1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
سیاستآسیا

۱۰۰ سالگی تأسیس حزب کمونیست چین و آنچه تابوست

۱۴۰۰ تیر ۱۰, پنجشنبه

۱۰۰ سال پس از تأسیس، حزب کمونیست چین جشنی عظیم برپا کرده: تا چشم کار می‌کند پرچم‌های سرخ برافراشته دیده می‌شود و داس و چکش. در این جشن‌ها خبری از انتقادها به ساختار تمامیت‌خواه حکومت چین نیست.

https://p.dw.com/p/3vrtw
جشن‌های صدسالگی تأسیس حزب کمونیست چین: بادکنک‌های بی‌شمار بر فراز میدان صلح آسمانی یا تیان‌آنمن
جشن‌های صدسالگی تأسیس حزب کمونیست چین: بادکنک‌های بی‌شمار بر فراز میدان صلح آسمانی یا تیان‌آنمنعکس: Ng Han Guan/AP/dpa/picture alliance

چین با یک برنامه عظیم تبلیغاتی درحال برگزاری جشن صدمین سالگرد تاسیس حزب حاکم کمونیست است. شی جین‌پینگ رئیس جمهور این کشور صبح پنجشنبه (یکم ژوئیه) در میدان تیان‌آنمن برای حاضران سخنرانی کرد. برنامه امروز نقطه اوج تبلیغات گسترده‌ای بود که هفته‌هاست رسانه‌های دولتی چین و حزب حاکم این کشور، مردم را برای آن آماده می‌کنند:

شی جین‌پینگ، دبیرکل حزب کمونیست و رئیس‌جمهور جمهوری خلق چین چندی پیش به همراه ۵۰ تن از سران حزب کمونیست باردیگر به طور نمادین سوگند وفاداری به حزب کمونیست یاد کرد. شی جین‌پینگ در این مراسم که حاضران، ایستاده، با مشت‌های گره کرده، سخنان او را تأیید می‌کردند، گفت: «به حزب وفادار خواهم ماند و تمام عمر در این راه خواهم جنگید. آماده‌ام همه چیز را در راه حزب و ملت فدا کنم و هیچ‌گاه به حزب خیانت نخواهم کرد.»

این مراسم سوگند رهبران حزب که به صورت زنده در سراسر کشور از تلویزیون و به صورت آنلاین پخش می‌شد با دیگر تبلیغات گسترده حزب که با هماهنگی دولتی هفته‌هاست در این کشور در جریان است همخوان بود. رسانه‌های دولتی هفته‌هاست که سرگرم ارائه و ترویج برنامه‌هایی هستند که روایتی مورد تأیید حزب کمونیست حاکم از تاریخ چین به دست می‌دهد.

از مدت‌ها قبل به مناسبت ۱۰۰امین سالگرد تأسیس حزب کمونیست، در سراسر چین پرچم‌های سرخ رنگ به اهتزاز درآمده‌اند، داس و چکش اینجا و آنجا خودنمایی می‌کنند، مراسم یادبود برپا می‌شود و روزنامه‌ها و تلویزیون و رسانه‌های آنلاین به طور گسترده درمورد "دستاوردهای منحصر به فرد دیکتاتوری تک‌حزبی کمونیست گزارش می‌دهند.

اتحاد خلق یا سرکوب خلق؟

فنگ جیان‌مای، پرفسور آکادمی تربیت کادر رهبری حزب کمونیست واقع در شهر مرکزی "یان‌آن" در چین معتقد است که حزب کمونیست، خلق چین را متحد کرد و آنها را از گرسنگی و ضعف رهانده و به سوی قدرت رهبری کرد. آنچه که حزب کمونیست و رسانه‌های این کشور که کاملا تحت کنترل حزب هستند کلامی درباره آن نمی‌گویند، میلیون‌ها کشته‌ای است که مسئولیت آن متوجه حزب کمونیست چین است.

شی جین‌پینگ، دبیرکل حزب کمونیست و رئیس‌جمهور جمهوری خلق چین
شی جین‌پینگ، دبیرکل حزب کمونیست و رئیس‌جمهور جمهوری خلق چین عکس: Li Xueren/XinHua/dpa/picture alliance

در تمامی این برنامه‌ها نه ردپایی از ۱۵ میلیون کشته‌ای که سیاست "جهش بزرگ به جلو" دراین کشور بر جای گذاشت دیده می‌شود و نه مراسم یادبودی برای آنها. "جهش بزرگ به جلو" تحولی اجتماعی-اقتصادی بود که بین سال‌های ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۱ در چین به اجرا درآمد.

