کردهای ایران، نگران حملات بیشتر علیه اقلیم کردستان عراق
۱۳۹۶ مهر ۲۷, پنجشنبه
بعد از همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق برای استقلال در ۲۵ سپتامبر (برابر ۴ مهر) ارتش عراق و گروه شبه‌نظامی "حشدالشعبی" در مقابل پیشمرگه‌های کرد قرار گرفته‌اند. این وضعیت تنش‌آلود کردهای ایران را نگران کرده است. احزاب کرد ایرانی از جمله حزب دموکرات کردستان ایران که در مناطق مرزی ایران و عراق مستقر هستند از همه‌پرسی اقلیم حمایت کرده بودند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان در نامەای ویژە (۵ اکتبر/ ۲۰ مهر) به مصطفی هجری، دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران از این موضع‌گیری قدردانی کرد. بارزانی در نامه خود خاطرنشان می‌کند که ملت کردستان به سوی استقلال گام برمی‌دارد و "هیچ نیرو و فشاری نمی‌تواند مانع ارادە صلح‌طلبانە و مشروع ملت کردستان شود".
اما بلافاصله پس از برگزاری این همه‌پرسی ارتش عراق و شبه‌نظامیان شیعه موسوم به حشدالشعبی طرفدار ایران در مرزهای اقلیم کردستان عراق ظاهر شدند.
حسن شرفی، جانشین مصطفی هجری دبیر اول حزب دموکرات کردستان ایران، آنچه در عراق اتفاق افتاده را یک "پروژه ایرانی" توصیف می‌کند. به نظر حزب دموکرات کردستان ایران دولت عراق "مجری سیاست‌های ایران" است و گروه شبه‌نظامی "حشد الشعبی" را ایران برای پیاده کردن سیاست‌های خود در عراق تاسیس کرده است.
بیشتر بخوانید: در رفراندوم استقلال اقلیم کردستان ۹۳ درصد رأی مثبت دادند
حسن شرفی تاکید می‌کند: «دخالت‌های جمهوری اسلامی در امور کردستان عراق برمی‌گردد به نقشی که ایران بعد از سقوط صدام حسین و خروج نیروهای آمریکایی از عراق بر عهده گرفته است. رژیم ایران این دخالت و نفوذ را با سوءاستفاده از احساسات و تعصبات مذهبی مردم عراق یعنی آنهایی که اکنون قدرت را در این کشور در دست دارند، انجام می‌دهد.»
آقای شرفی در ادامه اضافه می‌کند: «جمهوری اسلامی کشور عراق را بخشی از خاک خود می‌داند و بغداد و مراکز زیارتی عراق را استانی از استان‌های خودش می‌داند در نتیجه به طور کامل در امور عراق دخالت می‌کند. ایران بیش از همه کشورهای همسایه به اقلیم فشار می‌آورد زیرا تصور می‌کند که کردستان عراق با رفراندومی که برگزار کرد قصد دارد از کشوری جدا شود که آن کشور را متعلق به خودش می‌داند.»
امکان یاری پیشمرگه‌های حزب دموکرات به اقلیم
سیاست کلی حزب دموکرات کردستان ایران به گفته سران این حزب "دخالت نکردن در امور داخلی کشورها و نیروهای سیاسی کرد در دیگر کشورهاست". اما اگر دولت اقلیم کردستان عراق از پیشمرگه‌های ایرانی درخواست کمک کند، آیا احزاب کرد ایرانی با آن موافقت خواهند کرد؟
شرفی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «این مسئله مربوط به خود کردهای عراق است و درخواستی هم از ما نشده است که درباره آن تصمیمی بگیریم.»
بیشتر بخوانید: رزمایش "اقتدار" ایران و عراق در مرز اقلیم کردستان
شرفی همچنین تاکید می‌کند که در شرایط فعلی پیشمرگه‌های حزب دموکرات کردستان ایران "فعال‌تر" عمل خواهند کرد. قبلا وقتی مناسبات ایران و اقلیم گسترده و توسعه یافته بود، مسعود بارزانی، رئیس اقلیم به خاطر حساسیت مقامات ایرانی برای احزاب کرد ایرانی محدویت‌هایی ایجاد می‌کرد. حال با توجه به نفوذ و دخالت‌های کنونی ایران آیا مسعود بارزانی باز هم برای گروه‌های کرد محدویت ایجاد خواهد کرد؟
شرفی در پاسخ به این پرسش دویچه وله (فارسی) می‌گوید: «محدودیت‌ها شامل بخشی از نیروهای حزب دموکرات کردستان ایران بوده است که در منطقه اقلیم کردستان سکونت دارند. اینها در ایران شناخته شده و تحت‌تعقیب هستند. ولی بیش از ۹۰ درصد از اعضا و هواداران ما در داخل کردستان ایران هستند و کسی نمی‌تواند ممانعتی به وجود بیاورد. این محدودیت‌ها بیشتر شامل آن افرادی بوده که در اقلیم زندگی می‌کنند.»
