چرا عبدالله گل به ایران سفر کرد؟

عبدالله گل در راس هیئتی بلند‌پایه با حضور۱۳۵ مقام دولتی، ۱۰۰ بازرگان و ۲۵ خبرنگار در روز یکشنبه ۲۴ بهمن ماه ۱۳۸۹ عازم ایران شد. ۴ وزیر کابینه ترکیه نیز عبدالله گل را همراهی می‌کنند. آقای گل با محمود احمدی نژاد، رئیس مجلس و رهبر روحانی ایران علی خامنه‌ای نیز دیدار خواهد کرد.

سفر رئیس جمهور ترکیه با تظاهرات ۲۵ بهمن هم‌زمان شده است. عبدالله گل در کنفرانس مشترک با محمود احمدی نژاد در تهران صریحا گفت:«دولت‌هاى منطقه بايد ارزيابى دقيقى از درون كشور خود داشته باشند و خواسته‌هاى ملت‌هايشان را مورد توجه قرار دهند. وقتى رهبران و روساى كشورها به خواسته‌هاى ملت‌هايشان توجه نمى‌كنند، مردم خود براى تحقق خواسته‌هايشان وارد عمل مى‌شوند.»

حمایت از مصری‌ها و سکوت در قبال ایرانی‌ها؟

برخی تحلیل‌گران می‌گویند، ترکیه با حمایت از قیام مردم تونس و مصر، مهر سکوت در قبال مسائل این کشورها را شکست. اما رهبران ترکیه در "اوج قیام مردم ایران" چنین سیاستی را اتخاذ نکردند.

مولود کاتیک تحلیل‌گر ترک از وبسایت ترکی "لندن پرسپکتیو" دراین باره می‌گوید:« مصادف شدن تاریخ سفر عبدالله گل به ایران با اعتراض طرفداران جنبش سبزتصادفی بوده است.» مولود کاتیک، همانند بسیاری دیگر از کارشناسان ترک، موضوع "سیاست عدم مداخله ترکیه در مسائل ایران" را طرح می‌کند.

ترکیه خواهان تدریجی تحولات ایران است

مولود کاتیک می‌گوید که ترکیه نگران ایران و خواهان تغییرات تدریجی و درازمدت در این کشور است. وی یاد‌آور می‌شود که افکارعمومی ترکیه درموضوع مصر، نزدیک به مخالفان بود و اپوزیسیون عرب توانست در جامعه ترکیه تاثیر بگذارد. او در ادامه می‌گوید که در قیاس با مصر، جنبش سبز ایران تاکنون نتوانسته افکارعمومی ترکیه را به‌سوی خود جلب کرده و با جامعه ترکیه ارتباط برقرار کند.

سینان اوغان، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک بین‌المللی ترکیه موسوم به "ترکسام"، سفر رئیس جمهور ترکیه به ایران را به معنای حمایت از رژیم ایران تحلیل نمی‌کند. وی به دویچه‌وله می‌گوید که دولت ترکیه از رهبران منطقه از جمله ایران می‌طلبد به مسئله‌ی دمکراسی اهمیت دهند و حقوق بشر را رعایت کنند.

"سران ترکیه شناخت دقیقی از جامعه ایران ندارند"

به‌نظر محمد مشتاق، کارشناس مسائل ترکیه و ایران، سفرعبدالله گل ارتباطی با تظاهرات روز ۲۵ بهمن مردم ایران ندارد. وی در گفتگو با دویچه‌وله خاطرنشان می‌کند: «من معتقدم عبدالله گل و داوود اوغلو، جامعه ایرانی را نمی‌شناسند و آنچه را که در ایران می‌گذرد به دقت ارزیابی نکرده و نمی‌کنند. چون حکومت فعلی ترکیه قویا از حکومت ایران حمایت می‌کند و معتقد است که این حکومت با دمکراسی روی کار آمده است. آنها مشکلی با حکومت ایران ندارند و حتی تظاهرات ایران را نیز مظهری از دمکراسی ارزیابی خواهند کرد.»

داوود اوغلو: «مردم ایران مشکلی با حکومت ندارند»

سایت کلمه، به نقل از اردشیرامیرارجمند، مشاور حقوقی میرحسین موسوى خبر می‌دهد که وی از عبدالله گل دعوت کرده «در تظاهرات امروز که برای پشتیبانی از جنبش‌های آزادی‌بخش منطقه برگزارمی‌شود، شرکت کند.»

به‌نظر آقای مشتاق این امر امکان‌پذیر نخواهد بود، زیرا حاکمان ترکیه از رژیم ایران حمایت می‌کنند و با مخالفان رژیم ایران به هیچ وجه همکاری نخواهند کرد.

محمد مشتاق می‌افزاید: «داوود اوغلو در مصاحبه‌ی ۲ روز پیش خود با کانال تلویزیونی سی ان ان ترک اعلام کرد، در ایران مردم مشکلی با حکومت ندارند و در طول ۳۰ سال اخیر انتخابات آزاد برگزار شده و چند رئیس جمهور تابحال عوض شده و وکلای مجلس نیز با انتخابات آزاد به مجلس راه یافته‌اند.» محمد مشتاق نتیجه می‌گیرد که وقتی وزیر خارجه‌ی کشوری چنین سخنانی را بیان کند، از مقام‌های آن کشور نمی‌توان انتظار داشت به صف تظاهرات مخالفان دولت بپیوندند.

افزایش تبادلات تجاری تا ۳۰ میلیارد دلار

ترکیه علاقمند است روابط اقتصادی در بخش‌های تجارت، منطقه آزاد تجاری و ساختمان سازی با ایران را توسعه دهد. مقام‌های ترکیه می‌گویند که این کشور قصد دارد در طول ۵ سال آینده حجم مبادلات تجاری خود با ایران را از سطح ۵ میلیارد دلار به ۳۰ میلیارد دلار ارتقاء دهد. ترکیه حتی پس از تحریم‌ها نیز برای شرکت‌های ایرانی در این کشورهیچ مشکلی را بوجود نیاورد.

بر اساس آمار اتاق بازرگانی استانبول، ایران بیشترین شرکت‌های کاری را در این شهر دایر کرده است. در سال ۲۰۱۰ حدود یک چهارم از شرکت‌های تاسیس شده خارجی در ترکیه شرکت‌های ایرانی بود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ه‌اند و ایران اینک به لحاظ تعداد شرکت‌های تاسیس شده در ترکیه، مقام نخست را دارد. این شرکت‌ها نیازمندی‌های ایران را در عرصه‌های مختلف برطرف می‌کنند.

طاهر شیرمحمدی

تحریریه: مهیندخت مصباح