مشکلات صدور ویزا برای متقاضیان ایرانی تحصیل در آلمان
۱۳۹۲ مرداد ۳۱, پنجشنبه
هر سال حدود هزار دانشجوی ایرانی برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها و مدرسه‌های عالی آلمان پذیرش دریافت می‌کنند. این تعداد همواره رو به افزایش است. به گزارش مؤسسه مبادلات آکادمیک آلمان (DAAD) در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ تعداد دانشجویان تازه وارد ایرانی دانشگاههای آلمان ۳۰ در صد افزایش یافته است.
دریافت پذیرش از دنشگاه مرحله‌ی مهمی در راه طولانی دانشجویان برای ادامه‌ی تحصیل در آلمان است. اما با دریافت پذیرش، مشکلات تازه آغاز می‌شود. سینا، دانشجوی ایرانی که در دانشگاه فنی مونیخ (TUM) قبول شده، توضیح می‌دهد: «قدم بعدی اخذ ویزا از طریق سفارت جهت ورود به کشور آلمان و اتمام مراحل ثبت نام دانشگاه قبل از شروع کلاس‌ها است.»
سفارت آلمان تنها مرکزی است که در ایران ویزای دانشجویی برای ورود به آلمان صادر می‌کند. هر سال در تابستان، وقتی دانشگاههای آلمان نامه‌های پذیرفته‌شدگان را ارسال می‌کنند، تعداد درخواست‌های ویزا بسیار افزایش می‌یابد. در وبسایت سفارت آمده است: «به دلیل تعداد زیاد مراجعه کنندگان و نیز محدودیت‌های مکانی و پرسنلی بخش ویزای سفارت، بخصوص در ماه‌های مه تا اکتبر، امکان دارد که تعین وقت چند هفته بطول بیانجامد.»
امسال برای برخی دانشجویان که قصد دارند در آلمان به درس خود ادامه بدهند این ترس پیش آمده است که به خاطر زمان‌بر بودن روند صدور ویزا، به آغاز کلاس‌های خود نرسند.
مشکل تعیین وقت در سفارت
مریم، دانشجوی ایرانی که رشته‌ی تحصیلی او اقتصاد است، در گفت‌وگو با دویچه وله فارسی گفت: «در سیستم آنلاین سفارت برای وقت گرفتن می‌شود برای دو تا سه ماه آینده وقت رزرو کرد. طبیعتا ما دانشجویان که پذیرش‌مان هنوز نرسیده، نمی‌توانیم وقت دو ماه آینده رزرو کنیم.»
در تاریخ ۷ اوت اولین وقت مصاحبه که می‌شد در وبسایت سفارت رزرو کرد روز ۷ اکتبر بود، یک هفته‌ی بعد تمام وقت‌های مصاحبه تا ۱۵ اکتبر پر شده بود. در حالی که ترم زمستانی در تمام دانشگاه‌ها و مدارس‌عالی آلمان از ۱۵ اکتبر شروع می‌شود. تازه باید در نظر گرفت که یک دانشجو پس از ورود به آلمان باید دنبال مسکن هم بگردد.
دانشگاه‌ها و مدرسه‌های عالی آلمان معمولا وسط تابستان نامه‌های پذیرفته‌شدگان را می‌فرستند. "دروته سارا"، معاون پذیرش دانشجویان خارجی در دانشگاه کلن، می‌گوید: «دانشگاه کلن سالانه حدود هزار دانشجوی خارجی قبول می‌کند. ما سعی می‌کنیم پذیرش دانشجویان را زودتر برای دانشجویان بفرستیم.» در تاریخ ۷ اوت دانشگاه کلن مشغول فرستادن پذیرش‌ها بود.
مریم متقاضی ادامه تحصیل در آلمان می‌گوید: «در چهار پنج سال گذشته سفارت آلمان وقت اضطراری به دانشجویانی که نامه‌ی پذیرش آن‌ها تازه رسیده می داد. متقاضیان باید به بخش فرهنگی سفارت زنگ می‌زدند و خواهان وقت مخصوص و سریع می‌شدند. الان ظاهرا این فرصت دیگر وجود ندارد. ما تلاش کردیم که با سفارت تلفنی تماس بگیریم، تلفن سفارت جواب نمی‌داد.»
به این دلیل مریم با حدود ۲۰ نفر دیگر در تاریخ ۷ اوت نامه‌ای برای سفیر آلمان، فرستادند که در آن نوشتند: «ما همه نیاز به وقت اضطراری داریم.» دانشجویان در این نامه تاکید کردند که در سال‌های اخیر امکان گرفتن وقت اضطراری برای دانشجویان همیشه وجود داشته است.
