نظرسنجی: نارضایتی گسترده اعراب از توافق هسته‌ای ایران و غرب
۱۳۹۴ آذر ۲۵, چهارشنبه
در ماه سپتامبر امسال "موسسه خدماتی تحقیقاتی زاگبی" با ۷۴۰۰ نفر در ۸ کشور ایران، ترکیه، عراق، مصر، اردن، سوریه، لبنان و لیبی مصاحبه کرده است.
سوالات، طیف گسترده‌ای از موضوعات مانند درگیری‌های حاضر در عراق، لیبی، سوریه و یمن، اوضاع اسرائیل و فلسطین، توافقنامه هسته‌ای ایران و کشورهای ۵+۱ و تهدید گروه‌های مذهبی افراط‌گرا را پوشش داده‌اند.
از پرسش‌شوندگان در ایران و عراق همچنین خواسته شده که به سوال‌هایی در ارتباط با اوضاع داخلی کشورشان پاسخ دهند.
این نظرسنجی به شکل مصاحبه‌های رو در رو، به درخواست بنیاد "صیر بنی یاس" در امارات متحده عربی انجام شده و نتایج آن هفته گذشته در "انستیتوی مطالعات خاورمیانه" اعلام شد.
حمایت ایرانیان از داشتن جنگ‌افزار هسته‌ای
تعداد ایرانیانی که با هرگونه تولید سلاح هسته‌ای نیز مخالف هستند از ۱۴ درصد در سال ۲۰۱۴ به ۳۲ درصد در سال جاری میلادی افزایش یافته است. با این حال ۶۸ درصد از شهروندان این کشور موافق داشتن جنگ‌افزارهای هسته‌ای هستند.
بیشتر بخوانید:۸۳ درصد تهرانی‌ها از تفاهم هسته‌ای راضی هستند
گروهی از شرکت‌کنندگان "اهمیت ایران در عرصه سیاست جهانی" را دلیل این موضع‌گیری اعلام کرده‌اند. گروهی هم می‌گویند مادامی که کشورهای دیگر از جنگ‌افزارهای هسته‌ای برخوردارند ما هم باید از این امتیاز برخوردار باشیم.
در همین حال، ۸۰ درصد از پرسش‌شوندگان ایرانی از توافق هسته‌ای پشتیبانی می‌کنند. با این وجود ۶۸ درصد معتقدند که پذیرش محدودیت‌های اعمال شده بر فعالیت‌های هسته‌ای این کشور "تصمیم درستی" نبوده است.
نارضایتی اعراب از توافق هسته‌ای
تفاوت دیدگاه شهروندان ایران و کشورهای عربی در مورد توافق هسته‌ای ایران و شش کشور قدرتمند جهان، چشمگیر است.
۶۳ درصد در مصر، ۵۳ درصد در اردن، ۶۲ درصد درعربستان سعودی و ۹۱ درصد در امارات متحده عربی معتقدند که این توافقنامه "تنها برای ایران سودمند و به ضرر کشورهای عرب خواهد بود". آن‌ها همچنین معتقدند که این توافقنامه ایران را وادار به توقف فعالیت‌های هسته‌ای خود نخواهد کرد.
۹۰ درصد در مصر و ۶۶ درصد در عراق هرگونه افزایش درآمد برای ایران در نتیجه کاهش یا لغو تحریم‌ها را برابر با "درآمد بیشتر برای دخالت گسترده‌تر در امور منطقه‌ای و تقویت نیروهای نظامی ایران" می‌دانند.
بیشتر بخوانید: نتیجه یک نظرسنجی: مردم عربستان ایران را دشمن درجه یک خود می‌دانند
برخلاف ترس موجود در دنیای عرب از افزایش قدرت‌طلبی ایران، به نظر ایرانیان، کشورشان در حال حرکت به سمت انزواست. تنها ۱۹ درصد با گزینه "کشور من باید کلیدی‌ترین نقش را در منطقه خلیج‌فارس بازی کند" موافق هستند.
۴۴ درصد از پرسش‌شوندگان ایرانی نیز معتقدند که حکومت ایران "نباید در امور کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دخالت کند و باید بیشتر بر روی امور داخلی تمرکز کند."
زنگ خطر برای صلح اعراب و اسرائیل
روابط اسرائیل و فلسطین یکی از موضوع‌های مهم این نظرسنجی است. موسسه بین‌المللی زاگبی در سال ۲۰۰۹ میلادی نیز به بررسی جهت‌گیری مردم کشورهای منطقه در این باره پرداخته بود.
نتایج نظرسنجی اخیر اما از کاهش چشمگیر حمایت اعراب از قرارداد صلح میان اسرائیل و فلسطین حکایت دارد.
بیشترین کاهش در مصر دیده می‌شود. تقریبا دو سوم از پاسخ‌دهندگان این نظرسنجی در این کشور گفته‌اند که "حتی اگر اسرائیل حاضر به بازگرداندن بخش‌های اشغالی و حل مشکل پناهندگان باشد" هم از قرارداد صلح حمایت نخواهند کرد.
این در حالی است که در سال ۲۰۰۹ تنها ۸ درصد شهروندان مصری چنین نظری را داشتند. این تغییر دیدگاه می‌تواند زنگ خطری برای عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر باشد که با وجود احساسات ضد اسرائیلی شهروندان این کشور برای بهبود روابط مصر و اسرائیل تلاش می‌کند.
در کشورهای دیگر عرب نیز تغییراتی مشابه ولی در مقیاسی کوچکتر به چشم می‌خورد. در اردن تعداد مخالفان قرارداد صلح از ۱۳ درصد در سال ۲۰۰۹ به ۲۴ درصد، در لبنان از ۱۸ درصد به ۳۰ درصد، در عربستان سعودی از ۱۸ درصد به ۳۶ درصد و در امارات متحده عربی از ۸ درصد به ۱۹ درصد افزایش یافته است.
براساس نتایج نظرسنجی امسال ۵۹ درصد از شهروندان عراق نیز با قرارداد صلح میان فلسطین و اسرائیل مخالف‌اند. این نظرسنجی در سال ۲۰۰۹ در این کشور انجام نشده بود.
دلایل افراط‌گرایی؛ دولت‌های فاسد و سرکوب‌گر
نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که بیشتر شهروندان این هشت کشور معتقدند "دولت‌های فاسد و سرکوبگری که نماینده مردم‌شان نیستند، چهره‌های مذهبی و گروه‌های مروج اندیشه‌های افراطی و یا تفسیرهای نادرست دینی" از عوامل شکل‌گیری گروه‌های پیکارجو مانند القاعده و داعش (دولت اسلامی) هستند و نه "خشم از ایالات متحده آمریکا".
در این قسمت از افراد خواسته شده است که به هشت مورد از علل شکل‌گیری گروه‌های افراطی مذهبی بر اساس اهمیت‌شان بین یک تا پنج امتیاز بدهند که در آن امتیاز یک نشان‌دهنده بالاترین درجه اهمیت است.
"دولت های فاسد" و "ترویج افراط‌گرایی و ایده‌های مذهبی اشتباه" به عنوان دلایل اصلی افزایش افراط گرایی مذهبی عنوان شده‌اند.
در تمام این هشت کشور گزینه "خشم علیه ایالات متحده" کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. با این وجود اکثریت پرسش شوندگان نقش آمریکا در مبارزه با افراط‌گرایی را منفی ارزیابی کرده‌اند.