وقتی خمیازه به کمک خنک کردن مغز می‌آید
۱۳۹۳ اردیبهشت ۲۲, دوشنبه
وقتی خمیازه‌تان می‌گیرد، باید بدون ملاحظه زمان و مکان خمیازه بکشید. خمیازه رفلکس طبیعی بدن برای رفع خستگی است و موجب سر‌حالی می‌شود.
چهره‌های مطرحی چون اوباما، پوتین یا دالایی لاما از خمیازه کشیدن در مقابل دیگران ابایی ندارند. بچه‌ها هم به طور طبیعی جلوی خمیازه خود را نمی‌گیرند.
آدم‌ها به خاطر خستگی، بی‌حوصلگی یا به خاطر تحت فشار بودن خمیازه می‌کشند. پژوهشگران مدت‌های مدید فکر می‌کردند که باز شدن غیرارادی قفل دهان موجبی است برای افزایش اکسیژن و احساس رفع خستگی ناشی از تامین دوباره اکسیژن است.
اما پژوهشگران کالج "سانی" در نیوریوک و دانشگاه وین به تازگی پی برده‌اند که خمیازه کشیدن عملکرد دیگری هم دارد و آن این‌که مغز را خنک می‌کند.
چرخه خواب و استرس، تابع نوسان درجه حرارت مغز است و کار خمیازه آن که این دمای پیوسته در حال تغییر را تنظیم و متوازن کند. توضیح ساده محققان دانشگاه وین این است که ما با خمیازه کشیدن، دمای اطراف را دستکاری می‌کنیم. به تعبیر دیگر، دهندره همانند ترموستات مغز عمل می‌کند.
خمیازه و دمای محیط
تیم تحقیقاتی دانشگاه وین برای بررسی این فرضیه، تناوب خمیازه کشیدن شهروندان در ماه‌های تابستانی و زمستانی را زیر نظر گرفت. مشابه همین بررسی در هوای خشک و ۳۷ درجه آریزونا انجام شد.
پژوهش‌ها نشان داد که مردم وین در تابستان بیشتر از زمستان خمیازه می‌کشند اما در آمریکا نتیجه کاملا برعکس بود.
علت روشن بود: متوسط دمای وین در تابستان ۲۰ درجه است و این متوسط حرارت زمستانی در آریزونا است.
محققان آمریکایی و اتریشی بر این اساس فرضیه‌‌ای را طرح کردند: تعداد خمیازه‌ها به فصل سال یا بلندی و کوتاهی روز یا روشنایی و تاریکی محیط ربط ندارد بلکه موضوع به درجه حرارت ۲۰ درجه بر می‌گردد.
به عبارت دیگر و به نظر آنها، وقتی دمای هوا حدود ۲۰ درجه است آدم‌ها بیشتر دهن دره می‌کنند.
یورگ ماسن، همکار این پروژه تحقیقاتی، در توضیح فرضیه یاد شده می‌گوید: «اگر حرارت بدن و حرارت محیط یکسان باشند، دهندره کارکردی برای تنظیم درجه حرارت مغز نخواهد داشت.»
او تاکید می‌کند که کارکرد خمیازه در هر شرایطی تغییر دمای مغز نیست و اگر چنین بود، دهن دره می‌توانست خطرناک هم باشد.