مشکلات گردشگری؛ از کمبود هواپیما تا گردشگرانی که "پیله‌ورند"
۱۴۰۲ مرداد ۱, یکشنبه
رئیس جامعه تخصصی تورگردانان ایران در مصاحبه‌ای با خبرگزاری کار ایران، ایلنا به مشکلات گردشگری در این کشور اشاره کرده است.
او گفته بیشتر کسانی که از کشورهایی مانند عراق، تاجیکستان، آذربایجان و ارمنستان وارد ایران می‌شوند، نه گردشگر بلکه "پیله‌ور" هستند و برای خرید جنس به ایران می‌آیند اما در مبادی ورودی آنان را به عنوان گردشگر ثبت می‌کنند.
مصطفی شفیعی شکیب گفته است: «عموما مسافرانی از کشورهای تاجیکستان، آذربایجان، ارمنستان و حتی عراق از مرزهای مشترکی که با ایران دارند عبور می‌کنند و به دلیل ارزان بودن اجناس در این‌ور مرزها، در صدد خرید بر می‌آیند و بدون آنکه در مراکز اقامتی مجاز اقامت داشته باشند عموما به خانه اقوام و دوستان می‌روند یا حتی در چادرهای بازارچه‌های مرزی اقامت می‌کنند و باز می‌گردند. در واقع هتل، راهنما یا آژانسداران ما از قبال این نوع مسافران سودی نمی‌برند. درواقع می‌توان گفت تعداد مسافران کشورهای همسایه که سودی برای گردشگری ایران داشته باشند، بسیار اندک است.»
بیشتر بخوانید: ضرغامی: مسئله مردم توالت‌های بین‌راهی است نه کنسرت و حجاب
به گفته این مقام مسئول عمده گردشگرانی که هم اکنون به ایران می‌آیند از کشورهای چین و روسیه هستند که معمولا هزینه زیادی نمی‌کنند و در نتیجه سود چندانی برای گردشگری ایران ندارند.
او گفته است: «گردشگران چینی و روس از جمله گردشگرانی هستند که عموما در ایران برای خرید سوغات هزینه نمی‌کنند. خریدشان بسیار محدود است و منحصر به خرید مقدار اندکی زعفران شده است. درواقع چینی‌ها به دلیل تنوع صنایع دستی که در کشورشان وجود دارد علاقه‌ای به خرید صنایع دستی ایران ندارند و خرید سوغاتشان هم تنها به خرید زعفران و شاید تعداد اندکی فرش محدود شده است. روسها همین را هم نمی‌خرند و زیاد اهل خرید نیستند و تنها هزینه‌ای که در ایران می‌کنند همان هزینه سفر و بسته تور است.»
به گفته رییس جامعه تخصصی تورگردانان ایران، روسها عمدتا بسته‌های ارزان مسافرتی را می‌گیرند که سود چندانی برای تورها ندارد.
او به اهمیت گردشگران اروپایی برای صنعت گردشگری ایران اشاره کرده و گفته است گردشگران روسی و چینی بیشتر خواهان دیدن مراکز شناخته شده توریستی مثل شیراز و اصفهان هستند "این درحالی است که گردشگران اروپایی و آمریکایی که در گذشته به ایران سفر می‌کردند از مقاصد و مسیرهای جدید استقبال می‌کردند و اگر مقصدی را قبلا دیده بودند دوست داشتند به مقصد و شهر جدید سفر کنند".
بیشتر بخوانید: تداوم فشار بر مراکز تفریحی؛ دستگیری مسئول یک تور در دزفول
شفیعی شکیب با اشاره به اینکه ایران "اکنون بیش از ۸۶ درصد" بازار گردشگران اروپایی را از دست داده است اظهار امیدواری کرد که "گفت‌وگوهای مسئولان امر به سرانجام برسد" و "گشایشی در حوزه گردشگری اتفاق بیفتد".
این در حالی است که بسیاری از کشورهای اروپایی به شهروندانشان توصیه کرده‌اند که از سفر غیر ضروری به ایران بپرهیزند. دلیل این امر تعداد بالای شهروندان اروپایی است که هم‌اکنون با اتهامات واهی در ایران زندانی هستند.
جمهوری اسلامی از این شهروندان که عمدتا توریست هستند برای "باج‌گیری" از دولت‌های اروپایی استفاده می‌کند. در آخرین نمونه اولیویه وندکاستل شهروند بلژیکی که بدون دلیل در ایران بازداشت و به ۴۰ سال حبس محکوم شده بود، با اسدالله اسدی دیپلمات ایرانی که قصد بمب‌گذاری در همایش مجاهدین خلق در پاریس را داشت و در بلژیک به ۲۰ سال حبس محکوم شده بود، معاوضه شد.
"قصد تعامل داریم"
رئیس جامعه تخصصی تورگردانان ایران در بخش دیگری از مصاحبه با ایلنا تاکید کرد که این نهاد قصد "برقراری تعامل و همکاری با سایر فعالان و تشکل‌های حوزه گردشگری" را دارد و "دست دوستی را به سمت همه دراز" می‌کند.
