نگاهى تحليلى به سخنرانى جرج دبليو بوش و كوفى عنان در مجمع عمومى سازمان ملل

�، جسما در جمع شنوندگان حضور داشت.

عنان در نطقش، اظهارات انتقادآميز پيشينش درباره غيرمشروع بودن حمله نظامى آمريكا به عراق را تكرار نكرد، بلكه در برابر نمايندگان حاضر و همچنين افكار عمومى كه نشست ديروز را دنبال ميكردند، نقشى را ايفا كرد كه از همه بيشتر به آن احاطه دارد و نقطه قوت واقعى اوست است: در كلامى ساده، نقش حافظ منشور سازمان ملل و ديپلماتى كه ميكوشد، مسايل را از راه گفتگو حل كند.

بسيارى از ناظران، نطق ديروز عنان را نشانه ضعف او تعبير و تفسير ميكنند، اما آنان از ياد ميبرد كه نخستين وظيفه دبيركل سازمان ملل در اين نهفته است كه اين نهاد بين المللى را به كمال و تمام نمايندگى كرده و پلى باشد ميان جريانات گوناگون و متضاد موجود در اين سازمان، نه آنكه به تنشهاى حاكم دامن زند.

با وجود اين، شنوندگان، پيام او را بخوبى دريافت و درك كردند و آن اينكه هيچ كس نميتواند حق و قانون را زير پا گذارد، حتى حقوق ملل و اقوام را، چرا كه حقوقى و قانونى كردن مناسبات و روابط است كه اساس حل اختلافات سياسى از راه هاى مسالمت آميز را پديد مياورد.

و اما نطق جرج دبليو بوش رييس جمهور آمريكا كه از لحاظ روحى آنطور كه بايد و شايد در جمع حضور نداشت و ظاهرا، فكر و ذكرش جاى ديگرى بود، شايد در ميدان مبازرات انتخاباتى و نبرد با جان كرى رقيب سرسختش كه حال با توجه به امكان ناكاميش در انتخابات، جرج بوش و سياست وى را مورد حمله قرار داده و ميدهد.

پرزيدنت بوش در نطق خود از پيشرفت ستودنى دمكراسى در عراق و افغانستان سخن گفت و در اظهارات خود بارها و بارها لفظ عزت و منزلت شهروندان ايالات متحده بطور اخص و شهروندان جهان بطور اعم را به كار برد. طبعيست كه وى همچنين به مسئله حفظ حقوق بشر و مبارزه با ايدز در جهان اشاره كرد و افزون بر اين، انتقاداتى هم به اسراييل و فلسطين كرد.

بايد گفت كه اين سخنان از زبان جرج دبليو بوش جارى شد، ما مخاطبات را تحت تاثير قرار نداد، نه كسانى كه در اين نشست حضور داشتند و نه كسانى كه اين رويداد را از طريق رسانه هاى همگانى دنبال ميكردند. وى تنها در آغاز سخنرانيش با اشاره به احترامى كه ايالات متحده و مردم اين كشور براى سازمان ملل قائل هستند، توانست تا اندازه اى ذهن و توجه شنودگان را به خود جلب كند.

سخنرانى بوش و عنان بار ديگر تاييد كرده است كه دو موضع ”قدرت حق” و حق قدرتمدار” را بسختى ميتوان همخوان كرد. البته اين تناقض در درازمدت بيشتر به ضررآمريكا خواهد بود تا به ضرر ديگر كشورهاى جهان. اما جرج دبليو بوش اين مسئله را درك نخواهد كرد و رقيب وى جان كرى نيز در صورت پيروزيش در انتخابات رياست جمهورى، فقط تا حدودى قادر به قبول آن خواهد بود.

دولت آمريكا تنها زمانى توان آن را خواهد داشت كه ”قدرت حق” را در انديشه و عملكرد سياسيش بگنجاند كه بپذيرد، خساراتى كه به بار آورده، بيشتر از سود و منفعتى است كه انتظار حاصل شدن آن ميرفت.