سکوت سفارت
خود سفارت تا کنون دو ایمیلی را که دویچه‌وله برای دریافت توضیح فرستاده، بی‌پاسخ گذاشته است. در وبسایت سفارت آلمان در ایران آمده است: «استثنا در سیستم تعیین وقت فقط به دلایل انسان‌دوستانه و یا اضطراری صورت می‌گیرد.» مشخص نیست که ضوابط سفارت آلمان وضعیت دانشجویان متقاضی ویزا را "اضطراری" ارزیابی می‌کند یا نه.
وزارت خارجه آلمان در برلین در پاسخ به پرسش دویچه وله در مورد روند صدور ویزا در سفارت آلمان در تهران نوشته است: «قوانین ویزا تغییر نکرده ولی تعداد درخواست‌ها فعلا فراوان است.»
تاخیر در صدور ویزا می‌تواند پی‌آمدهای مهمی برای درخواست‌کنندگان داشته باشد. سینا، که ژوئیه امسال در سفارت آلمان مصاحبه داشته، می‌گوید: «امکان دارد دانشجو تنها به دلیل تاخیر حتی یک هفته‌ای در صدور ویزا، مجبور به انصراف از فرصت مطالعاتی خود شده و تا یک سال آینده از برنامه ی درسی و آکادمیک خود دور بیافتد.» به گفته‌ی وی دانشگاههای آلمان از معتبرترین دانشگاههای جهان هستند و دانشجویان ایرانی با زحمت فراوان این فرصت تحصیلی را به دست می‌آورند و به هیچ وجه نمی‌خواهند آن را دوباره از دست بدهند.
به‌دلیل اهمیت استفاده از فرصت تحصیلی، شایع است که برخی دانشجویان برای دریافت ویزا به راه‌هایی متوسل می‌شوند که در وبسایت سفارت نسبت به آن هشدار داده می‌شود. مریم می‌گوید: «دانشجوهایی دیدم که می‌خواستند برای دریافت ویزای جعلی به کانال‌های غیرقانونی رشوه بدهند.»
پی‌آمدهای تاخیر در صدور ویزا
نخستین مشکل کسانی که بعد از شروع کلاس‌ها به محل تحصیل خود می‌رسند این است که وقت خود را برای اتمام مراحل ثبت نام از دست داده‌اند. دروته سارا، معاون دانشگاه کلن، می‌گوید: «در این موارد تمدید مهلت ثبت‌نام امکان‌پذیر است. این مهم است که دانشجو خود مسئول این تاخیر نباشد و دلیلی قابل قبول ذکر کند.» اغلب دانشگاه‌ها این فرصت را به دانشجویان می‌دهند.
اما مشکل دوم این است که وقتی دانشجو دیر می‌رسد نه تنها کلاس‌های مقدماتی، بلکه جلسههای اول درس‌های اصلی خود را هم از دست می‌دهند. در بسیاری از دانشکده‌های آلمان دانشجویان نباید بیش از دو جلسه‌ی هر ترم غیبت داشته باشند. کریستیانه کورت، سخنگوی دانشگاه هامبورگ، ضمن تاکید بر اهمیت جلسههای اول ترم می‌گوید:« اگر یک دانشجو بیش از دوبار در یک درس غیبت کند دیگر اجازه شرکت در امتحان را ندارد.»
"بهار" دانشجوی ۲۴ ساله‌ی ایرانی که در دانشگاه فرایبورگ مشغول به تحصیل است، پذیرش خود را سال گذشته گرفت. او می‌گوید: «من خیلی سریع ویزا گرفتم. وقتی نامه‌ی پذیرش رسید، در وبسایت سفارت نوبت رزرو کردم و در ماه سپتامبر مصاحبه داشتم. آن موقع شش هفته به شروع ترم مانده بود. دو هفته‌ی بعد ویزای من آماده بود.»
"بی‌تا"، دانشجوی ۲۶ ساله‌ی ایرانی که از دانشگاه هانوفر پذیرش گرفته است، می‌گوید: «من خیلی زود پذیرش از دانشگاه گرفتم و برای ۲۷ ژوئن امسال وقت مصاحبه رزرو کردم. مدارک را آماده کردم و خودم را برای مصاحبه به سفارت رساندم. به من گفتند هفت تا هشت هفته طول می‌کشد تا ویزای من آماده شود.» بی‌تا هم از نگرانی دوست‌های خود به خاطر تاخیر در صدور ویزا باخبر است، ولی خودش در این زمینه خوشبین است.
دانشجویانی مثل بی‌تا که به زودی ویزا می‌گیرند، می‌توانند الان گام به مرحله‌ی بعدی راه طولانی ادامه‌ی درس در آلمان بگذارند. حداقل سه مسئله‌ی دیگر در انتظار آن‌ها است: انتقال پول، تحولات ارز و گرفتن خانه در آلمان.