علل و پیامدهای بسته‌شدن کالج‌ها در آلمان • گفت‌و گو
۱۳۸۶ آذر ۹, جمعه
تا کنون برای تحصیل در دانشگاه‌های آلمان متقاضیان دیپلمه یا متقاضیانی که مدرک تحصیلی‌شان در آلمان معتبر نبود، می‌توانستند با شرط گذراندن دوره‌ی کالج برای گرفتن پذیرش دانشگاهی اقدام کنند. اما از نیمسال تحصیلی آینده، این کالج‌ها در یکی از ایالت‌های آلمان به نام ایالت نوردراین‌وست‌فالن (Nordrheinwestfalen) بسته خواهند شد. در کالج شهر بن که در این ایالت واقع است، در حال حاضر ۱۰ دانشجوی زن از ایران، خود را برای رفتن به دانشگاه آماده می‌کنند. آیا این دانشجویان آخرین متقاضیان تحصیل از ایران در کالج‌های بن خواهند بود؟ دکتر بارتش، سرپرست کالج شهر بن، از علل و پیامدهای بسته‌شدن کالج‌ها در این ایالت می‌گوید:
دویچه وله: چندی پیش خبر رسید که دولت ایالتی نورد راین وست فالن قصد دارد از نیمسال تحصیلی آینده، کالج‌های دانشگاهی این ایالت را تعطیل کند. آیا از ترم آینده دیگر کالجی در این ایالت وجود ندارد؟
بارتش: این طور نیست. کالج‌های خصوصی بوخوم و متینگن بسته نمی‌شوند. در کالج‌های دولتی هم در ژانویه سال ۲۰۰۸ آخرین آزمون ورودی برگزار می‌شود. بنابراین کالج‌های ایالت نوردراین‌وست‌فالن تا تابستان سال ۲۰۰۸ مثل همیشه تعداد مشخصی دانشجو خواهند داشت. در سال ۲۰۰۹ این کالج‌ها ۶۰ درصد ظرفیت کنونی‌شان، دانشجو دارند. از سال ۲۰۰۹، متقاضیان خارجی تحصیل در دانشگاه‌های آلمان که مجاز به گذراندن دوره‌ی کالج هستند، از طریق یک بخش مرکزی به کالج‌های خصوصی این ایالت یا کالج‌های ایالت‌های دیگر معرفی می‌شوند. بنابراین اگر کسی از سال ۲۰۰۹ به بعد قصد تحصیل در کالج‌های این ایالت را داشته باشد، فقط می‌تواند در کالج‌های خصوصی خود را برای ورود به دانشگاه آماده کند.
آیا شما موافق بسته شدن کالج‌ها هستید؟
ما از این تصمیم شدیداً ناخشنودیم.
دلایل این نارضایتی چیست؟
کالج‌ها با سابقه‌ای بیش از ۵۰ سال، فرصت بی‌نظیری برای آشنا کردن بسیاری از متقاضیان تحصیل از کشورهای خارجی، با سیستم آموزش عالی آلمان بودند. کشورهایی وجود دارند که در آنها متقاضیان تحصیل به ویژه زنان، به دلایل حقوقی یا مذهبی هیچ شانسی برای تحصیل در دانشگاه ندارند و به همین دلیل برای ورود به دانشگاه‌های آلمان به تحصیل در کالج‌ها نیازمندند. کشورهایی هم هستند که یا سیستم آموزشی کارآمدی ندارند و یا با اخذ شهریه‌های سرسام‌آور عملاً راه را برای ورود بسیاری از متقاضیان می‌بندند. تصمیم به بستن کالج‌ها، شانس آینده‌ی بهتر را از جوانان می‌گیرد.این تصمیم در تضاد آشکار با خواسته‌های صدراعظم آلمان است که خواهان بازسازی و تقویت روابط آلمان با سایر کشورها و موافق سیاست های توسعه‌گراست. برای ایالت این تصمیم به جایگاه ایالت نوردراین‌وست‌فالن در صحنه‌ی رقابت‌های بین‌المللی برای جذب جوانان دانشجوی با انگیزه و مستعد ضربه می‌زند. این تصمیم تأثیری منفی بر فضای فرهنگی این ایالت خواهد گذاشت. در این میان شهر بن هم از ضررهای این تصمیم مصون نخواهد ماند.
چرا مسئولان آموزشی این ایالت چنین تصمیمی گرفتند؟
در گزارش دفتر محاسبات ایالتی، دلیل بسته شدن کالج‌ها صرفه‌جویی ذکر شده است. گفته شده، کالج‌ها برای ایالت گران تمام می‌شوند و با بستن آنها می‌توان بسیار صرفه‌جویی کرد. پیامد این تصمیم این است که پس از حذف کالج‌هایی که از دانشجویان شهریه‌ای دریافت نمی‌کردند، تنها یک راه برای متقاضیان باقی می‌ماند و آن رفتن به کالج‌های پولی است. بیش از همه دانشجویان کشورهای فقیر در حال توسعه از این تصمیم متضرر خواهند شد.
