زنگنه در آستانه دور تازه تحریم‌های نفتی به روسیه می‌رود

خبرگزاری دولتی ایرنا پنج‌شنبه، هشتم فروردین به نقل از رسانه‌های روسی گزارش داد بیژن نامدار زنگنه برای دیدار و رایزنی با وزیر انرژی روسیه به زودی به مسکو سفر می‌کند.

وزیر نفت دولت دوازدهم مهر ماه سال گذشته و اندکی پیش از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه صنایع نفت و گاز ایران نیز در سفری از پیش اعلام نشده به مسکو رفت و با آلکساندر نوواک دیدار و گفت‌وگو کرد. درباره جزئیات و محتوای مذاکرات دو طرف خبری منتشر نشده اما زنگنه گفت‌وگو با همتای روسی خود را "بسیار خوب" توصیف کرده است.

خبرگزاری اسپوتنیک تاریخ سفر زنگنه به مسکو را دوشنبه اعلام کرده و نوشته است: «سفر زنگنه به روسیه از دو جهت اهمیت فراوان دارد نخست اینکه آمریکا به دنبال تشدید تحریم‌های نفتی ایران است و دوم اینکه به‌زودی قرار است اعضای اوپک و غیر اوپک در خصوص سیاست‌های جدید خود برای نیمه دوم سال ۲۰۱۹ تصمیم‌گیری کنند.»

اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) ابتدای سال جاری میلادی توافق کردند که برای جلوگیری از سقوط بهای نفت، تولید و صادرات خود را کاهش دهند. روسیه به طور غیررسمی رهبر کشورهای غیر عضو اوپک محسوب می‌شود. برخی ناظران می‌گویند بعید است این کشورها اگر نشانه آشکاری مبنی بر کمبود شدید صادرات نفت ایران مشاهده نکنند به افزایش مجدد تولید متقاعد شوند.

پس از اعلام تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج این کشور از توافق هسته‌ای، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده اعلام کرد که تحریم‌های لغو یا تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی در دو دوره ۹۰ و ۱۸۰ روزه دوباره اعمال خواهند شد.

سفر به مسکو در آستانه پایان معافیت‌ها

آمریکا با آغاز دور دوم تحریم‌ها که از ماه نوامبر اجرایی شد و به طور عمده صادرات نفت و گاز، حمل و نقل دریایی و مبادلات مالی بین‌المللی جمهوری اسلامی را هدف قرار می‌دهد، شماری از مشتریان مهم نفت و گاز ایران را برای یک دوره محدود و به شرط کاهش قابل توجه واردات از جریمه معاف کرد.

دومین سفر زنگنه به مسکو طی شش ماه اخیر در حالی انجام می‌شود که معافیت شش ماهه خریداران مهم نفت و گاز ایران اوایل ماه مه (اردیبهشت ۹۸) به پایان می‌رسد.

برایان هوک، مسئول "گروه اقدام ایران" در وزارت خارجه آمریکا به تازگی احتمال تمدید معافیت برخی از خریداران نفت ایران را منتفی اعلام کرد و افزود که وضعیت عرضه و تقاضا به گونه‌ای پیش می‌رود که دیگر قطع کامل صادرات نفت ایران در افزایش قیمت‌ها تاثیری نخواهد گذاشت.

ترامپ هدف نهایی واشنگتن را به صفر رساندن صادرات نفت جمهوری اسلامی اعلام کرده اما خاطر نشان می‌کند که برای جلوگیری از کاهش شدید عرضه و افزایش بهای انرژی در بازارهای جهانی این کار را مرحله به مرحله انجام خواهد داد. او انگیزه "فشار حداکثری" بر جمهوری اسلامی را تغییر رفتار رژیم تهران عنوان می‌کند.

کاهش فروش نفت، کاهش درآمدهای ارزی

پس از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، صادرات نفت این کشور به شدت کاهش یافته است. خبرگزاری رویترز هفته پیش با استناد به آمار موسسه رهگیری داده‌های نفتکش‌ها موسوم به Refinitiv Eikon و اطلاعات برخی منابع صنعتی گزارش داد که روند رو به کاهش صادرات نفت ایران ادامه دارد و میانگین آن در ماه مارس بین یک تا یک میلیون و صدهزار بشکه در روز خواهد بود.

بر پایه این گزارش که روز جمعه دوم فروردین منتشر شد، متوسط صادرات نفت ایران در ماه فوریه دست‌کم روزی یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه بوده است.

وحید شقاقی، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل اقتصادی ششم فروردین به سایت خبری "فرارو" گفت: «دولت در بودجه سال ۹۸ فروش نفت را حدود یک و نیم میلیون بشکه در روز دیده است، قاعدتا این عدد نیز محقق نخواهد شد و احتمالا بیش از یک میلیون بشکه صادرات نفت نخواهیم داشت.»

شقاقی احتمال می‌دهد که معافیت بسیاری از خریداران نفت ایران در سال جاری تمدید نشود و خاطر نشان می‌کند که در چنین وضعیتی صادرات نفت به کمتر از یک میلیون بشکه در روز تنزل خواهد کرد و این امر می‌تواند به کاهش درآمدهای نفتی تا یک سوم منجر شود.

این استاد دانشگاه پیش‌بینی می‌کند که اگر درآمدهای نفتی به یک سوم تقلیل پیدا کند تورم به ۳۵ درصد برسد و با وخیم شدن اوضاع اقتصادی "چالش‌ها و بحران‌ها" هم تشدید شوند. مرکز آمار ایران میزان تورم در سال گذشته را ۲۷ درصد اعلام کرده است.

بازگشت به سال آخر دولت احمدی‌نژاد؟

برخی از خریداران نفت ایران، مانند ژاپن به‌رغم معافیت آمریکا، واردات نفت از این کشور را از زمان اعمال تحریم‌ها در ماه نوامبر متوقف کرده بودند. به گزارش اسپوتنیک، خبرگزاری بلومبرگ به نقل از وزارت دارایی ژاپن می‌گوید این کشور پس از یک وقفه سه ماهه در ماه فوریه روزی ۷۶ هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده که نصف میزان واردات در ماه مشابه سال قبل بوده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

اگر تصمیم واشنگتن برای عدم تمدید معافیت مشتریان نفت ایران جدی باشد یا موکول به کاهش شدیدتر واردات شود، اقتصاد جمهوری اسلامی با رکودی شدیدتر از وضعیت کنونی روبرو خواهد بود که پیامد آن افزایش بیکاری، گرانی و نارضایتی عمومی است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی چندی پیش برآورد کرده بود که اقتصاد ایران می‌تواند در سال ۱۳۹۸ دچار رشد منفی ۵.۵ درصدی شود. این تقریبا همان وضعیتی است که جمهوری اسلامی در سال پایانی دولت دوم محمود احمدی‌نژاد و پیش از آغاز مذاکرات هسته‌ای دچار آن شده بود.