گوگل و جی‌میل در ایران فیلتر شدند
۱۳۹۱ مهر ۳, دوشنبه
خبرگزاری‌های ایران شامگاه یکشنبه (۲ مهر / ۲۳ سپتامبر) از عدم امکان دسترسی کاربران ایرانی به موتور جستجوگر "گوگل" و همچنین سرویس ایمیل کمپانی گوگل٬ "جی‌میل"٬ خبر دادند. بر اساس این گزارش‌ها، این اقدام در اعتراض به فیلم "بی‌گناهی مسلمانان" که نسبت به پیامبر اسلام توهین‌آمیز قلمداد شده و خشم مسلمانان را در کشورهای مختلف جهان برانگیخته انجام شده است. فیلم "بی‌گناهی مسلمانان" در وب‌سایت "یوتیوب" که متعلق به کمپانی گوگل است منتشر شده است. کریستوفر استیونز٬ سفیر آمریکا در لیبی، و سه دیپلمات دیگر این کشور روز سه‌شنبه (۱۱ سپتامبر/۲۱ شهریور) در کنسولگری این کشور در بنغازی کشته شدند.
دولت آمریکا این فیلم را محکوم کرده است و از شرکت گوگل، صاحب وب‌سایت "یوتیوب"، خواسته ویدیوی آن را حذف کند. اما گوگل می‌گوید که این فیلم هیچ‌کدام از مقررات گوگل و یوتیوب را نقض نکرده و اینکه نمی‌تواند آن را از روی وب‌سایت بردارد.
با این حال مدیران گوگل اعلام کردند که به دلیل وجود "شرایط حساس" در برخی کشورها از جمله مصر، لیبی، هند، مالزی و اندونزی، کاربران این کشورها نمی‌توانند به این فیلم دسترسی داشته باشند.
بیشتر بخوانید: یوتیوب دسترسی به "فیلم جنجالی" را محدود کرد
از یک درخواست تا فیلترینگ کامل
اکنون گفته می‌شود گوگل و جی‌میل از سوی کارگروه مصاديق محتوای مجرمانه در ایران فيلتر شده‌اند. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، «علت اين اقدام پخش فيلم جسارت‌آميز نسبت به ارزش‌ها و مقدسات مسلمانان و اصرار بر حذف نكردن اين فيلم در يوتيوب اعلام شده است». بر اساس همین گزارش، لااقل بخشی از کاربران ایران شامگاه یکشنبه با فیلترینگ گوگل و جی‌میل برخورد کرده‌اند.
روز یکشنبه همچنین گروهی با عنوان "فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی" با انتشار بیانیه‌ای از کاربران خواستند تا روزهای دوشنبه و سه‌شنبه (۳ و ۴ مهر / ۲۴ و ۲۵ سپتامبر) از سرویس‌های گوگل استفاده نکنند.
به گزارش ایسنا٬ در بیانیه این گروه آمده است: «از آن‌جا که هر گونه سرویس‌دهی به محتوا و مضامین هم‌جهت با این اهانت‌ها به مثابه تایید و حمایت از آن است، لذا هوشیاری و دقت همه‌ی فعالان این حوزه و همچنین تذکر و اعتراض به صاحبان سرورها و سرویس‌دهندگان چنین مضامینی ضرورتی انکارناپذیر است.» بر این اساس در این بیانیه از کاربران خواسته شده که در روزهای ۲۴ و ۲۵ سپتامبر (۳ و ۴ مهر) از استفاده از وب‌سایت گوگل و دیگر خدمات آن‌لاین این کمپانی خودداری کنند.
همچنین در این بیانیه از "تمام فعالان فضای مجازی در سراسر دنیا" دعوت شده است که با تولید و انتشار محتوای متناسب با بسترهای مختلف فضای مجازی ضمن مقابله با سازندگان "فیلم موهن" به شناساندن و معرفی "چهره‌‌ی حقیقی" پیامبر اسلام اقدام کنند.
سابقه فیلترینگ گوگل و جی‌میل در ایران
این بار نخست نیست که دسترسی کاربران ایران به گوگل و سرویس جی‌میل آن قطع می‌شود. دسترسی کاربران ایرانی به وب‌سایت‌های گوگل و سرویس ایمیل آن بی‌هیچ توضیحی در بهمن ماه سال گذشته برای حدود ۱۰ روز قطع شد. آن زمان خبرگزاری مهر خبر داده بود که حدود ۳۰ میلیون کاربر از دسترسی به گوگل و جی‌میل بازمانده‌اند؛ اقدامی که حتی باعث توضیح خواستن برخی نمایندگان مجلس نیز شد. احمد توکلی٬ رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ایران٬ این نوع فیلترینگ را «مردم‌آزار» و برای نظام «هزینه‌بر» توصیف کرده بود.
در آن دور از فیلترینگ که شدیدتر از همیشه ارزیابی شد دسترسی کاربران ایرانی به کل سایت‌هایی که از پروتکل‌های SSL و HTTPS استفاده می‌کردند (به جز بانک‌های داخلی) مسدود شد. پروتکل SSL و HTTPS امکان دسترسی امن کاربر به اینترنت را فراهم می‌کند. فعالیت‌های کاربر بر این اساس کدبندی شده و دسترسی شخص ثالث به اطلاعات رد و بدل شده تقریباً غیرممکن است.
برخی این اقدام را آزمایش راه‌کارهای مختلف سانسور و همچنین ارزیابی واکنش کاربران نسبت به اجرای آنچه "اینترنت ملی" خوانده می‌شود دانستند. طرح "شبکه‌ی ملی ارتباطات" یا "اینترانت ملی" یکی از اهداف برنامه‌ی پنج‌ساله‌ی چهارم توسعه است و مسئولان ارتباطات ایران از مدت‌ها قبل بارها وعده دادند که این طرح به زودی اجرا خواهد شد ولی هر بار موکول به زمانی دیگر شده است. با این‌همه سازمان گزارشگران بدون مرز در روزهای گذشته در اطلاعیه‌ای هشدار داد که به نظر می‌رسد «دست‌کم بخش‌هایی از این طرح که برای آن هزینه‌ای سرسام‌آور پرداخت شده است، اجرایی شود».
هدف از این طرح سانسور شدید جریان آزاد اطلاع‌رسانی و ره‌گیری فعالان آن‌لاین دانسته می‌شود اگرچه ایران ارتقاء امنیت کاربران و افزایش سرعت و پهنای باند را به عنوان دلایل لزوم اجرای طرح اینترنت ملی مطرح می‌کند.
مسئولان جمهوری اسلامی در مواردی اینترنت و خصوصا موتور جستجوگر گوگل را ضدامنیت کشور و عامل جاسوسی خوانده‌اند. در بهمن ماه سال گذشته محمدرضا آقامیری، عضو "کارگروه تعیین محتوای مجرمانه اینترنتی"، در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر ادعا کرد گوگل در خدمت سازمان سیا است.
در حال حاضر مشخص نیست که فیلترینگ گوگل و جی‌میل در صورت فراگیر بودن آن در کل کشور آیا امری همیشگی خواهد شد یا تنها مقطعی خواهد بود. موتور جستجوگر و ایمیل ایرانی معرفی شده از سوی جمهوری اسلامی برای جایگزینی نمونه‌های بین‌المللی آن تا کنون نتوانسته از اقبال بین کاربران اینترنت در ایران برخوردار شود.