واکنش برخی مقامات ایران به انتشار فایل صوتی آیت‌الله منتظری
۱۳۹۵ مرداد ۲۴, یکشنبه
انتشار فایل صوتی مربوط به دیدار آیت‌الله حسینعلی منتظری در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۶۷ با حسینعلی نیری (حاکم شرع وقت)، مرتضی اشراقی (دادستان وقت)، ابراهیم رئیسی (معاون وقت دادستان) و مصطفی پورمحمدی (نماینده وقت وزارت اطلاعات در زندان اوین) واکنش‌های انتقادی برخی مقامات مسئول جمهوری اسلامی را به دنبال داشته است. در این فایل صوتی ۴۰ دقیقه‌ای آیت‌الله منتظری اعدامهای جمعی در تابستان ۶۷ را که با تایید این افراد صورت می‌گرفته جنایت و خود این افراد را جنایتکار خوانده، هشدار داده که اعدامها خلاف شرع است و تاریخ درباره آن‌ها قضاوت خواهد کرد.
حسینعلی منتظری همچنین از نقش احمد خمینی، پسر بنیانگذار جمهوری اسلامی، و برنامه‌ریزی وزارت اطلاعات از سال‌ها پیش از آغاز اعدامهای جمعی سخن گفته و از "انتقام‌گیری" به وسیله اعدام به عنوان عامل تعیین‌کننده در روند دادرسی افراد انتقاد کرده است.
بیشتر بخوانید: اعدامهای ۶۷؛ یک فایل صوتی، چندین صدا و یک نام ماندگار
علی خمینی: پس از برخورد محکم، کشور روی آرامش دید
در آخرین واکنش‌ها به انتشار فایل مزبور برخی از وابستگان آیت‌الله خمینی از احمد خمینی و لزوم اعدامها دفاع کرده‌اند. روزنامه "جمهوری اسلامی" به نقل از علی خمینی، نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی، نوشته که اعدامهای دهه ۶۰ شرط برقراری آرامش در ایران بوده است.
علی خمینی که در روز ۱۱ خرداد نیز سخنانی مشابه را ایراد کرده بود، گفته است: «امروز یک عده دلسوز شدند می‌گویند چرا با اینها برخورد می‌کنید، چرا با منافقین برخورد کردید، چرا با بی‌حجاب برخورد کردید، چرا با کودن‌ها برخورد کردید. چه می‌کرد نظام با اینها؟ باید مبارزه می‌کرد، محکم هم باید برخورد می‌شد. الحمدلله شد و کشور آرامش را دید.»
همچنین آیت‌الله حسین موسوی تبریزی، دادستان کل کشور تا سال ۱۳۶۳، در گفتگو با سایت خبری "تابناک" ضمن مضر دانستن انتشار فایل یاد شده برای نظام، زندانیان اعدام شده را متهم کرده به اینکه می‌خواسته‌اند همزمان با عملیات مجاهدین در سال ۶۷ و ورود نیروهای این گروه به ایران، در زندانها "شورش" کنند. این گفته در تناقض با سخنان آیت‌الله منتظری است که از برنامه احمد خمینی و وزارت اطلاعات برای اعدام اعضای سازمان مجاهدین خلق از سال‌ها قبل و حتی کشتن هواداران این سازمان و کسانی که نشریات آن را مطالعه می‌کردند، سخن گفته است.
پیش از این نیز هم دفتر آیت‌الله خمینی سخنان منتظری را "مشحون از اغلاط و تحریفات" خوانده که توسط "اطرافیان موذی" به او "القا شده است" و هم محمد موسوی بجنوردی، پدر زن حسن خمینی و عضو شورای قضایی در دوران آیت‌الله خمینی، سخنان آیت‌الله منتظری را ناشی از "اطلاعات غلط" دانسته که "مغرضانه به او منتقل شده‌‌اند".
بیشتر بخوانید: دفتر خمینی: اظهارات منتظری تحریف‌شده و نامنصفانه است
همچنین محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، در اینستاگرام در واکنش به انتشار فایل صوتی یاد شده آن را وسیله‌ای برای حمله به آیت‌الله خمینی و پسرش احمد دانسته و در دفاع از احمد خمینی نوشته که او در پی قدرت نبوده و در ضمن بارها سعی کرده که "آیت‌الله منتظری از روبرو شدن با امام کنار برود"؛ اظهار نظری که روشن نیست یعنی چه.
احضار احمد منتظری به دادگاه
روزنامه "جمهوری اسلامی" می‌نویسد که "شخصیت‌ها و مسئولان وقت قضایی در جمهوری اسلامی و شخصیت‌های بیت و دفتر امام معتقدند آنچه در فایل صوتی از زبان منتظری شنیده می‌شود حاوی نکات تازه‌ای نیست و بارها در خاطرات ایشان نقل شده است".
با این همه احمد منتظری، فرزند آیت‌الله منتظری، به بی‌بی‌سی گفته است که صبح شنبه ۲۳ مرداد به مدت سه ساعت به سوالهای مطرح شده در دادگاه ویژه روحانیت قم درباره فایل صوتی گفتگوهای پدرش و اعضای کمیته اعدامها در سال ۱۳۶۷ پاسخ گفته است.
