ناخشنودی ترکیه از توافق آمریکا و روسیه بر سر سوریه
۱۳۹۲ شهریور ۲۵, دوشنبه
رسانه‌های ترکیه انتقاد می‌کنند که ترکیه نه نتها به هدف خود در قبال سوریه یعنی حمله خارجی به این کشور دست نیافته، بلکه از توافق آمریکا و روسیه دچار سرخوردگی شده است. آنها این موضوع را به‌گونه‌ای پیروزی بشار اسد توصیف می‌کنند.
به گزارش رسانه‌های ترکیه همچنین احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه این کشور در تماسی تلفنی با جان کری همتای آمریکایی خود، نگرانی‌های کشورش را از بحران سوریه مطرح ساخته است. وی تصریح کرده که اگر در واکنش به کاربرد سلاح شیمیایی و قتل عام‌های انجام گرفته از سوی رژیم اسد اقدامات بازدارنده صورت نگیرد، این رژیم جری‌تر خواهد شد و تراژدی انسانی سوریه ابعاد بزرگ‌تری به خود خواهد گرفت.
در این تماس تلفنی جان کری از وزیر خارجه ترکیه دعوت کرده تا در اجلاس پاریس درباره سوریه شرکت کند.
فعال شدن سیاست ترکیه به‌رغم نارضایتی از آمریکا
داووداوغلو وزیر امور خارجه ترکیه روز دوشنبه ۲۵ شهریورعازم پاریس شد. وی قبل از سفر به فرانسه با احمد جربا، رئیس "ائتلاف ملی سوریه"، احمد طعمه رئیس "حکومت موقت ائتلاف ملی سوریه" و سلیم ادریس، فرمانده "شورای عالی نظامی مخالفان سوریه" دیدار کرد.
دستور کار این دیدار بنا به گزارش رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه، "تی آر تی"، ارزیابی توافق میان وزرای امور خارجه آمریکا و روسیه در ژنو در خصوص سوریه بوده است.
مخالفان اسد ضمن تصریح این موضوع که از نتایج دیدارهای وزرای امور خارجه روسیه و آمریکا دچار یاس شده‌اند، گفته‌اند که به‌رغم این توافق، به مبارزه خود با رژیم اسد و همکاری با همه کشورهای دوست از جمله آمریکا ادامه خواهند داد. گفته می‌شود که وزیر امور خارجه ترکیه پیش از حضور در نشست پاریس با همتایان قطری و سعودی خود نیز درباره سوریه رایزنی کرده است.
ترکیه: امکان سوء استفاده اسد از توافق آمریکا و روسیه
از سوی دیگر روز یکشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۲ وزارت امور خارجه ترکیه پیرامون توافق آمریکا و روسیه بیانیه‌ای صادر کرد. در این بیانیه از عاری ساختن منطقه از کلیه سلاح‌های کشتار‌جمعی بویژه سلاح‌های شیمیایی استقبال شده است.
وزارت خارجه ترکیه همچنین به امکان سوء استفاده سوریه از توافق آمریکا و روسیه اشاره کرده و در بیانیه خود آورده است: «زمان اعلام شده طولانی است و زمینه را برای سوء استفاده رژیم سوریه مهیا می‌کند. این توافق نباید به عنوان راه حل نهایی برای مسئله سوریه درنظر گرفته شود و باید جلوی کشتارهای غیرشیمیایی رژیم سوریه را نیز گرفت.»
انتقاد روزنامه‌های ترکیه از اردوغان و آمریکا
علی آصلان نویسنده روزنامه زمان درمقاله‌ای به تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۹۲ به انتقاد از عملکرد دولت آمریکا در مساله سوریه می‌پردازد. وی به نقاط تشابه باراک اوباما و اردوغان در زمینه مساله سوریه می‌پردازد و می‌نویسد: «اگر شما به بعد انسانی مسائل بیشتر از حد توجه کنید، ممکن است دچار زیان‌های اقتصادی و استراتژیک شوید. باراک اوباما که می‌خواست اقدامی ایده‌آلیستی انجام دهد از طرف مردم خودش مجبور به عقب‌نشینی شد و عقب‌نشینی برای نخست وزیر ترکیه هنوز قابل هضم نیست.»
