کارتل‌های مواد مخدر در مکزیک: بلاگر خوب بلاگر مرده است
۱۳۹۰ آبان ۲۵, چهارشنبه
یک بلاگر دیگر در مکزیک کشته شد. این چهارمین بلاگری‌ست که از سپتامبر تاکنون در مکزیک به علت نوشتن گزارش درباره فعالیت کارتل‌های مواد مخدر به دست اعضای کارتل اصلی، زتاس (Zetas)، کشته می‌شود. کارتل‌های مواد مخدر مکزیک که در خاموش کردن صدای رسانه‌های رسمی کشور تا حد زیادی موفق بوده‌اند، اینک هدف خود را فرونشاندن صدای شهروند-خبرنگارانی گذاشته‌اند که از طریق رسانه‌های آلترناتیو نظیر وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی آن‌لاین سعی در اطلاع‌رسانی دارند. کنار جسد آخرین قربانی زتاس که سر او از بدن جدا شده بود، این جمله به جا گذاشته شده بود: «کشته شدم چون نفهمیدم نباید در شبکه‌های اجتماعی گزارش بنویسم.»
زتاس پیش از این در ماه سپتامبر پیام نسبتاَ مشابهی را در کنار جسد دو کشته دیگر گذاشته بود: «این بلایی‌ست که بر سر همه خبرچین‌های اینترنت می‌آید. توجه کنید، ما رفتارهای شما را زیر نظر داریم.»
زتاس از ۲۰۰۶ تا کنون حدوداَ در ۴۵ هزار قتل دست داشته است. همچنین این کارتل مواد مخدر به طور دایمی در حال تهدید مطبوعات رسمی‌ست تا از فعالیت‌هایش پرده برندارند. این چیزی‌ست که اکثر خبرنگاران از آن سخن می‌گویند. آمار نیز گفته خبرنگاران را تایید می‌کند، ۸۰ روزنامه‌نگار از سال ۲۰۰۰ تا کنون توسط کارتل‌های مواد مخدر کشته شده‌اند. گفته می‌شود رشوه‌گیری مطبوعات و همچنین حمایت‌های دولتی برای سکوت درباره زتاس و دیگر کارتل‌ها از دیگر موانع در راه اطلاع‌رسانی درباره‌ی فعالیت‌های چنین گروه‌هایی است. در آخرین مورد کشتار خبرنگاران، کشتار دو خبرنگار زن، با وجود دستگیری چند متهم هنوز پلیس نپذیرفته است که کشتار کار زتاس بوده و انگیزه قتل را دزدی می‌داند.
مکزیک خطرناک‌ترین کشور برای روزنامهنگاران در نیم‌کره‌ی غربی دنیاست. سال گذشته با افزایش فشارهای بین‌المللی و خصوصاَ فشار سازمان گزارشگران بدون مرز و کمیته حمایت از روزنامهنگاران، دولت مکزیک قانونی را برای حمایت از روزنامهنگاران تصویب کرد. با این‌همه عملاَ هنوز هیچ قدمی در اجرای آن برداشته نشده است.
عملیات هکتویست‌های انانیمس در مکزیک
قتل و عام وحشیانه بلاگر‌ها که سعی دارند در سکوت و غیاب رسانه‌ای مکزیک، صدای قربانیان زتاس باشند در حالی ادامه دارد که گروه هکتویست معروف انانیمس (Anonymous) به طور رسمی ورود خود به «جنگ بر علیه فساد در مکزیک» را اعلام کرده است. این گروه که تا کنون ماموریت‌های مختلفی را برای خود در سراسر جهان در نظر گرفته (از جمله حمله به برخی از سایت‌های دولتی ایران) درباره مکزیک نیز تصمیم دارد اسامی همکاران زتاس در دولت این کشور را اعلام کند. پاسخ زتاس؟ ده کشته به ازای هر اسم.
پیام «در مقابل هر اسم، ۱۰ کشته» توسط یکی از اعضای انانیمس که این گروه ادعا دارد در دستان کارتل گرفتار بود و اخیراَ رها شده، فرستاده شده است. این ۱۰ نفر قرار است ابتدا اعضای خانواده عضو آزاد شده انانیمس باشند که کشته می‌شوند و سپس دامنه جنایت به دیگر شهروندان برسد.
انانیمس می‌گوید هدف اصلی‌اش نه دولت مکزیک، که بیش‌تر ضربه زدن به زتاس است. اقدام این گروه از هکتویست‌ها در توییتر با هشتگ #OpCartell و #OpCorrupcíon قابل جستجوست.
یک سخنگوی انانیمس اعلام کرده که روز جمعه ۲۵ هزار ایمیل دولتی مکزیک را به نشریه آلمانی اشپیگل ارسال کرده و همچنین مشغول همکاری با سی ان ان برای نگارش گزارشی درباره ارتباط یک بازپرس آمریکا با کارتل‌های مکزیکی‌ست.
جنگ سایبر اما محدود به تهدیدها و اقدامات گروه انانیمس نمی‌شود، آن سوی جنگ نیز ابزار دفاع و حمله خود را دارد. یک گروه امنیتی اعلام کرده که زتاس نیز هکرها و متخصصان خود را برای شناسایی افرادی که با گروه انانیمس فعالیت می‌کنند در اختیار دارد.
با این‌همه انتقاداتی نیز به آن‌چه «سر و صدای بی‌تاثیر» انانیمس خوانده می‌شود، وجود دارد. خصوصاَ پس از آن‌که انانیمس اعلام کرده بود در پنجم نوامبر به فیس‌بوک حمله خواهد کرد و چنین اقدامی صورت نگرفت.