به گفته فرزند آیت‌الله منتظری، در جلسه بازجویی به او گفته‌اند که در زمان ضبط فایل منتظری قائم مقام رهبر بوده و اسراری که او در جریان آن قرار داشته از اسرار نظام بوده و افشای آن جرم است. احمد منتظری در پاسخ گفته که این اسناد ۲۰ سال پیش در خاطرات آیت‌الله منتظری منتشر شده و "چیز جدیدی در این فایل صدا افشا نشده است".
احمد منتظری همچنین اتهام "کمک به اتحاد عربستان سعودی و مجاهدین" با انتشار این فایل را رد کرده است. او پیش از این تاکید کرده است که هدفش از یک سو آشکار کردن واقعیات بوده در برابر کسانی که به پدرش اتهام هواداری از "’منافقین" (مجاهدین خلق) را می‌زده‌اند. آیت‌الله منتظری در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به اینکه او هیچ نزدیکی‌ای با افراد اعدام شده (مجاهدین) ندارد، تاکید می‌کند که خود و خانواده‌اش بیشترین آسیب‌ها را از فعالیت‌های این گروه دیده‌اند و اگر قرار بر"انتقام‌کشی" باشد، او نفر اولی است که باید انتقام بگیرد. احمد منتظری از سوی دیگر گفته که می‌خواسته در سالگرد اعدامهای سال ۶۷ مسئولان رژیم را از رفتارها و انجام کارهایی که نیاز به پنهان‌کاری و کتمان دارند بازدارد.
پسر آیت‌الله منتظری قرار است دو هفته دیگر برای ادامه توضیحات به دادگاه ویژه روحانیت برود.
فایل صوتی مورد مناقشه چند روز پیش در سایت آیت‌الله منتظری منتشر شد و یک روز پس از آن به خواست وزارت اطلاعات از آن سایت حذف شد. به گفته کارشناسان حقوقی، این فایل از مهمترین اسنادی است که تاکنون درباره اعدامهای دهه شصت در ایران منتشر شده است.
معذرت‌خواهی تاجزاده از خانواده‌های اعدام‌شدگان
روز یکشنبه (۱۴ اوت/ ۲۴ مرداد) نوشته‌ای هم از مصطفی تاجزاده منتشر شد که عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ایران اسلامی و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران و هفت سال زندانی سیاسی بود.
تاجزاده در واکنش به فایل صوتی آیت‌الله منتظری از خانواده‌های اعدام‌شدگان تابستان ۶۷ عذر خواسته است.
در نوشته او در این باره می‌خوانیم: «حاکمیت می‌تواند با عذرخواهی از ملت، حلالیت طلبی از بازماندگان و اصلاح سازوکار قضائی میهن به گونه‌ای که تکرار چنین فجایعی را ناممکن کند، زخم ناشی از این اعدامها را التیام بخشد. من به سهم خود از خانواده‌های اعدام‌شدگان آن فاجعه از جمله بازماندگان قربانیانی که عضو مجاهدین خلق نبودند، پوزش می‌طلبم.»
تاجزاده می‌گوید که انتشار فایل سخنان منتظری "حقایق تلخی را درباره اعدامهای گروهی سال ۶۷ برملا کرده است". او نخست می‌نویسد که پیش از این در نوشته‌ای به نام "حصر در دهه ۶۰ و ۹۰" گفته بوده که اعدام جمعی زندانیان در سال ۶۷ "نقض موازین حقوقی و قانونی کشور" بوده چون این زندانیان محاکمه و محکوم به زندان شده و جرم جدیدی هم مرتکب نشده بودند. او همچنین می‌نویسد که نظر خود را بر لزوم پوزش‌خواهی و "حلالیت‌طلبی" به خانواده‌های اعدام‌شدگان در همان نوشته ابراز کرده و تاکید کرده بوده که همه زندانیان، هر عقیده‌ای هم که داشته باشند، دارای حقوقی هستند.
تاجزاده در نوشته کنونی خود نیز حاکمیت را به "عذرخواهی از ملت، حلالیت‌طلبی از بازماندگان و اصلاح ساز و کار قضایی میهن به گونه‌ای که تکرار چنین فجایعی را ناممکن کند" دعوت کرده تا "زخم ناشی از اعدامها را التیام بخشد".
او از خانواده‌های اعدام‌شدگان خواسته که "ببخشند اما فراموش نکنند".
بدین ترتیب تاجزاده موضوع دادخواهی را که مهمترین خواست خانواده‌های اعدام‌شدگان دهه ۶۰ است مطرح نکرده است. تحقیقات پژوهشگران نشان می‌دهد که خانواده‌های اعدام‌شدگان سیاسی زندانهای جمهوری اسلامی در دهه ۶۰ خواستار محاکمه و مجازات آمران و عاملان اعدامهای بستگان خود هستند.
بیشتر بخوانید: نامه دادخواهی زندانیان سیاسی دهه ۶۰ به احمد شهید
همچنین هم‌اکنون آسیب‌های روحی و روانی دستگیری‌ها و اعدامهای دهه ۶۰ به خانواده‌های بازماندگان و تمامی جامعه ایران موضوع تحقیق پژوهشگران است. این پژوهش‌ها تا کنون نشان داده‌اند که دادخواهی و نیز اعاده حیثیت از اعدام‌شدگان و خانواده‌های آنان بخش مهمی از روند درمان آسیب‌دیدگی‌‌های روحی خانواده‌ها و در نهایت جامعه ایران است.