این سخنان در حالی بیان می‌شود که فشار بر تورهای خصوصی و گروه‌های گردشگری مستقل بیش از پیش افزایش یافته و اغلب آنها به بهانه‌هایی چون "عدم رعایت شئونات اسلامی" تعطیل می‌شوند.
بیشتر بخوانید: فک پلمب مراکز گردشگری؛ مشکلات اصلی باقی مانده‌اند
در یکی از این موارد در تعطیلات نوروزی، یک تور گردشگری در دزفول از سوی دادستان این شهر تعطیل و دستور "شناسایی، تعقیب و برخورد قانونی با عوامل و مسببان" آن صادر شد. در بیانیه دادستانی به برپایی رقص و شادی و "مشروب‌خواری" در کنار دریاچه سد دز اشاره شده بود.
همچنین در آخرین روزهای اسفندماه گذشته و در آستانه تعطیلات نوروزی روزنامه اینترنتی فراز از پلمب اکوکمپ متین‌آباد در نطنز اصفهان، نخلستان چاه عروس ابوزیدآباد کاشان، کاروانسرای دیر گچین در قم و پارک طبیعت‌گردی در یزد خبر داد. این رسانه از قول معاونت گردشگری نوشت ۱۷ واحد گردشگری و اقامت‌گاه در آستانه نوروز پلمب شده‌اند.
از کمبود هواپیما تا نبود هتل‌های پنج ستاره
رئیس جامعه تخصصی تورگردانان ایران در بخش دیگری از مصاحبه‌اش به مشکلات زیرساختاری برای جذب گردشگر اشاره کرده است.
مصطفی شفیعی شکیب مشکلات در این زمینه را به چند گروه تقسیم کرد؛ از کمبود هواپیما تا نبود هتل‌های پنج ستاره و نیز کمبود راهنمای تور مسلط به زبان‌های چینی و روسی.
او در مورد کمبود یا نبود هتل‌های پنج ستاره در ایران گفته است: «عموما گردشگران مرکز اقامتی‌اشان را خودشان انتخاب می‌کنند و ما نمی‌توانیم آنها راوادار کنیم که در هتل‌های ۳ ستاره یا واحدهای بومگردی اقامت داشته باشند. عموما خواستار اقامت در هتل‌های ۴ و۵ ستاره هستند که تعداد این هتل‌ها در ایران اندک است.»
بیشتر بخوانید: کاهش ۲۲ درصدی پروازهای داخلی، جلوه‌ای از بحران هوانوردی در ایران
از سوی دیگر او به کمبود هواپیما و مشکلات فرودگاهی نیز اشاره کرده و گفته است: «به تعداد کافی هواپیما نداریم. ترکیش، قطر و امارات تاحدودی در این حوزه به ما کمک می‌کنند اما همچنان در حوزه حمل و نقل هوایی با مشکل روبه رو هستیم و ناچار هستیم بخشی از این حمل و نقل را به ایرلاین‌های خارجی واگذار کنیم. حتی در حوزه فرودگاهی نیز با مشکلاتی روبه رو هستیم چنانکه در بزرگترین فرودگاه بین‌المللی ایران که همان فرودگاه امام است در هر طرف تنها ۳ چرخ نقاله داریم که در کل ۶ چرخ نقاله می‌شود که اگر ۵ پرواز باهم به زمین بنشینند هر مسافر حداقل دو ساعت باید در نوبت بماند تا بارش را دریافت کند.»
ناوگان هواپیمایی ایران بسیار فرسوده و قدیمی است. تحریم‌های گسترده علیه جمهوری اسلامی مانع نوسازی این ناوگان شده است. خبرگزاری ایسنا ۲۴ فروردین ماه امسال نوشت: «به اذعان مسئولان حوزه هوایی کشور، نیاز فعلی ما در ایران ۵۵۰ فروند هواپیمای فعال است و در حال حاضر تنها حدود ۱۷۸ هواپیمای فعال داریم.»
مشکل دیگری که رئیس جامعه تخصصی تورگردانان ایران به آن اشاره کرده است، کمبود راهنمای تور مسلط به زبان‌های چینی و روسی است. او گفته است: «امروزه در تمرکز بر جذب گردشگرانی از کشورهای چین و روسیه با مشکل کمبود راهنمایان مسلط به زبان چینی و روسی روبه رو هستیم. این درحالی است که بسیاری از راهنمایان انگلیسی زبان بیکار مانده‌اند و راهنمای چینی و روس زبان آموزش نداده‌ایم.»
به گفته این مقام مسئول و با توجه به تمامی این مشکلات: «اینکه مسئولان در نظر گرفته‌اند که به رقم ۱۵ میلیون گردشگر ورودی دست پیدا کنیم، رقم خیلی خوشبینانه‌ای است. هرچند امیدوار هستیم که محقق شود اما با گردشگرانی که درحال حاضر جذب کرده‌ایم که بیشتر آنها چینی، عراقی و روس هستند، محقق نخواهد شد.»