سیاست با چاشنی مذهب
۱۳۹۰ دی ۱۵, پنجشنبه
به نظر برخی از جامعهشناسان، چشم‌انداز گستره‌های سیاسی ـ مذهبی در سراسر جهان، از جمله در اروپا تغییر کرده است. آنان رویدادهایی نظیر یازده سپتامبر سال ۲۰۰۱ در نیویورک، جنگ عراق و افغانستان و ناآرامی‌های منطقه‌ای در هند و پاکستان را از عوامل تعیین‌کننده‌ی این دگرگونی می‌دانند. جابجایی نیروی کار بین‌المللی در نتیجه‌ی روند جهانی‌شدن که باورهای مذهبی گوناگونی را با خود حمل می‌کند نیز از جمله دلایل تغییر بافت اجتماعی جوامع اروپا به شمار می‌رود. جامعهشناسان با توجه به این دگرگونی‌ها از "شکل‌گیری قطب‌های مذهبی" در این کشورها سخن می‌گویند.
فرصت ارزنده
پژوهش‌های اقتصادی ـ اجتماعی در آلمان نشان می‌دهد که نهادهای اقتصادی در این کشور با پدیده‌ی "جابجایی فرهنگ‌ها و مذهب‌ها" به عنوان "فرصت" روبرو می‌شوند و می‌کوشند در برنامه‌ریزی‌های خود رویکردهایی هماهنگ با این "کثرت و تنوع" اتخاذ کنند
.
به‌‌نظر پژوهشگران اجتماعی، این روند در گستره‌ی سیاست به کندی صورت می‌گیرد، به ویژه هنگامی که عامل مذهب در آن نقشی بازی کند. مارینا وایزباند، مدیر عامل دفتر مرکزی حزب "دزدان دریایی" در این رابطه می‌گوید: «من می‌خواهم به عنوان یک سیاستمدار بتوانم بگویم که یک یهودی معتقد هستم. این که این امر امروز در آلمان ممکن است، موهبتی بزرگ به شمار می‌رود.» این حزب نوپا با شعارهایی چون داشتن حق رای برای نوجوانان از ۱۴ سال به بالا، اینترنت بی‌سیم و حمل و نقل عمومی رایگان برای همه در انتخابات ايالتی برلين در ماه سپتامبر، موفق به كسب ۹ درصد آرا شد.
تأثیر باورهای مذهبی
حسرت کاراچوبان، نماینده‌ی حزب سبزها در پارلمان ایالت نورد راین وستفالن که با روسری در نشست‌های مجلس این ایالت حاضر می‌شود، معتقد است که باورهای مذهبی نمایندگان، به هرحال در روند تصمیم‌گیری آنان تأثیر می‌گذارد. این سیاستمدار ۳۲ ساله که مسئول "کارگروه مسلمانان" حزب سبزهاست، تأکید می‌کند که «البته مذهب در صدر برنامههای این حزب قرار ندارد و من هم با انگیزه‌های مذهبی به سیاست رو نیاورده‌ام.» کاراچوبان علت عضویت خود در حزب سبزها را فراهم بودن زمینه برای دستیابی به حقوق حقه‌ی اقلیت‌ها عنوان می‌کند.
هدف "کارگروه مسلمانان" در حزب سبزها، برقراری برابری حقوقی بین همه‌ی مذاهب است. حسرت کاراچوبان معتقد است که همه‌ی آئین‌ها باید از نظر قانون، با هم برابر باشند: «این امر باید شامل دین اسلام هم بشود.» کاراچوبان در این رابطه، هم‌چنین از ممنوعیت سرکردن روسری معلمان در کلاس درس انتقاد می‌کند و خواهان لغو این قانون است. مارینا وایزباند که یهودی است با نظر همکار مسلمانش نیز موافق است: «نظر شخصی من این است که معلم‌ها باید اجازه‌ی سرکردن روسری در کلاس درس را داشته باشند. تنها در این صورت می‌توان از آزادی مذهب حرف زد».
جهان‌بینی مذهبی
به گفته‌ی اولیور ویتکه دبیرکل حزب دموکرات مسیحی در ایالت نورد راین‌وستفالن، هماهنگ‌کردن برنامههای سیاسی این حزب با جهان بینی مذهبی آن،خط‌مشی اصلی آن را را می‌سازد. ویتکه که خود را "فردی مذهبی" می‌خواند، معتقد است که جهان‌بینی عقیدتی این حزب "از دین مسیحیت نشأت می‌گیرد". او که هر یکشنبه به کلیسا می‌رود و هر شب با پسرش در مراسم مذهبی شرکت می‌کند، در بحث جنجال برانگیز پارلمان این ایالت درباره‌ی "اشکال مختلف سیستم آموزشی"، به سود "کثرت و تنوع این سیستم" رای داد که شش مدل آموزشی مختلف را دربرمی‌گیرد. مخالفان این طرح، طرفدار پیاده‌کردن یک سیستم آموزشی واحد در سراسر ایالت نوردراین وستفالن بودند. ویتکه که مسئول "گروه آلمان ـ ترکیه" این حزب نیز هست، در این رابطه می‌گوید که رایش از اعتقادات مذهبی وی سرچشمه گرفته است: «در مسیحیت هر کودکی، شخصیت مستقل خود را دارد و باید از امکانات لازم برای فراگیری و پرورش این شخصیت برخوردار شود.»
باور مذهبی و اخلاق
در حزب سوسیال دموکرات آلمان نیز تشکل‌های مذهبی فعالند. "کارگروه زنان و مردان مسیحی" و "کارگروه مهاجرت" از جمله‌ی این نهادهای حزبی‌ست. هدف "کارگروه مهاجرت"، ارائه‌ی طرح‌های کارآ برای پیاده‌کردن برنامههای انتگراسیون این حزب است. یوخن اوت، معاون دبیر اول این حزب در ایالت نورد راین‌وستفالن، می‌گوید هرچند اسلام به عنوان مذهب اغلب مهاجران آلمان در مرکز فعالیت‌های این گروه قرار ندارد، ولی اصول اعتقادی سیاستمداران در تصمیم‌گیری آنان اهمیت تعیین‌کننده می‌یابد. او می‌گوید: «اگر اعتقاد مذهبی به عنوان زمینه‌ی اخلاقی تصمیمات سیاسی تعریف شود، قطعاً برنامههای سیاسی زیادی وجود دارند که در شکل‌گیری آن‌ها باورهای مذهبی نقش بازی کرده‌اند؛ از جمله برنامههای تأمین اجتماعی و تأمین صلح..»