صف‌آرایی مخالفان و موافقان اعدام متهم بمب‌گذاری بوستون

مادری ۵۲ ساله که دو پسرش ۱۵ آوریل سال ۲۰۱۳ در جریان انفجار بمب‌های بوستون به شدت آسیب دیدند با خشم می‌گوید: «من غمگینم، عصبانی‌ام، وقتی می‌بینم که دو پسرم دیگر قادر نیستند خیلی کارها را انجام بدهند.» هر دو پسر، که هنگام انفجار بمب ۳۳ و ۳۱ ساله بودند، یک پای خود را از دست داده‌اند.

با گذشت حدود دو سال قرار است امروز دوشنبه (۵ ژانویه / ۱۵ دی) محاکمه متهم بمب‌گذاری بوستون آغاز شود. جوهر سارنایف ۲۰ ساله متهم است که به همراه برادر بزرگ‌تر خود، تیمورلنگ سارنایف، با انفجار بمب در ماراتن بوستون باعث قتل ۳ نفر، از جمله یک کودک ۸ ساله، و مجروح شدن بیش از ۲۶۰ نفر شده است.

برادران سارنایف عملیات بمب‌گذاری خود را با استفاده از بمب‌های دست‌ساز در خط پایان ماراتن بوستون اجرا کردند. سه روز پس از اجرای این عملیات تروریستی٬ پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) با بررسی فیلم‌های ضبط ‌شده توسط دوربین‌های مداربسته و همکاری شهروندان آمریکا٬ موفق به شناسایی متهمان شد.

تیمورلنگ سارنایف پس از کشتن یک مامور پلیس در همان روز٬ به دست نیروهای امنیتی کشته شد و جوهر سارنایف ساعاتی پس از آن در حالی که در یک قایق پنهان شده بود٬ در گشت‌های خانه به خانه پلیس بازداشت شد. جوهر سارنایف در دادگاه بدوی با ۳۰ اتهام گوناگون مواجه شد که ۱۷ مورد از آن‌ها می‌تواند مجازات مرگ را برایش به همراه داشته باشد.

ایالت لیبرال ماساچوست

ماساچوست از ایالت‌های لیبرال آمریکا به شمار می‌آید. سال ۱۹۴۷ مجازات اعدام برای آخرین‌بار در این ایالت اجرا شد. در آن سال فیلیپ بلینو و ادوارد گرتسون با صندلی الکتریکی اعدام شدند. ماساچوست بارها در برابر طرفداران اعدام که می‌کوشند این مجازات را بار دیگر در قوانین این ایالت بگنجانند مقاومت کرده است. بدین سبب تصمیم وزارت دادگستری آمریکا در واشنگتن برای آن‌که جوهر سارنایف، متهم بمب‌گذاری بوستون را در دادگاهی فدرال محاکمه کند، بحث‌برانگیز است، چون امکان دارد در آن دادگاه سارنایف محکوم به اعدام بشود.

تنها چند ماه پس از وقوع این حادثه روزنامه "بوستون گلوب" نتایج یک نظرسنجی را منتشر کرد که نشان می‌داد ۵۷ درصد از ساکنان بوستون، خواهان صدور حکم حبس ابد برای جوهر سارنایف بودند. بر اساس این نظرسنجی، تنها ۳۳ درصد از شهروندان بوستون از صدور حکم اعدام برای سارنایف پشتیبانی می‌کردند.

مایکل ایوری، استاد رشته حقوق در دانشگاه ساف‌فولک در بوستون، در مصاحبه با دویچه وله به وزارت دادگستری آمریکا انتقاد می‌کند که می‌خواهد بدون احترام به افکار عمومی تصمیم خود را اجرا کند. همچنین نانسی گرتنر، قاضی سابق و استاد کنونی رشته حقوق در دانشگاه هاروارد، معتقد است که وزارت دادگستری آمریکا وظیفه دارد به افکار عمومی توجه کند. اما گرتنر به ویژگی‌های این مورد نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «از یک طرف این موردی است که مقامات جزایی کشوری به آن رسیدگی می‌کنند. از طرف دیگر نتایج نظرسنجی بوستون را نمی‌توان با نتایج این نظرسنجی در مناطق دیگر مقایسه کرد. در جاهای دیگر چنین نتایجی به دست نخواهد آمد.»

اما جفری ادیکات، استاد رشته حقوق، تردیدی ندارد که دادگستری آمریکا در این مورد حق را اجرا خواهد کرد. ادیکات که رئیس مرکز حقوق تروریسم در دانشگاه سنت مری در سان آنتونیو است می‌گوید: «عدالت یعنی اینکه مجرم را به مجازاتی برسانی که حق او است.» او می‌افزاید: «سزای جرم این متهم مرگ است. عمل او وحشتناک و حمله به غیرنظامیان بوده است. این موردی بیش از حد افراطی است که جوابی جدی را هم می‌طلبد.»

مجازات اعدام برای ترساندن؟

مایکل ایوری نیز بمب‌گذاری بوستون را جنایتی وحشتناک می‌داند، با این حال معتقد است که مجازات اعدام بیشتر برای ترساندن است تا برای اجرای عدالت. این حقوقدان بوستونی می‌گوید: «سیاستمداران و دادستان‌ها باید نشان دهند که از ما حفاظت می‌کنند؛ اما مجازات اعدام به معنای حفاظت از مردم نیست و در ضمن تروریست‌های آینده را نیز از تصمیم خود برای بمب‌گذاری باز نخواهد داشت.»

اما جفری ادیکات، حقوقدان تگزاسی، با ایوری مخالف است. او می‌گوید: «به کارگیری خشونت اسلام‌گرایان افراطی را می‌ترساند. آن‌ها از یک طرف می‌خواهند جهاد کنند و کشته بشوند، از طرف دیگر تنها زبان خشونت را می‌فهمند و به آن احترام می‌گذارند.» ادیکات می‌گوید که اسلام‌گرایان به کسانی که حاضر به مذاکره هستند و با مذاکره نرم می‌شوند احترام نمی‌گذارند.

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که محاکمه جوهر سارنایف مدت‌ها طول بکشد. جفری ادیکات این را مثبت می‌داند. به نظر او، بحث فشرده درباره اسلام‌گرایی در طول محاکمه می‌تواند تاثیرات مثبتی داشته باشد، بخصوص که به عقیده او دولت اوباما این موضوع را دست کم می‌گیرد. او می‌گوید: «این محاکمه موضوع درسی خوبی است برای این‌که مردم ببینند این دیوها کی هستند و چه چیز آن‌ها را به انجام چنین اعمالی برمی‌انگیزد.»

امکان توافق بر سر مجازات

نانسی گرتنر، استاد دانشگاه هاروارد، ترجیح می‌دهد که محاکمه جوهر سارنایف طولانی نشود. او می‌گوید که دادستان و وکیل می‌توانند به توافق برسند. سارنایف اتهام خود را پذیرفته و بدین خاطر می‌تواند به حبس ابد محکوم ‌شود. به گفته گرتنر، چنین توافقی باعث می‌‌شود که محاکمه طولانی نشود.

مایکل ایوری، استاد حقوق، نیز امیدوار است که توافقی بین دادستان و وکیل متهم بر سر این موضوع صورت گیرد. او می‌گوید اگر دادگستری بر مجازات اعدام پافشاری کند باید در انتظار محاکمه‌ای طولانی بود.