیه کردند که برای "شکست دادن دیابت" تا می‌توانید میوه تازه و سبزیجات بخورید، از اضافه وزن خود بکاهید، از توتون و تنباکو دوری کنید، به‌طور منظم ورزش کنید و از شکر بکاهید.
اما توصیه آخر احتمالا دشوارترین کار است: در بسیاری از کشورهای جهان اراده‌ی جمعی جدی و ابزار قانونی برای مقابله با کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ تولید محصولات غذایی برای این‌که روند تولید را تغییر دهند، وجود ندارد.
شرکت‌های عظیم صنایع غذایی سلیقه غذایی مردم را تعیین می‌کنند و تغییر می‌دهند و روز به روز افراد بیشتری به شکر وابسته می‌شوند. هر روز افراد بیشتری بدون این‌که بفهمند، به شکر اعتیاد پیدا می‌کنند و با عوارض و بیماری‌های جدی ناشی از مصرف بی‌رویه شکر دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
این وضعیت درحالی است که سازمان بهداشت جهانی هشدار داده که مضرات "تغذیه ناسالم" حتا از "سیگار کشیدن" هم بدتر و بیشتر است.
"بیش از ۵ میلیون مبتلا به دیابت در ایران"
در جدول داده‌ها و آمار سازمان بهداشت جهانی، ایران یکی از کشورهایی است که با رشد نگران‌کننده‌ی ابتلا به انواع بیماری دیابت مواجه است.
علیرضا مهدوی، مدیر برنامه ملی دیابت در کشور، در سال گذشته اعلام کرد که دست‌کم ۵ میلیون شهروند ایران به دیابت مبتلا هستند. او رشد دیابت در ایران را "سرسام‌آور" توصیف کرده بود.
بیشتر بخوانید:«۷۰ درصد تهرانی‌ها چاق‌اند یا اضافه وزن دارند»
دلیل افزایش ابتلا به دیابت در ایران نیز مشابه دیگر کشورهای درحال‌توسعه است. سبک زندگی شهری ایرانی‌ها نیز دچار تغییرات بسیار شده است. افراد بیشتری کم‌تحرک شده‌اند، تغدیه ناسالم و "فست‌فودی" در ایران رایج شده، استفاده از محصولات کنسروشده و بسته‌بندی غرق در شکر و مواد افزودنی مدام درحال افزایش است و عوامل زیست‌محیطی نیز در افزایش ابتلا دخیل‌اند.
"برنامه ملی دیابت" در ایران اعلام کرده است که روند ابتلا به این بیماری در شهرهای یزد و بوشهر از سایر نقاط کشور بیشتر است و برای مثال میزان مبتلایان در یزد با شمار بیماران در تهران تقریبا برابر است.
برنامه ملی دیابت و وزارت بهداشت و درمان در ایران مشخص نکرده‌اند که دلیل رشد نگران‌کننده ابتلا به دیابت در این دو شهر چیست.
سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی قصد دارند در روز جهانی سلامت در سال ۲۰۱۶، شهروندان جهان را تشویق کنند که گام‌های کوچک و موثری برای پیشگیری از ابتلا به دیابت، افزایش آگاهی درباره این بیماری و تلاش برای درمان آن بردارند. اولین توصیه‌آن‌ها ساده است: «روزی دست‌کم نیم‌ساعت فعالیت ورزشی مفید داشته باشید.»