سقوط حکومت قذافی در آیینه رسانه‌های ایران
۱۳۹۰ شهریور ۱, سه‌شنبه
با گذشت ماه‌ها از تصویب منطقه پرواز ممنوع بر فراز آسمان لیبی توسط شورای امنیت و حضور نظامی نیروهای ناتو در کنار مخالفان دولت لیبی برای مقابله با حکومت سرهنگ معمر قذافی، بیش از هشتاد درصد از شهر طرابلس در اختیار مخالفان قرار گرفته است. به گفته مخالفان و نیروهای ناتو، چیزی تا سقوط کامل حکومت سرهنگ معمر قذافی باقی نمانده است.
سه‌شنبه (۲۳ اوت/۱ شهریور)، اکثر روزنامه‌‌ها و رسانه‌های دولتی و نیمه‌دولتی ایران به سقوط دولت لیبی واکنش نشان دادند. ابراز خشنودی از سقوط حکومت لیبی در کنار ابراز ناراحتی از همراهی نیروهای ناتو با مخالفان معمر قذافی، وجه مشترک رسانه‌های دولتی ایران، همچون روزنامه کیهان، رسالت و خبرگزاری فارس درباره اتفاقات اخیر لیبی است.
کیهان، رسالت، فارس
روزنامه کیهان معمر قذافی را «مشهورترين ديكتاتور جهان عرب» معرفی کرده که عاقبت پس از تصرف طرابلس به دست انقلابيون به "زباله‌دانی تاريخ" پيوست.
این روزنامه سقوط حکومت سرهنگ قذافی را «پيروزی ديگری برای جهان اسلام» برشمرده و به ابراز خشنودی و تبریک گروه اسلام‌گرای حماس از تصرف طرابلس پايتخت ليبی اشاره کرده است.
همچنین به گزارش خبرگزاری فارس، حسين نقوی عضو كميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس ایران، خواستار توقف فوری حملات نظاميان آمريكا و ناتو به شهر‌های لیبی شده است. این نماینده مجلس ایران، هدف نیروهای ناتو و آمریکا را «جلوگیری از خيزش مردمی لیبی» عنوان کرده است.
جواد جهانگيرزاده دیگر عضو كميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس ایران نیز در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس، پيروزی انقلاب ليبی را نويدی برای تشكيل جبهه مقابله با «زياده خواهی‌‌های غرب» بیان کرده است.
روزنامه رسالت در سرمقاله خود، با ابراز خشنودی از سرنگونی حکومت قذافی، ماموریت نیروهای ناتو در جنگ با حکومت قذافی را «نابودی زيرساخت‌های اقتصادی، نظامی ليبی» عنوان کرده است.
روزگار، شرق، اعتماد
در یادداشت روزنامه "روزگار"، شماره سه‌شنبه، اول شهریور ۱۳۹۰، به قلم صادق زیبا کلام آمده است: «در همه جای خاورمیانه صحبت از آن است که بعد از لیبی و سقوط معمر قذافی نوبت بعثی‌های حاکم بر سوریه کی میرسد؟ در همه‌جا البته به‌جز ایران، که سخنی و حرفی از سوریه و مبارزه مردمش در محافل دولتی نیست.»
آقای زیباکلام به مشکلات و معضلات فراوان بر سر راه رژیم انقلابی جدید لیبی پرداخته و نوشته است: «آینده لیبی پر از بیم و امید است. در بدترین حالت ممکن است مثل عراق شود. اما حتی در آن حالت هم دژ استبداد ترک بزرگی در جهان عرب برداشته و بخش دیگری از جهان اسلام با دموکراسی محشور شده است.»
داود محمدی، در روزنامه "شرق" به شکست نظریه "مشت آهنین" اشاره کرده که پس از سقوط بن‌علی، مبارک و صالح در برخی محافل کارشناسی سیاسی مطرح شد.
به نوشته‌ی محمدی: «در برخی محافل كار‌شناسی سياسی مطرح شد كه آنان در به‌كارگيری "مشت آهنين"، اراده و جسارت لازم از خود نشان ندادند و تاوان تزلزل خويش را با وداع اجباری از قدرت پرداختند. اين گروه از تحليل‌گران برای اثبات مدعای خويش از جمله به رخدادهای ليبی استناد كرده و معتقد بودند «انسداد راه هرگونه مذاكره» و عقب‌نشينی نكردن در قبال مخالفان و استفاده حداكثری از ابزار سركوب، معترضان متشتت و پراكنده را در گرداب فرسايش توان و ارعاب گرفتار كرده و تداوم حكومت را تضمين خواهد كرد. اما آنچه در فاز نهايی تحولات ليبی رخ داد، اين واقعيت را به اثبات رساند كه نظاميان هم نمی‌‌توانند گريزگاه مطمئنی باشند برای حاكمان عربی كه مردم آن‌ها را تبلور مطالبات خويش نمی‌‌دانند.»
يوسف مولایی در روزنامه "اعتماد" به ابتکار عمل و نقش‌آفرینی بی‌بدیل ناتو، شورای امنیت و نهادهای بین‌المللی برای استقرار دموكراسی و توسعه پايدار در لیبی پرداخته است.
در یادداشت یوسف مولایی آمده است: «ناتو با بهره‌گيری از تجارب گذشته‌ی خود در روند دولت‌سازی در ليبی در چارچوب نسل دوم پاسداری از صلح نقش تعيين‌كننده‌يی ايفا خواهد كرد. مبرم‌ترين و فوری‌ترين مساله در ليبی حفظ امنيت، ايجاد ثبات و تامين نيازهای روزمره مردم است. به نظر میرسد كه تجارب چند ماهه‌ی شورای انتقالی ملی در بنغازی كمک موثری برای عبور از مشكلات اين مرحله در ليبی فراهم خواهد كرد.»
در یادداشتی دیگر در روزنامه "اعتماد"، داود هرميداس باوند درباره نقش‌آفرینی اروپا در آینده‌ی لیبی نوشته است: «اگرچه نيروهای ناتو به حكم شورای امنيت وارد مناقشه ليبی شدند و حكومت قذافی را زير حمله گرفتند اما قطعا اين مداخله در سياست خارجی آينده كشورهای اروپايی كه وظايف بيشتری به نسبت آمريكا در بحران ليبی برعهده داشتند، نقش بازی خواهد كرد.»
واکنش رسمی مقامات ایران
در آخرین واکنش‌های رسمی مقام‌های جمهوری اسلامی ایران نسبت به حوادث لیبی، در مرداد سال جاری، آیت‌الله خامنه‌ای سیاست غرب در لیبی را "بسیار رذیلانه و موذیانه" خوانده بود.
خامنه‌ای غرب را به "تلاش برای سواستفاده از قیام مردم لیبی، برای تسلط بر منابع نفت این کشور" متهم کرده بود.
در شهریور ۱۳۶۳ علی خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت ایران برای دیدار با معمر قذافی به لیبی سفر کرده بود.
ناظران سیاسی معتقدند که مقام‌های جمهوری اسلامی ایران جنبش دمکراسی‌خواهی مردم کشورهای عربی را بر اساس منافع خود تعریف می‌کنند. از نظر حاکمیت ایران، اعتراضات گسترده در مصر، تونس، یمن و بحرین، خصلتی مردمی دارد، ولی در سوریه که تأمین‌کننده‌ی منافع جمهوری اسلامی در منطقه است، اعتراضات فراگیر مردم تحریک بیگانگان است که باید سرکوب شود.
HK/DK