احمد هاکان ستون‌نویس روزنامه "حریت" از دید دیگری به قضیه سوریه نگریسته است. وی با اشاره به سخنان وزیر خارجه ترکیه در انتقاد از کشتارهای گروه‌های تکفیری در سوریه از داووداوغلو پرسیده است: «این گروه‌های افراطی از چه راه‌هایی وارد سوریه شده‌اند؟ ترکیه تاکنون چه اقداماتی برای جلوگیری از فعالیت‌های این گروه‌ها انجام داده است. اگر بعد از اسد این گروه‌ها به قدرت برسند، ترکیه چه واکنشی در قبال آنها خواهد داشت؟»
خشم و ناامیدی اردوغان
از سوی دیگر به نوشته رسانه‌های ترکیه رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه نیز از توافق روسیه و آمریکا در زمینه خلع‌سلاح شیمیایی سوریه انتقاد کرده است.
وی که در شهر آدی‌یامان ترکیه سخنرانی می‌کرد دراین‌باره گفته است: «در سوریه حدود ۱۱۰ هزار نفر کشته شده‌اند. در آنجا یک دیکتاتور حکمرانی می‌کند. دنیا می‌گوید اسد با سلاح شیمیایی ۱۷۰۰ نفر را کشته است و ما می‌گوییم مگر مسئله تنها سلاح شیمیایی است؟ بسیاری با تانک و توپ و هلیکوپتر و هواپیمای جنگی کشته شده‌اند. در مقابل هر جرمی که نتیجه آن قتل باشد، باید حساب پس داد. جامعه جهانی کجاست و چرا صدایش در نمی‌آید؟ اعضای دائمی شورای امنیت هنوز تصمیم نگرفته‌اند و قدرت‌های جهانی قدمی در این زمینه برنمی‌دارند.»
فشار پوتین و ایران به آمریکا بیشتر از اردوغان بود
محمد مشتاق، کارشناس مقیم ترکیه به دویچه وله می‌گوید، سیاست‌های ترکیه در رابطه با سوریه نتیجه‌ای نداده است. به نظر او تاثیر ولادیمیر پوتین و ایران بر اوباما بیشتر بوده و اردوغان درایت اداره امور را نداشته است. وی خاطرنشان می‌کند در خود ترکیه نیز هزاران نفر در خیابان‌ها اعتراض می‌کنند و پلیس معترضان را سرکوب می‌کند. مشتاق تاکید می‌کند که حرف‌های اردوغان را اکنون در منطقه کسی جدی نمی‌گیرد.
این کارشناس به زیان‌های اقتصادی ترکیه از جنگ داخلی سوریه هم اشاره می‌کند: «ترکیه با سوریه حدود ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد و فعالیت‌های مرزی بین دو کشور از بین رفته است. بسیاری برای معالجه مجانی و کار از سوریه به ترکیه می‌آیند و وضعیت اقتصادی نواحی مرزی و امنیت منطقه به هم ریخته است.»
مشتاق نتیجه می‌گیرد که سیاست ترکیه در خصوص سوریه اشتباه بوده و احزاب مخالف دولت از مقام‌های حاکم و از نخست وزیر این کشور می‌پرسند، چرا روابط ترکیه با همسایگان، سوریه، ایران، مصر و عراق تیره شده است؟
آیا سیاست ترکیه تغییر خواهد کرد؟
به نظر بها غونغور، رئیس بخش ترکی دویچه وله، تا وقتی که بشار اسد روی کار است، منطقه روی آرامش به خود نخواهد دید. وی تاکید می‌کند: «حتی پس از سرنگونی احتمالی رژیم اسد هم ما مطمئن نیستیم اپوزسیون سوریه قادر به اداره کشور باشد. مردم ترکیه نگران‌اند پس از سرنگونی رژیم اسد اوضاع وخیم‌تر شود.»
به نظر غونغور در وضعیت کنونی راه حل عملی برای حل بحران سوریه وجود ندارد. وی خاطرنشان می‌کند که سیاست ترکیه در قبال سوریه تغییری نخواهد کرد.
محمد صالح خاتم، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل ترکیه از شهر استانبول هم به دویچه وله می‌گوید: «موضع کشورهای غربی خشم ترکیه را برانگیخت، چون صحبت از حمله نظامی بود و بعدا پس گرفته شد. با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از پناهجویان سوری در این کشور حضوردارند و مقر مخالفان هم به حساب می‌آید، ترکیه تنها گذاشته شده و این کشور به‌رغم میل باطنی اکنون مجبوراست برخی از مواضع خود را تعدیل کند.»
به نظر این کارشناس، احزاب، گروه‌های سکولار و چپ ترکیه مخالف مواضع و سیاست‌های کنونی کشورشان هستند و دولت را به جنگ‌‌طلبی متهم می‌کنند. وی همچنین تاکید می‌کند که فشار به دولت ترکیه در داخل اکنون افزایش یافته است.