عراق: فراخوان مقتدا صدر برای آتش بس
۱۳۸۷ فروردین ۱۱, یکشنبه
۵ روز پس از شروع درگیری‌ها در میان ارتش عراق و شبه‌نظامیان وابسته به مقتدا صدر، سرانجام این روحانی شیعه خواهان قطع نبرد از سوی هواداران خود شد. صدر در یک بیانیه ۹ ماده‌ای که روز یکشنبه (۳۰ مارس) در نجف انتشار داد اعضای "سپاه مهدی" را به آتش بس فراخواند و اعلام کرد: « هر کس که سلاح حمل کند و به ساختمان‌های دولتی حمله کند از آن ما نیست.» در بیانیه‌ی صدر همچنین آمده است که به منظورممانعت از خونریزی و برای حفظ وحدت عراق لازم است که درگیری‌های نظامی در بصره و سایر استان‌های کشورخاتمه یابند. اعلام عفو عمومی در عراق، پایان حملات نیروهای دولتی به سپاه مهدی و آزادی کلیه شبه‌نظامیان زندانی نیز از دیگر نکات مطرح در بیانیه‌ی مقتدا صدر است. یکی از مشاوران صدر که بیانیه او را برای خبرنگاران قرائت می‌کرد، گفت که اعضای سپاه مهدی سلاح‌های خود را تحویل دولت نخواهند داد. او همچنین از ضمانت دولت برای پایان‌دادن به دستگیری شبه‌نظامیان این سپاه خبر داد.
واکنش دولت عراق
دولت عراق ضمن استقبال از فراخوان مقتدا صدر اعلام کرده است که به عملیات در بصره ادامه می‌دهد. یک سخنگوی نخست وزیر عراق، فراخوان صدر را حمایت از تلاش‌هاس دولت برای استقرار نظم و آرامش در کشور ارزیابی کرده است. به گفته‌ی وی ادامه حملات در بصره نه متوجه شبه‌نظامیان وابسته به سپاه مهدی، بلکه برای سرکوب دستجات شرور و تبهکار است.
در همین حال، نیروهای انگلیسی نیز در حال نزدیک‌شدن به بصره و حمایت از نیروهای وابسته به دولت عراق هستند. نیروهای انگلیسی که از سال ۲۰۰۳ در بصره مستقر بودند دسامبر سال پیش این شهر را ترک کردند و در اطراف آن مستقر شدند.
نوری المالکی، نخست وزیر عراق، روز سه‌شنبه به شبه‌نظامیان هوادار صدر ۷۲ ساعت - سه روز - فرصت داده‌بود تا سلاح‌های خود را تحویل دهند. دولت عراق، ضرب الاجل تعیین شده را پس از اتمام آن، به مدت ده روز تمدید کرد. بنا بر گزارش خبرگزاری فرانسه، الجابری، یکی از مقامات ارشد سپاه مهدی در شهر نجف گفته بود: «شبه نظامیان، سلاح خود را تنها به دولتی تسلیم می کنند که توان اخراج نیروهای اشغالگر را داشته باشد.» عملیات دولت عراق، از سوی نیروهای ویژه‌ی آمریکا و بریتانیا پشتیبانی می‌شود.
تأثیر سرنوشت‌ساز عملیات
نتایج عملیات سرکوب شبه‌نظامیان شیعه مسلک در سرنوشت سیاسی نوری مالکی تأثیر تعیین کننده‌ای دارد. او که در ماه مه سال ۲۰۰۶ با پشتیبانی آمریکا وارد صحنه‌ی سیاسی عراق شده است، هنگام شروع حملات نظامی علیه سپاه مهدی اعلام کرده بود که قصد دارد، بر شبه‌نظامیان طرفدار مقتدا صدر پیروز شود. از این‌رو خود، هنگام شروع عملیات به بصره رفته بود تا مسئولیت حمله‌های ارتش را به‌عهده بگیرد. کارشناسان سیاسی معتقدند که شکست مالکی در نبرد با شبه‌نظامیان شیعه مسلک به ضعف سیاسی شدید او خواهد انجامید. نیروهای آمریکایی که در سال ۲۰۰۴ قصد سرکوب این شبه‌نظامیان را داشتند، نتوانستند بر آن‌ها پیروز شوند. پس از این نبرد، سپاه مهدی که در حال حاضر ۶۰ هزار شبه نظامی در اختیار دارد، دوباره از نو شکل گرفت. گفته می‌شود که ایران سلاح‌های مدرن در اختیار این سپاه قرار می‌دهد.
انتخابات نگران‌کننده
طرفداران مقتدا صدر در شهر نفت‌خیز بصره از نفوذ بسیاری برخوردار ند. درگیری با مقتدا صدر مدت‌هاست که به یکی از مشکلات دولت عراق تبدیل شده است. ۳۰ تن از نمایندگان مجلس عراق از طرفداران این روحانی شیعه هستند. مقتدا صدر با سیاست احزاب بزرگ شیعی در عراق و نیز سیاست شورای عالی انقلاب اسلامی عراق مخالفت است. این شورا یکی از مهمترین تکیه‌گاه‌های دولت نوری مالکی است. رهبری این شورا با نگرانی در انتظار برگزاری انتخابات محلی در اول ماه اکتبر امسال است. نتایج این انتخابات به عنوان آزمایش تعیین‌کننده‌ای در تأئيد یا رد موضع‌گیری‌های طرفداران صدر در جنوب عراق ارزیابی می‌شود. ظاهراً دولت عراق زمان شروع عملیات سرکوب‌گرانه علیه سپاه مهدی را با زمان خروج بخشی از نیروهای آمریکایی در عراق که هنوز در این کشور به‌سر می‌برند، تنظیم کرده است. شمار نیروهای آمریکایی قرار است در ماه‌های آینده از ۱۵۸ هزار سرباز، به ۱۴۰ هزار تن کاهش یابد.
"اقدام جسورانه"
نوری مالکی، نخست‌وزیر عراق تا به‌حال سیاست اعتدال و برقراری هماهنگی بین نیروهای سیاسی این کشور را دنبال کرده است تا موضع خود را به خطر نیندازد. آمریکا بارها هشدار داده بود که «صبرش در قبال مالکی بی‌پایان نیست.» از آغاز حمله به نیروهای سپاه مهدی، ولی لحن آمریکا تغییر کرده است. سخنگوی کاخ سفید، دانا پرینو در بار‌ه‌ی عملیات سرکوب‌گرانه‌ی دولت عراق گفته است: «این حرکت، اقدامی جسورانه است.»
تأکید بوش بر "موفقیت‌ها در عراق"
در همین حال، جرج دبلیو بوش در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی آلمانی دی ولت ازموفقیت‌های آمریکا در عراق سخن گفته است: « ما راه درازی را طی کرده‌ایم، اما مسیر پیش رو نیز طولانی است.» به گفته‌ی بوش دمکراسی در عراق هنوز در آغاز راه است. او اذعان کرد که دولتش در عراق خطاهایی داشته وتحولات می‌توانسته سیر بهتری پیدا کند. بوش افزود که همه چیز طولانی‌تر از حد انتظار طول کشید و با این واقعیت که ۴۰۰۰ سرباز آمریکایی در عراق کشته شده‌اند باید کنار آمد، زیرا «اگر ما در عراق شکست بخوریم، وضعیت به مراتب تراژیک‌تر می‌شود».