یکی از منتقدان می‌گوید که ایمیل‌های دولتی مکزیک که انانیمس به دست آورده عملاَ بی‌فایده هستند چرا که ماموران و همکاران زتاس به اندازه کافی «هوشمند» هستند تا چنین چیزهایی را در مکاتبات ثبت نکنند: «آن‌ها چیزی را روی کاغذ نمی‌نویسند، چیزی را در کامپیوتر نگه نمی‌دارند.» او می‌گوید انانیمس برای زتاس و کارتل‌های مشابه شوخی است.
هشتگ‌ها برای نجات جان آدم‌ها
در میان خشونت مداوم کارتل‌های مواد مخدر در مکزیک و خودسانسوری اجباری اهالی مطبوعات و شبکه‌های رادیو و تلویزیون این کشور، شهروندان راه‌های جدید آن‌لاین و اغلب بی‌خطرتر از بلاگ‌نویسی را جستجو می‌کنند. اگرچه همان‌طور که زتاس خود در پیام تهدیدش در کنار آخرین قربانی نوشته، هدف خشونت‌ها صرفاَ فعالان حوزه وبلاگ‌‌نویسی نیستند و با هر حرکتی در شبکه‌های اجتماعی به صورت خون‌باری مقابله می‌شود.
این در حالی‌ست که در مکزیک اطلاع از این‌که در یک نقطه شهر کارتل مواد مخدر به روی فرد یا گروهی آتش گشوده صرفاَ به معنی ارضای حس کنجکاوی نیست، بلکه معنای آن حفظ جان انسان‌هاست. توییتر و امکان استفاده از هشتگ برای موضوعی خاص، حالا راهی شده که شهروندان مکزیکی برای اطلاع‌رسانی و نجات جان یکدیگر از آن بهره می‌برند.
از اولین هشتگ‌های استفاده شده درباره کارتل‌های مواد در مکزیک #reynosafollow و #mtyfollow و #verfollow بودند. به گزارش وب‌سایت "ریدرایت‌وب" (readwriteweb) و بر اساس یک تحقیق انجام گرفته درباره توییت‌های همراه با هشتگ #mtyfollow درفاصله زمانی نوامبر ۲۰۱۰ تا آگوست ۲۰۱۱ مشخص شده که هشتگ‌ها به عنوان منابع اطلاعاتی استفاده می‌شوند. مکزیکی‌ها به هشتگ‌ها می‌‌آویزند تا «گزارش دهند»، «اخطار دهند» و «از صحت اخبار مربوط به شلیک در شهرها با خبر شوند.»
البته در مواردی توییتر در برابر دروغ‌پردازی شکست خورده است. روز ۲۵ آگوست امسال توییتی که از گروگان‌گیری زتاس در یک مدرسه در شهر وراکروز خبر می‌داد تمام شهر را بهم ریخت، اما واقعیت نداشت. پلیس به شدت با پخش‌کنندگان توییت‌ها برخورد کرد و البته اعتراض‌های بین‌المللی نظیر اعتراض سازمان عفو بین‌الملل را برانگیخت. در سه مورد دستگیری که توسط پلیس انجام شد، دستگیر شده‌ها پس از آزادی از شکنجه توسط پلیس سخن به میان آوردند و هنوز هم مشخص نیست انگیزه پخش چنین توییتی‌هایی چه بوده است.
یک مانیفست: در مبارزه تنهاییم
در کشوری که کارتل‌های مواد مخدر پیام خود را صریح و در یک جمله بیان می‌کنند -«درباره ما ننویسید یا اگر نوشتید، بهای آن را بپردازید»- فعالان اینترنت دست از تلاش برای اطلاع‌رسانی برنمی‌دارند. جایزه سازمان گزارشگران بدون مرز در مسابقه بین‌المللی دویچه وله برای انتخاب وبلاگ‌های برتر جهان در سال ۲۰۱۱ به یک دختر وبلاگ‌نویس مکزیکی اهدا شد. نویسنده وبلاگ "کویداد خوارز" یکی از بلاگرهایی‌ست که همچنان به معضلات و مشکلاتی که باند‌های قاچاقچی برای جامعه مکزیک ایجاد می‌کنند می‌پردازد و از قربانیان می‌گوید.
همچنین در پی اوج‌گیری اخیر قتل وبلا‌گ‌نویس‌ها در مکزیک، فعالان اینترنت مانیفستی را در اینترنت منتشر کرده‌اند. آن‌ها در مانیفست منتشر شده خود بیان داشته‌اند: «گروه‌های جنایتکار تلاش دارند تا صدای ما را خاموش کنند، ما را بدزدند تا به قساوت‌های خود بپردازند و به تهدیدهای مستقیم علیه همراهان ما بپردازند. این به منزله یک تهدید آشکار علیه تنها آزادی باقی‌مانده ماست. در حال حاضر دولت‌های محلی، ایالتی و فدرال به خواسته‌های ما بی‌تفاوت هستند و بدون این‌که به خود زحمت بررسی کردن گزارش‌های ما در شبکه‌های اجتماعی را بدهند، این گزارش‌ها را نادیده می‌گیرند. در یک کلام، ما در مبازره نابرابر خود با قاچاق‌چی‌های مواد مخدر برای داشتن شهروندان آزاد تنها مانده‌ایم.»
در حال حاضر همچنان صداهایی در مطبوعات و خصوصاً جهان آن‌لاین علیه کارتل‌ها به گوش می‌رسد. اما کسی نمی‌تواند پیش‌بینی کند تا چه زمانی صاحبان این صداها زنده خواهند ماند.
مریم میرزا
تحریریه: یلدا کیانی