این مسئول حزب دموکرات کردستان ایران درباره تاثیر همه‌پرسی بر کردهای ایران به این موضوع اشاره می‌کند که کردهای ایران خواستار جدایی نیستند و "برای تامین حقوق ملی کردها در چارچوب ایرانی فدرال و دموکراتیک" مبارزه می‌کنند.
نخبگان کرد ایرانی چه می‌گویند؟
مسعود کردپور، روزنامه‌نگار در کردستان ایران نظر دیگری را مطرح می‌کند. به نظر او اگرچه نخبگان کرد ایرانی از برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق حمایت کردند ولی در عین حال بر این باور بودند که اقلیم کردستان باید با همسایگان برای گرفتن امتیاز و چانه‌زنی بیشتر با دولت مرکزی تعامل می‌کرد.
او اضافه می‌کند که رهبران کردستان عراق قبل ازبرگزاری همه‌پرسی باید "دیپلماسی" خود را با کشورهای همسایه و همجوار مثل ایران، ترکیه و حتی سوریه که دارای اقلیت کرد هستند بیشتر می‌کردند و این کشورها را در جریان روند همه‌پرسی قرار می‌دادند تا مواضع تخریبی حداقل این چند کشور را کاهش دهند.
دخالت ایران برحسب رسالت انقلاب
به گفته کردپور ایران در امور داخلی اکثر کشورهای مسلمان و خاورمیانه در سوریه، عراق و افغانستان به دلیل رسالت‌های تاریخی انقلاب اسلامی دخالت می‌کند. ولی در داخل کردستان ایران هم مردم کرد از نظر عاطفی تحت تاثیر شرایط بخش‌های دیگر کردستان هستند و درظرف ۲۰ سال اخیر درباره حوادثی که در این مناطق اتفاق افتاده همیشه واکنش نشان داده‌اند. او یادآور می‌شود، زمانی که عبدالله اوجالان به زندان رفت مردم کردستان ایران واکنش نشان دادند و اکنون نیز با توجه به شرایط کنونی اقلیم این واکنش‌ها ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: علی شمخانی: ایران فقط دولت واحد عراق را به‌رسمیت می‌شناسد
آقای کردپور در ادامه اشاره می‌کند: «رفراندوم یکی از آرزوهای تاریخی مردم کرد است و به همین دلیل در ایران کردها واکنش نشان دادند و شادی کردند. متاسفانه عده‌ای به زندان رفتند و بازداشت شدند. الآن هم این حوادث نشان‌دهنده‌ی ضعف مدیریت حاکمیت اقلیم کردستان عراق است که نتوانستند اختلافات داخلی خود را حل کنند.»
اقلیم باید با همسایگان صحبت کند
کردپور ادامه می‌دهد، اقلیم کردستان عراق باید با همسایگان صحبت می‌کرد و به صورت مشخص باید با ایران هماهنگی‌هایی صورت می‌گرفت. او می‌گوید: «ایرانی‌ها کردها را جزو اقوام ایرانی می‌دانند و در کردستان عراق هم شما وقتی سفر می‌کنید احساس غریبی نمی‌کنید. همه نشانه‌هایی که در آنجا هستند از نظر تاریخی و فرهنگی مال ایران است و حداقل از ایران انتظار می‌رفت که در خصوص مسئله اقلیم کرد بیطرفانه عمل کند.»
به نظر این روزنامه‌نگار ایرانی چنانچه کردهای عراق به تفاهم می‌رسیدند و امتیازاتی از دولت مرکزی می‌گرفتند، می‌توانستند در کل مسائل منطقه و کردستان ایران تاثیرگذار باشند. او ادامه می‌دهد: «چون دولت مرکزی ایران هم با توجه به وضعیت اینجا یک سری امتیازاتی حداقل در خصوص سهیم شدن در قدرت و بهبود وضعیت اقتصادی کردستان ایران و سایر امتیازات مثل اجرا شدن قانون اساسی مربوط به زبان کردها را در نظر می‌گرفت و امتیازات بیشتری به کردهای ایران می‌داد.»
گفتنی است که بعد از همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق مردم کرد در ایران به خیابان‌ها ریختند و شادی کردند، اما با تحولات کنونی آنها اوضاع مربوط به اقلیم کردستان عراق را با نگرانی دنبال می‌کنند.