نگرانی غرب از "قدرت‌گیری تندروهای حامی برنامه اتمی در ایران"
۱۴۰۲ اسفند ۲۱, دوشنبه
روزنامه بریتانیایی گاردین در گزارشی می‌نویسد نگرانی‌های فزاینده‌ای در میان دیپلمات‌ها در ایالات متحده و اروپا وجود دارد که به قدرت رسیدن تندروها در انتخابات اخیر در ایران و بی‌ثباتی ناشی از درگیری در غزه، موضع تندروها در ایران را که از توسعه سلاح‌های هستهای حمایت می‌کنند، تقویت کند.
ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران در روزهای اخیر با تکرار مواضع پیشین مقام‌های جمهوری اسلامی ادعا کرد که برنامه هستهای این کشور، "صلح‌آمیز" است.
با این حال، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایالات متحده و کشورهای اروپایی هفته گذشته و در نشست سه‌ماهه هیات بازرسی آژانس هشدار دادند که حکومت ایران درباره برنامه هستهای خود با نهادهای بین‌المللی همکاری نمی‌کند.
گاردین می‌افزاید که رافائل گروسی، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حتی اعلام کرده که بازرسان آژانس، تداوم اطلاعات خود درباره تولید و ذخیره سانتریفیوژها و آب سنگین در ایران را از دست داده‌اند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز شرایط کنونی را "سرشار از خطرهایی" توصیف کرده که در حال خارج شدن از کنترل هستند؛ هرچند که او علت اصلی این وضعیت را خروج ایالات متحده از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ (برجام) میان ایران و قدرت‌های غربی می‌داند.
گاردین می‌نویسد که این نگرانی‌ها پس از آن افزایش یافته که در جریان انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی در ایران، تندورهایی به قدرت رسیدند که مخالف توافق هستهای سال ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های غربی هستند.
دلایل مختلف برای تشدید نگرانی‌ها
نگرانی‌ها تنها از بابت افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران و رسیدن آن به نزدیکی ۹۰ درصد و آستانه ساخت سلاح هستهای نیست. اظهارات شماری از مقام‌های مسئول در جمهوری اسلامی طی ماه‌های اخیر که تعهد حکومت ایران برای غیرنظامی‌بودن برنامه هستهای ایران را زیر سوال برده‌اند نیز بر نگرانی‌ها افزوده است.
بیشتر بخوانید: ایران: تعداد بازرسان اخراج شده آژانس بین‌المللی "عددی" نیست
در این بین، احتمال گسترش درگیری‌های نظامی کنونی میان اسرائیل با شبه‌نظامیان افراطی مورد حمایت جمهوری اسلامی نیز عاملی برای تشدید نگرانی‌ها است.
در همین خصوص، ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی نظامی مرکزی آمریکا (سنتکام) روز پنجشنبه، ۷ مارس، به کمیته نیروهای مسلح آمریکا صراحتا هشدار داد که اگر ایران به یک قدرت هستهای تبدیل شود، خاورمیانه را برای همیشه تغییر خواهد داد.
او گفت که "کلید بازدارندگی این است که تهران بفهمد این رفتار عواقبی برایش خواهد داشت"، ولی در عین حال تصریح کرد که "بازدارندگی، موقتی است".
لورا هولگیت، سفیر آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته به هیات مدیره آژانس گفت: «پس از پنج سال همکاری محدود و لحظه آخری ایران با آژانس؛ پنج سال شکست ایران در اجرای تعهداتش؛ وپس از پنج سال سوال‌های بی‌پاسخ مربوط به پیدا شدن مواد هستهای در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران، ما نمی‌توانیم اجازه دهیم رفتار فعلی ایران ادامه یابد.»
او همچنین خواستار ارائه یک گزارش جامع و قاطعانه درباره میزان پایبندی حکومت ایران به تعهداتش از سوی گروسی تا قبل از نشست بعدی شورای حکام در ماه ژوئن سال ۲۰۲۴ شد.
کورین کیتسل، سفیر بریتانیا در آژانس نیز تاکید کرده که "پس از فرصت‌ها و زمان زیادی که از دست رفت، ضرورت اقدام شورای حاکم برای پاسخگو کردن حکومت ایران بابت تعهدات قانونی‌اش مدتهاست که فرا رسیده است."
ایران در پی "نسخه جدیدی از توافق"
گاردین می‌افزاید که در سوی مقابل اما جمهوری اسلامی اصرار دارد که مایل به مذاکره در مورد نسخه جدیدی از توافق هستهای است و گفت‌وگو‌ها در این‌زمینه بین علی باقری، معاون وزیر امور خارجه ایران و همتایان او از کشورهای اروپایی همچنان ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: افزایش نگرانی‌ها از تشدید تنش‌های هستهای با ایران
این‌همه در حالی است که مقام‌های حکومت ایران نگرانی خود را درباره برنامه هستهای اسرائیل ابراز می‌کنند. در همین خصوص، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز ۷ اسفندماه طی سخنانی در همایش خلع سلاح در ژنو سوئیس، اسرائیل را "منبع واقعی اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی در منطقه" نامید.
او همچنین امحای "همه ذخایر سلاح های هستهای" اسرائیل را خواستار شد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
گفتنی است از جمله در تازه‌ترین تحولات مربوط به برنامه هستهای مشکوک جمهوری اسلامی، هفته گذشته بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک همزمان با نشست فصلی شورای حکام آژانس، اعلام کردند که ایران طی پنج سال گذشته فعالیت هستهای خود را به جایی رسانده که برای کشوری بدون برنامه تسلیحات هستهای بی‌سابقه است.
در این بیانیه همچنین گفته شده که ایران طی سه ماه ذخائر اورانیوم خود را ۳۰ درصد افزایش داده و احتمالا از اورانیوم با غلظت بسیار بالا برای تولید سه کلاهک هستهای برخوردار است.
اتحادیه اروپا از ایران خواسته است تا درباره منشاء آلودگی‌های هستهای در تورقوزآباد و ورامین توضیح دهد، دوربین‌های نظارتی آژانس را دوباره فعال کند و امکان بازگشت و فعالیت بازرسان ممنوع‌الورود را فراهم آورد.