فلسطین مستقل و منافع اسرائیل

دیدار رئیس‌جمهور آمریکا و رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی روز پنجشنبه (۲۸ مه) در کاخ سفید واشنگتن انجام شد. باراک اوباما در این دیدار تاکید ورزید که برای رسیدن به صلح، یک برنامه زمان‌بندی‌شده مصنوعی وجود ندارد، اما وقت را نباید تلف کرد.

یک روز پیش از ورود محمود عباس به واشنگتن، هیلاری کلینتون، وزیرخارجه ایالات متحده آمریکا، به‌صراحت اعلام کرد که پرزیدنت اوباما خواستار پایان قطعی گسترش شهرک‌های یهودی‌نشین است و توجیه "رشد طبیعی شهرک‌ها" را نمی‌پذیرد.

مقاومت در برابر فشار واشنگتن

پرزیدنت اوباما یک هفته پیش از دیدار با محمود عباس، میزبان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائيل بود. رئیس‌جمهور در همانجا موضع خود را درباره شهرک‌ها به صراحت بیان کرد. اما اظهارات روز پنجشنبه مارک رجو، سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل، نشان می‌دهد که دولت اسرائیل قصد دارد در برابر فشار واشنگتن مقاومت کند. وی گفت:«اسرائیل متعهد شده است که شهرک تازه‌ای نسازد و پست‌های نگهبانی غیرقانونی را برچیند. اما سرنوشت شهرک‌های موجود باید در چارچوب مذاکرات و پس از تعیین نهایی مبانی صلح روشن شود».

رئیس‌جمهور آمریکا ضمن تاکید بر سیاست صلح خاورمیانه، از فلسطینی‌ها نیز خواست که به خشونت علیه اسرائیل پایان دهند و از تحریک در مدرسه‌ها و مسجدها بپرهیزند. اوباما خطاب به محمود عباس گفت: «شما باید مسئولیت صلح را قبول کنید. این امر امنیت کرانه باختری رود اردن را نیز تضمین می‌کند». محمود عباس اعلام کرد که وی خود را به همه مواردی که در "نقشه راه" برای صلح میان اسرائیل و فلسطین مشخص شده پای‌بند می‌داند.

یک روز پیش از دیدار باراک اوباما و محمود عباس، هیلاری کلینتون به دنبال دیدار با وزیر خارجه مصر گفته بود که آمریکا مایل است همه طرف‌ها را در مذاکرات صلح دخالت دهد. اما در مذاکرات کاخ سفید هیچ اشاره‌ای به نقش حماس نشد. در آستانه این دیدار سخنگوی حماس در غزه مذاکرات محمود عباس با باراک اوباما را «ادامه گدایی و شرط‌بندی باخته روی ایالات متحده و صهیونیست‌ها» تعبیر کرد.

فلسطین مستقل و منافع اسرائیل

باراک اوباما ابراز اطمینان کرد که اسرائيل سرانجام به خاطر امنیت و منافع خودش راه حل تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی را خواهد پذیرفت. این سخن متکی بر گفتمانی است که دست‌کم از آغاز قرن بیست و یکم در اسرائیل به شدت جریان دارد.

در سال ۲۰۰۱ مرکز تحقیقات استراتژیک دانشگاه تل آویو اعلام کرد که روند رشد جمعیت در اسرائیل و مناطق تحت اشغال آن به نفع عرب‌ها پیش می‌رود. بر اساس تحقیقات این مرکز، تا دو دهه دیگر بیش از ۶۰ درصد جمعیت اسرائيل و مناطق اشغالی را اعراب تشکیل می‌دهند. به این ترتیب، اسرائیل اگر بخواهد بر پایه تعریف خود در قانون اساسی، یک کشور "دموکراتیک یهودی" باقی بماند، با مشکلی بزرگ روبرو می‌شود.

پژوهشگران مرکز تحقیقات استراتژیک دانشگاه تل آویو نوشتند: «اگر بخواهیم یک کشور دموکراتیک بمانیم، باید حاکمیت اعراب مسلمان را بپذیریم. در این صورت دیگر نمی‌توانیم یک کشور یهودی باشیم. اگر بخواهیم کشور یهود بمانیم، باید اصول دموکراتیک را زیر پا بگذاریم و مانع از حاکمیت اکثریت شویم».

دو سال پس از انتشار این دیدگاه‌ها، آریل شارون نخست‌وزیر اسبق اسرائيل، در نشست ماه مه سال ۲۰۰۳ کنست گفت: «اسرائیل باید برای حفظ امنیت خود از باریکه غزه خارج شود و بسیاری از شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه باختری رود اردن را برچیند». این نظر را کسی بیان کرد که در اسرائيل به "پدر شهرک‌ها" معروف بود.

اما جلوگیری از برچیدن شهرک‌ها از همان آغاز با مقاومت سخت گروه‌های مذهبی متعصب روبرو شد. به گزارش تارنمای اینترنتی هفته‌نامه آلمانی اشپیگل، اکنون نیز خاخام‌های متعصب اسرائیل از ارتش می‌خواهند که در صورت صدور دستور دولت برای برچیدن شهرک‌ها، از این دستور سرپیچی کند.

نویسنده: جواد طالعی

تحریریه: بهنام باوندپور