نوید دارو و درمان برای همه مردم با "طرح فراخوان بیمه همگانی"
۱۳۹۳ فروردین ۲۱, پنجشنبه
اصل ۲۹ قانون اساسی ایران می‌گوید: «برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کار افتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح، نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و غیره، حقی است همگانی. دولت موظف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یکایک افراد کشور تأمین کند.»
دوماه پیش اما دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اعلام کرد که حدود ۱۰ میلیون نفر در ایران بیمه ندارند. یک سال پیش نیز شهاب‌الدین صدر، رئیس سازمان نظام پزشکی ایران، گفته بود: «هفت میلیون نفر، یعنی نزدیک به ۱۰ درصد جمعیت کشور هیچگونه بیمه‌ای ندارند.»
آنچه از این دو آمار می‌توان نتیجه گرفت آن است که حداقل ۷ میلیون نفر در ایران تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند و این مغایر با اصل ۲۹ قانون اساسی ایران است.
روز چهارشنبه (۲۰ فروردین / ۹ آوریل) وزیر کار به ناگاه اعلام کرد که از امروز همه ایرانیان بیمه می‌شوند. علی ربیعی از کسانی که بیمه نیستند خواست تا با مراجعه به دفاتر "بیمه سلامت ایران" برای گرفتن دفترچه بیمه اقدام کنند.
"بیمه سلامت ایران" سازمانی است تحت پوشش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در اول مهرماه سال ۱۳۹۱ تشکیل شد. این سازمان، آنگونه که در سایت رسمی آن درج شده، ماموریت دارد تا اقدامات لازم را به منظور تمركز كليه امور بيمه سلامت از طريق جمع کردن بخش‌های بيمه‌های درمانی در این سازمان انجام دهد.
اهداف این سازمان عبارتند از: تجميع منابع مالی سلامت، رفع هم‌پوشانی بيمه‌های درمانی، برقراری عدالت اجتماعی در بخش سلامت، تامين پوشش كامل بيمه سلامت، يكسان‌سازی سياست‌ها و روش‌های اجرایی حوزه بيمه سلامت، تشكيل امور مراكز طرف قرارداد، تشكيل پرونده سلامت، فعال‌سازی نظام ارجاع و پزشك خانواده و كاهش سهم مردم از هزينه‌های درمان از ۷۰ درصد کنونی به ۳۰ درصد.
مدیرعامل این سازمان به خبرگزاری دانشجویان، ایسنا، گفته است که با اجرای طرح بیمه همگانی توسط بیمه سلامت، ۷۷ میلیون بیمه شده کشور یک بسته درمانی پایه دریافت می‌کنند.
هرچند سازمان بیمه سلامت در آخرین سال‌های ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد تاسیس شد، اما به نظر می‌رسد که دولت حسن روحانی می‌خواهد عزم جزمی برای همگانی شدن بیمه درمانی از خود نشان دهد. در صفحه انگلیسی توئیتر حسن روحانی، هشتک "بیمه درمانی روحانی" ایجاد شده که کاربران را به یاد "بیمه درمانی اوباما" می‌اندازد. مضمون جمله‌ای که به انگلیسی در این هشتک نوشته شده چنین است: «دولت قصد دارد بیمه درمانی را برای همه ایرانیان تعمیم دهد. قدم اول پوشش دادن بیمه ۵ میلیون نفری است که هیچگونه بیمه‌ای ندارند با استفاده از شبکه تامین اجتماعی "بیمه درمانی روحانی".»
انصراف‌دهندگان از یارانه بیمه می‌شوند
ثبت نام برای مرحله دوم دریافت یارانه‌ها از ابتدای هفته جاری آغاز شده و رد پای بیمه همگانی در این طرح هم دیده می‌شود. معاون مطالعات و توسعه خدمات بیمه‌ای سازمان بیمه سلامت اعلام کرده افرادی که از دریافت یارانه انصراف دهند و فاقد بیمه باشند به طور رایگان از سوی این سازمان تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.
اما این بار هم توضیحی درباره چگونگی این بیمه و پرداخت حق بیمه و اینکه این بیمه چه نوع خدماتی را پوشش می‌دهد ارائه نشده است. این در حالی است که اغلب بیمه‌های دولتی کنونی از سطح پوشش‌دهی بسیار ناچیزی برخوردارند و تنها برخی داروهای معمولی را در بر می‌گیرند. تقریبا ویزیت تمامی پزشکان و اغلب داروها شامل اینگونه بیمه‌ها نیستند. بیمارستان‌های دولتی نیز که با بیمه‌ها قرارداد دارند، از سرویس‌دهی پایین‌تر از حد متوسط برخوردارند.
طرح یارانه نقدی از ابتدا هم نسبتی با بیمه درمانی داشت. مطابق مصوبه مجلس، ۱۰ درصد از درآمد حاصل از افزایش بهای حامل‌های انرژی در قانون هدفمندی یارانه‌ها باید به حوزه بهداشت و درمان اختصاص پیدا کند. در حالی که به گفته وزیر بهداشت این امر در دو سال اخیر اتفاق نیافتاده است. وی در مهرماه گذشته اعلام کرد: «باید سال گذشته (سال ۱۳۹۱) ۵ هزار میلیارد تومان و امسال (۱۳۹۲) نیز ۶ هزار میلیارد تومان از این محل به بخش بهداشت و درمان واریز می‌شد که تاکنون هیچ مبلغی واریز نشده است.»
هزینه‌های درمانی مردم را به زیر خط فقر کشانده
مشکل نداشتن بیمه زمانی پررنگ‌تر شد که با اعمال تحریم‌های بانکی و نفتی علیه ایران، قیمت دارو و وسایل پزشکی به ناگاه چند برابر شد. در یک سال آخر عمر دولت دهم، به دلیل افزایش ناگهانی بهای دارو و خدمات درمانی، نهادهایی چون سازمان تامین اجتماعی پوشش قیمت دارو را از ۹۰ درصد به ۷۰ درصد کاهش دادند.
این وضعیت اغلب شهروندان به ویژه قشرهای کم‌درآمد را با مشکلات بزرگی روبرو کرد. وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مهرماه گذشته اعلام کرد که هزینه‌های کمرشکن درمان، سالانه ۷ درصد جمعیت کشور را به زیر خط فقر می‌برد.
در چنین شرایطی مشخص نیست که فراخوان وزیر کار و رفاه اجتماعی برای ثبت نام کسانی که فاقد بیمه هستند به منظور قرار گرفتن تحت پوشش بیمه تا چه اندازه با استقبال عمومی روبرو شود.