با این کار چه مقدار صرفه‌جویی می‌کند؟ آیا عدد و رقمی در این ارتباط نامیده شده؟
اعداد و ارقام بسیار متفاوتی ذکر شده‌اند. مسئولان ایالت نورد راین وست فالن می‌گویند این مبالغ را صرف کمک‌هزینه‌های تحصیلی خواهند کرد.
متقاضیان تحصیل در کالج‌ها به چه رده‌ی سنی تعلق دارند؟
متقاضیان تحصیل در دانشگاه‌ها که ناچار به گذراندن دوره‌ی کالج برای تحصیل در دانشگاه‌های آلمانند بیشتر جوان‌اند اما باید گفت به رده‌های گوناگون سنی تعلق دارند. برخی زیر ۲۰ سال‌اند اما بالای ۴۰ سال هم میانشان پیدا می‌شود.
می‌توان گفت با این تصمیم این ایالت راه را برای ورود گروهی از جوانان خارجی به دانشگاه سد کرده است؟
این تصمیم باعث می‌شود که متقاضیان چند ترم بیشتر در خانه بمانند و با سن بالاتر برای رسیدن به شرایط لازم برای ورود مستقیم به دانشگاه و گرفتن پذیرش تحصیلی اقدام کنند.
یعنی آلمان درهای خود را به روی متقاضیان جوان می‌بندد. آیا این امر آلمان را در صحنه‌ی بین‌المللی بی‌اعتبار نمی‌کند؟
کاملاً همین طور است. این یکی از دلایلی است که من بسته شدن کالج‌ها را نادرست می‌دانم. ما در سال‌های نه چندان دور از تصمیم امروزمان پشیمان خواهیم شد. بسته شدن کالج‌ها باعث می‌شود که ارتباطات مثبت با جهان خارج محدود شود و سطح تبادلات فرهنگی و علمی کاهش یابد. با این حساب جوانان کمتری به آلمان خواهند آمد و در پی آن عده کمتری هم پس از فارغ‌التحصیل شدن با خاطرات خوش از این ایالت، به خانه باز خواهند گشت. این تصمیم نادرست تأثیرش را در سال‌های آینده در اقتصاد، فرهنگ و سیاست نشان خواهد داد.
یکی از دلایل بسته شدن کالج‌ها در ایالت نورد راین وست فالن، حذف هزینه‌های ناشی از دایر بودن کالج‌ها و در عوض سرمایه‌گذاری برای جذب نخبگان دانشگاهی به آلمان، عنوان شده است. آیا چنین دانشجویانی آلمان را برای تحصیل انتخاب خواهند کرد؟ انگیزه‌ی آنها چیست؟
مسلماً با این تصمیم متقاضیان تحصیل کمتری به آلمان خواهند آمد. آمار، این گرایش منفی را از هم اکنون نشان می‌دهد. در شهر بن یک عامل که وضعیت را برای دانشجویان غیر عضو اتحادیه اروپا سخت‌تر می‌کند، این است که دانشگاه بن تنها دانشگاهی در این ایالت است که در آن، این گونه دانشجویان ملزم به پرداخت شهریه‌های ویژه‌ای هستند و بسیاری خارجی‌ها به این مسئله به چشم تبعیض نگاه می‌کنند. یادگیری زبان آلمانی نسبت به انگلیسی سخت تر است، اما ما با مهمان نوازی، خدمات آموزشی مناسب و گشاده رویی برای خارجی ها سختی یاد گیری زبان آلمانی را جبران می‌کنیم. حذف کالج‌ها، تنها حذف گوشه‌ای از خدمات جذابی است که به دانشجو داده می‌شود. مسلم است که من به آلمان هنوز به چشم سرزمینی جذاب برای دانشجویان می‌نگرم. ما سیستم حقوقی و سیستم اجتماعی برجسته‌ای داریم. شهروندان آلمانی از تاریخ نوین درس گرفته‌اند و دموکرات، گشاده رو، صمیمی و مهمان‌نوازاند. ما خارجی‌هایی را که آمادگی هماهنگ شدن با جامعه‌ی آلمانی را دارند، با آغوش باز می‌پذیریم. این چیزی نیست که هر کشوری در جهان ارائه دهد.
امسال آلمان دو جایزه‌ی نوبل را در بخش‌های شیمی و فیزیک به خود اختصاص داد. فکر می‌کنید این موفقیت، دانشجویان خارجی بیشتری را برای تحصیل و پژوهش در آلمان ترغیب کند؟
در این مورد نمی‌توانم قضاوت کنم. آلمان در رقابتی تنگاتنگ با دانشگاه‌های برتر جهان است. خیلی وقت‌ها این مسئله بسته به خدماتی است که دانشگاه مورد نظر ارائه می‌دهد. برای یک دانشمند یا پژوهشگر نخبه، مهم نیست که در آمریکا کار می‌کند یا در اروپا. مهم این است که شرایط پژوهش و کار برای او فراهم باشد.
فکر می‌کنید دیگر ایالت‌ها هم از این تصمیم ایالت نورد راین وست فالن تقلید خواهند کرد و کالج‌های خود را خواهند بست؟
خیر. در حال حاضر هیچ ایالتی وجود ندارد که چنین تصمیمی در سر داشته باشد و همین امر خود نشان دهنده‌ی سئوال برانگیز بودن تصمیم ایالت نوردراین‌وست فالن است.