سیاست اسد، سرکوب معترضان و مقابله با آژانس اتمی

در پی سرکوب خونین معترضان در روز جمعه (۲۸ اکتبر/۶ آبان) که به گفته نهادهای حقوق‌بشری دست‌کم ۴۰ کشته در شهرهای حما و حمص برجای گذاشت، اتحادیه عرب از دولت اسد خواست به خشونت‌ها علیه غیرنظامیان پایان دهد.

کمیته وزیران اتحادیه عرب در روز جمعه اعلام کرد که «نامه‌ای فوری» خطاب به دولت اسد به دمشق ارسال کرده است. در این نامه «ابراز امیدواری شده که دولت اسد با اتخاذ تدابیر مناسب از شهروندان غیرنظامی خود محافظت کند».

به گفته کارشناسان سیاسی‌، این شدیدترین انتقاد از سوی اتحادیه عرب از رژیم بشار اسد تاکنون بوده است. کمیته وزیران اتحادیه عرب قرار است که در روز یک‌شنبه نیز (۳۰ اکتبر / ۸ آبان) با نمایندگان دولت سوریه در دوحه (قطر) دیدار کند.

درخواست تظاهرکنندگان از ناتو

به گفته خبرگزاری رویترز، تظاهرکنندگان و مخالفان رژیم اسد خواستار کمک‌های فوری جامعه‌جهانی و ناتو شده‌اند. صدای کسانی که خواهان مداخله مستقیم ناتو در سوریه هستند، بیش از پیش شنیده می‌شود.

به گفته مخالفان، برقراری "منطقه ممنوع پرواز" در سوریه سبب خواهد شد که "ارتش آزاد سوریه " بتواند به گونه‌ای موثرتر با نیروهای زمینی رژیم اسد مقابله کند. "ارتش آزاد سوریه" در ماه ژوئیه سال جاری توسط شماری از سربازان و افسران متمرد در سوریه ایجاد شد. این نظامیان فراری برای مقابله با دولت مرکزی به صفوف مخالفان پیوسته‌اند.

هفت ماه از شروع نخستین تظاهرات علیه رژیم اسد می‌گذرد. دولت سوریه پس از نخستین اعتراضات وعده‌ی اصلاحات سیاسی و اقتصادی داد، اما تا کنون به هیچ‌یک از وعده‌های خود عمل نکرده است. به گفته سازمان ملل متحد، تا کنون بیش از ۳ هزار نفر در جریان اعتراضات کشته شده‌اند. مخالفان شمار کشته‌شدگان را بیش از این آمار می‌خوانند.

مخالفت رژیم اسد با تحقیقات آژانس اتمی

رژیم سوریه بار دیگر با بازرسی تاسیسات هسته‌ای خود توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مخالفت کرد. به گفته دیپلمات‌های آژانس بین‌المللی در وین، سوریه در نشستی مشورتی به درخواست کارشناسان آژانس برای بازرسی تاسیسات اتمی خود پاسخ منفی داده است.

این دپیلمات‌ها در روز جمعه (۲۸ اکتبر/۶ آبان) فاش ساختند که نمایندگان آژانس اتمی در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه (۲۴ و ۲۵ اکتبر) با مقامات سوری در دمشق دیدار داشته‌اند. این نخستین دیدار نمایندگان آژانس اتمی با سوریه طی سه سال گذشته بوده است. کارشناسان آژانس اتمی بر این باورند که رژیم سوریه در حال پیشبرد برنامه اتمی خود به صورت پنهانی است.

هواپیماهای جنگنده اسراییل در سال ۲۰۰۷ میلادی به تاسیساتی در سوریه حمله کردند که بعدها اعلام شد از جمله مراکز اتمی سوریه بوده است. نمایندگان آژانس اتمی با مقامات سوریه درباره این تاسیسات نیز گفت‌وگو داشته‌اند. سوریه مدعی است که تاسیسات بمباران‌شده، مرکزی نظامی بوده است.

به گفته برخی منابع غیررسمی، در این مرکز رآکتوری نصب شده بود که قادر به تولید پلوتونیوم بوده است. کارشناسان آژانس اتمی درصدد‌ند اطلاعات بیشتری درباره این پروژه بدست آورند، اما سوریه از سال ۲۰۰۸ تاکنون از هرگونه همکاری با آژانس خودداری کرده است.

دیدار اخیر نمایندگان آژانس اتمی با مقامات سوری پس از ارائه گزارش آژانس به شورای امنیت سازمان ملل متحد در ژوئن امسال میسر شده است. به گفته ناظران بین‌المللی، سوریه تنها برای کاهش فشارها به این گفت‌وگوها گردن نهاده است.

سوریه به درخواست مشخص بازرسان آژانس اتمی برای بازدید از تاسیسات بمباران‌شده جواب رد داده است. بازرسان آژانس تنها یک‌بار، آنهم پس از بمباران این مرکز، موفق شدند از این تاسیسات دیدن کنند. بازرسان آژانس در نخستین بررسی‌های محدود خود نیز توانستند اثری از مواد رادیو‌آکتیو در این محل را ثبت کنند. به گفته دیپلمات‌های بین‌المللی، آژانس اتمی همچنین خواستار بازدید از سه محل دیگر شده است که رژیم سوریه با این درخواست نیز مخالفت کرده است.

SI/KG