از اقدامات خودسرانه دولت و قتل‌هایی که از سوی کارگزاران حزب کمونیست در جریان اصلاحات ارضی در سال ۱۹۵۰ و در ده‌ سال انقلاب فرهنگی از ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۶ به وقوع پیوست نیز  سخنی در میان نیست. موضوع دیگری که به همین اندازه تابوست، یادآوری و یادبود اعتراضات مسالمت‌آمیز دانشجویی در سال ۱۹۸۹ است؛ اعتراضاتی که رهبری حزب با قتل عام میدان تیان‌آنمن در روز ۴ ژوئن آن سال سرکوب و خاموش کرد.

به جای این موضوع‌ها اما این روزها فضای جشن و شادی بدون محدودیت در چین حکمفرماست و تشدید کیش شخصیت شی جین‌پینگ.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

لغو محدودیت‌های دوره‌ای برای ریاست‌جمهوری چین در سال ۲۰۱۸، این فرصت را به سیاستمدار ۶۸ ساله داد که پس از پایان دو دوره همچنان در این سمت باقی بماند. در ادبیات سیاسی حزب کمونیست چین و در رسانه‌های دولتی، او را "هسته‌ی اصلی" می‌‌خوانند. به هر روی آنچه مورخان بر سر آن توافق دارند این است که او قدرتمندترین رهبر حزب کمونیست و جمهوری خلق چین پس از مائو تسه‌تونگ است.

عضویت در حزب کمونیست، اهرم پیشرفت

به گفته یک مورخ آلمانی پایه و اساس باور حزبی پس از مرگ مائو این بود که هیچ‌گاه هیچ فردی (جایگاه و قدرت هیچ فردی)، بالاتر و فراتر از حزب قرار نگیرد. دانیل لزه می‌گوید: «اما ظاهرا ریزش درون حزب به حدی بود که او گزینه‌ دیگری جز اینکه به این طریق باعث انسجام حزب شود، ندید.»

مهمانانی که گزینش شده به مراسم صدمین سالگرد تأسیس حزب کمونیست در چین دعوت شده و در باران به سخنان شی پینگ‌جین گوش می‌دهند
مهمانانی که گزینش شده به مراسم صدمین سالگرد تأسیس حزب کمونیست در چین دعوت شده و در باران به سخنان شی پینگ‌جین گوش می‌دهند عکس: Ng Han Guan/AP/dpa/picture alliance

حزب کمونیست چین برپایه اطلاعاتی که خود حزب منتشر کرده، تقریبا ۹۱ میلیون عضو دارد. عضویت در این حزب به ترقی در مشاغل دولتی و خصوصی کمک می‌کند. اما تنها بهترین‌ها، مورد اعتمادترین‌ها و بلندپروازترین‌ها از سد آزمون‌های پیچیده پذیرش عضویت می‌گذرند. دستیابی به عضویت کامل ممکن است سال‌ها طول بکشد.

حزب و خلق: جدانشدنی از هم؟

در چین البته انتقادهایی هم به حزب کمونیست وجود دارد اما به ندرت کسی را می‌توان یافت که آشکارا انتقادش را بیان کند. ترس از مجازات یا از دست دادن شغل بسیار بالاست. استدلالی که پیوسته از منتقدان در چین به گوش می‌رسد این است که چین نه به خاطر بلکه علیرغم حزب کمونیست اینچنین ثروتمند و قدرتمند شده و کشور چین و مردم چین را نباید با حزب کمونیست برابر دانست.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

پرفسور فنگ جیان‌مای از مرکز آموزش عالی حزب کمونیست در یان‌آن این موضوع را با عصبانیت رد می‌کند و می‌گوید: «خلق و تاریخ تصمیم خود را گرفتند: حزب کمونیست و خلق چین از هم جدا نیستند.» او همچنین اضافه می‌کند: «اگر فکر کنید می‌توانید خلق چین و حزب را جدا از هم در نظر بگیرید، این یعنی شما هیچ چیز در مورد چین نمی‌فهمید.»

حزب کمونیست بارها و بارها با این جمله که "چین را نمی‌فهمند" به انتقادها در مورد  دیکتاتوری تک‌حزب کمونیستی و سیاست‌های آن واکنش نشان داده است. دانیل لیز ، کارشناس آلمانی این مسئله را اشتباه دانسته و معتقد است، حزب از این وضعیت که هر انتقادی از حزب به مثابه انتقاد از دولت و مردم تعبیر شود، آگاهانه بهره‌برداری می‌کند. او می‌گوید: «به این ترتیب دچار یک دور باطلیم، که در آن دیگر هیچ دلیلی برای فکر کردن به گزینه های دیگر وجود ندارد، چرا که با این خوانش، تاریخ تحقق یافته است.»