کنگره آمریکا کشتار ارامنه را "نسل‌کشی" خواند
۱۳۸۸ اسفند ۱۴, جمعه
تصویب قطعنامه نسل‌کشی در کنگره آمریکا، سبب بروز بحرانی دیپلماتیک در مناسبات واشنگتن و آنکارا شده است. این قطعنامه جنجال‌برانگیز با ۲۳ رای موافق در برابر ۲۲ رای مخالف بطور شکننده‌ای در کنگره آمریکا به تصویب رسید. گرچه این مصوبه هیچ‌گونه ضمانت اجرایی ندارد، اما سبب ناخشنودی شدید آنکارا شده است. اوباما پیشتر کنگره این کشور را از تصویب چنین قطعنامه‌ای برحذر داشته بود. در هفته‌ی گذشته هنوز روشن نبود که این موضوع در دستور کار کنگره قرار می‌گیرد.
هاوارد برمن، رئیس کمیسیون خارجی کنگره آمریکا، ضمن دفاع از این موصوبه گفت: «آلمان نیز مسئولیت خود در قبال هولوکاست را پذیرفته است. زمان آن فرا رسیده، که ترکیه نیز واقعیت نسل‌کشی در مورد ارامنه را قبول کند.» به گفته این نماینده کنگره‌ی آمریکا، این امر سبب تقویت دمکراسی در ترکیه و همچنین استحکام مناسبات دمکراتیک میان دو کشور خواهد شد.
ناخشنودی شدید ترکیه
ترکیه عضو قدیمی پیمان نظامی ناتو و یکی از متحدان دیرینه‌ی آمریکا در منطقه به شمار می‌آید. این قطعنامه می‌تواند به جو ضد آمریکایی در ترکیه بیش از پیش دامن زند. رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، اعلام کرد، که این تصمیم بر مناسبات آنکارا و واشنگتن و همچنین بر روند نزدیکی ترکیه به ارمنستان تاثیر خواهد نهاد. در مقابل جمهوری ارمنستان از این اقدام کنگره آمریکا استقبال کرد.
هنوز روشن نیست، که آیا ترکیه اقدامات عملی دیگری را به اجرا خواهد گذاشت و یا صرفاَ به اعتراضات لفظی و فراخوانی سفیر خود از آمریکا بسنده خواهد کرد. احمد داود اوغلو، وزیر امورخارجه ترکیه پیش از تصویب این قطعنامه درباره پیامدهای آن گفته بود: «هیچ احتمالی منتفی نیست.» رسانه‌های ترکیه گمانه‌زنی می‌کنند، که تیرگی روابط می‌تواند به لغو قرارداد چند میلیارد دلاری تسلیحات از آمریکا بیانجامد.
مخالفت دولت اوباما
به گفته سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا، هیلاری کلینتون پیشاپیش مخالف صدور چنین قطعنامه‌ای بوده است. رابرت گیبس، سخنگوی کاخ سفید، در هماهنگی با وزارت امورخارجه این کشور گفت: «صدور این قطعنامه بهبود مناسبات میان ارمنستان و ترکیه را به خطر می‌اندازد.» باراک اوباما پیش از رای‌گیری در کنگره آمریکا با عبدالله گل، همتای ترک خود تماسی تلفنی داشته است.
در سال ۲۰۰۷ نیز کمیسیون خارجی کنگره آمریکا به صورت درونی قطعنامه مشابه‌ای را تصویب کرده بود، اما در آن‌زمان به علت مخالفت‌های شدید و مقاومت برخی از نمایندگان، قطعنامه در جلسه علنی کنگره مطرح نشد. برخی از ناظران سیاسی در آمریکا بر این باورند، که دولت اوباما بر خلاف دولت پیشین، به اندازه کافی از ترکیه پشتیبانی نکرده است. جالب اینکه در گذشته، در زمان سناتوری هیلاری کلینتون و باراک اوباما، هر دو از "قطعنامه نسل‌کشی" حمایت کرده بودند.
به نظر می‌رسد، که تلاش‌های ترکیه برای منصرف کردن نمایندگان کنگره این‌بار ثمربخش نبوده است. در هفته‌های گذشته سیاستمداران ترک با سفر به آمریکا کوشیدند، که نظر نمایندگان کنگره را تغییر دهند، حتا شرکت‌های دولتی ترکیه نیز از مدیران اقتصادی در آمریکا خواسته بودند، که بر نمایندگان خود در کنگره تاثیر گذارند.
گرچه ترکیه به لحاظ حقوقی جانشین حکومت عثمانی است، اما خود را مسئول کشتار ارامنه نمی‌داند. تخمین زده می‌شود، که حدود ۲۰۰ هزار تا ۵، ۱ میلیون ارمنی در خلال جنگ جهانی اول جان خود را دست داده باشند.