نخست‌وزیر عراق در تنگنای مخالفان گوناگون
۱۳۹۱ خرداد ۱۶, سه‌شنبه
با پیوستن شیعیان پیرو مقتدا صدر به مخالفان نوری المالکی بحران سیاسی در عراق به نقطه‌ی حساسی رسیده است. جمهوری اسلامی ایران متهم است که برای بر سرکار ماندن مالکی در امور داخلی عراق دخالت می‌کند.
یک هفته پیش رهبران سه تشکل فهرست العراقیه، ائتلاف کردستان و جریان صدر در نامه‌ای خطاب به ائتلاف ملی عراق از اعضای این ائتلاف که قدرت را در دست دارند، خواستند تا شانزدهم خرداد جانشینی برای نخست وزیر این کشور، نوری المالکی انتخاب و معرفی کند.
همزمان ۱۷۶ نماینده مجلس عراق در نامه‌ای به رئیس جمهور، جلال طالبانی از او خواستند نخست وزیر را از سمت خود برکنار کند. این تعداد ۱۳ نفر بیشتر از اکثریت مطلق مجلس است که رای‌شان برای سلب اعتماد از نوری المالکی ضروری است.
مقتدا صدر خواهان استعفای المالکی
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس شماری از دیپلمات‌های ارشد عراقی بر این باورند که ایران در پشت پرده تلاش‌های فراوانی برای جلوگیری از رای عدم اعتماد به نوری المالکی داشته است.
این خبرگزاری به نقل از یکی از نمایندگان مجلس عراق نوشت، تهران رئیس جمهور عراق را تحت فشار گذاشته تا از فرستادن نامه‌ی برکناری المالکی خودداری کند.
بنابر این گزارش جمهوری اسلامی نگران از دست دادن یکی از معدود متحدان خود در منطقه است. پیوستن جریان صدر به مخالفان نخست وزیر عراق ناخشنودی تهران را از تحولات سیاسی این کشور افزایش داده است.
مقتدا صدر که از حمایت‌ها و کمک‌های مالی جمهوری اسلامی استفاده فراوانی برده، هشتم خرداد در یک نشست خبری گفت، درخواست دادن رای عدم اعتماد به نوری المالكی و دولت او اقدامی كاملا قانونی و ملی است و در صورتی كه همه تشکل‌های سیاسی بر سر آن توافق كنند محقق خواهد شد.
ناخشنودی از همراهی صدر با مخالفان
مقتدا صدر روز یکشنبه (۳ ژوئن/ ۱۴ خرداد) در بیانیه‌ای از نوری المالکی خواست پیش از آنکه کار به رای عدم اعتماد بکشد، به خاطر منافع ملت و شریکان سیاسی خود هر چه زودتر استعفا دهد.
به گزارش خبرگزاری مهر یک منبع آگاه عراقی به پایگاه خبری السومریه گفته که مقتدا صدر روز دوشنبه (۴ت ژوئن / ۱۵ خرداد) فرودگاه نجف را به مقصد تهران ترک کرده است.
از جزییات سفر احتمالی صدر به ایران و انگیزه‌ی او تاکنون خبر موثقی منتشر نشده است. سایت اینترنتی دیپلماسی ایرانی به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس اعلای عراق نوشت، ایران در اعتراض به همراهی صدر با گروه‌های مخالف المالکی دفتر این جریان را در تهران تعطیل کرده و کمک‌های مالی به او را به شدت کاهش داده است.
فتوا علیه رای دادن به سکولارها
بنابر این گزارش پایگاه اطلاع رسانی مجلس اعلای عراق نوشت، مقتدا صدر در دیدار با احمد چلبی، رئیس حزب کنگره ملی گفته است:«باید مالکی از قدرت کنار رود حتی اگر به قیمت این که من سکولار شوم، تمام شود.» فهرست العراقیه که جریان صدر در مخالفت با المالکی با آن همراه شده نیروهای سکولار عراقی را نمایندگی می‌کند.
ظاهرا در واکنش به همین تحولات کاظم حائری، یکی از مراجع تقلید شیعه ساکن قم که جریان صدر او را رهبر معنوی خود معرفی می‌کند، با صدور فتوایی رای دادن به سکولارها را حرام اعلام کرده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس از قول یکی از مشاوران المالکی نوشت، مخاطب مستقیم این فتوا مقتدا صدر است.
برخی منابع عراقی گزارش داده‌اند که نخست وزیر عراق در واکنش به همکاری مقتدا صدر با مخالفانش مشغول آماده کردن مقدمات بازداشت او و نزدیکانش شده است. این تشکل متهم به دست داشتن در خشونت‌های مذهبی در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ و فساد مالی و اداری در وزارت‌خانه‌های تحت مدیریتش شده است.
نگرانی از یک دیکتاتوری جدید
منتقدان، دولت عراق را به قانون شکنی و کودتا علیه دموکراسی متهم می‌کنند. ایاد علاوی رهبر فهرست العراقیه می‌گوید که هدف اصلی رای عدم اعتماد به دولت نه تعارض با شخص المالکی، که تصحیح روند سیاسی كشور جهت اجرای اصلاحات كامل است.
او می‌گویند رهبران همه گروه‌های سیاسی درصدد جلوگیری از به وجود آمدن یک دیکتاتوری جدید در عراق هستند.
اوضاع سیاسی عراق از زمان خروج کامل نیروهای آمریکایی دچار تشنج شد. این تشنج از شش ماه پیش و با صدور حکم جلب طارق الهاشمی، معاون رئیس جمهوری این كشور به بحران سیاسی پیچیده‌ای تبدیل شده است. الهاشمی متهم به حمایت از گروه‌های تروریستی شده است.
منتقدان معتقدند که نوری المالکی به بهانه مقابله با حرکت‌های تروریستی یگان ویژه نیروهای امنیتی را در نقاط مختلف بغداد مستقر کرده است. این یگان که متشکل از نیروهای امنیتی و پلیس آموزش دیده است، اجازه دارد در شرایط بحرانی و خاص بدون حکم قضایی وارد عمل شود.
حامیان دولت کشورهای خارجی را متهم به حمایت مالی از مخالفان و دامن زدن به آشوب‌های داخلی عراق می‌کنند. احسان العوادی، از نمایندگان حامی دولت روز یکشنبه (۱۴ خرداد / ۳ ژوئن) ادعا کرد، قطر، عربستان و ترکیه، ۵۰۰ میلیون دلار برای اجرای طرح سلب اعتماد از کابینه نوری مالکی اختصاص داده‌اند و به هر نماینده عراقی که به این طرح رای مثبت دهد، سه میلیون دلار رشوه خواهند داد.
احتمال سلب اعتماد از المالکی
حمید المطلق یکی دیگر از نمایندگان مجلس عراق ایران را به دخالت فعال در امور داخلی این کشور متهم کرده و از نقش تهران در تحولات سیاسی عراق ابراز نارضایتی می‌کند.
ناظران معتقدند ایران از نفوذ خود در میان گروه‌های شیعه عراق برای چانه‌زنی با غرب و گرفتن امتیاز استفاده می‌کند. اصرار تهران برای برگزاری مذاکرات اخیر هسته‌ای در بغداد نیز در همین چارچوب ارزیابی می‌شود.
در حالی که رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی در مورد سفر صدر به تهران سکوت کرده‌اند، سایت خبرآنلاین نوشت «اهمیت سفر مقتدا صدر به ایران در این است که در صورت حمایت ایران از مواضع صدر وزن این جریان در میان سایر گروه‌های سیاسی شیعه عراقی بیشتر خواهد شد.»
خبرگزاری مهر، روز سه‌شنبه (۱۶ خرداد / ۵ ژوئن) به نقل از رسانه‌های عراق نوشت:«جواد الحسناوی از اعضای جریان صدر پیش‌بینی کرد که طالبانی طی ساعت‌های آینده، امضاهای جمع آوری شده برای سلب اعتماد از نوری المالکی را به اسامه النجیفی رئیس پارلمان تحویل دهد.»
نوری المالکی ادعا می‌کند شماری از این امضاها جعل شده یا با تهدید و ارعاب گرفته شده‌اند. او از طالبانی خواسته است که امضاهای جمع‌آوری شده را برای کسب اطمینان از صحت آنها به کارشناسان اداره تحقیقات جنایی بسپارد.